เด็กอ้วน หมายถึง เด็กที่มีปริมาณไขมันอยู่ในร่างกายมากกว่าเกณฑ์ปกติ โดยดูความสัมพันธ์ระหว่างน้ำหนักกับส่วนสูงเพื่อประเมินภาวการณ์เติบโตของเด็กไทย (กองโภชนาการ กรมอนามัย ปี 2543) เมื่ออ้วนจะก่อให้เกิดปัญหาทางสุขภาพมากมาย

สาเหตุที่เด็กอ้วน

1. กรรมพันธุ์
2. กินจุบกินจิบไม่เป็นเวลา กินจุ
3. ขาดการออกกำลังกาย
4. มีพฤติกรรมนั่งๆ นอนๆ

โรคที่มักพบในเด็กอ้วน
โรคที่มักพบในเด็กอ้วนที่คุณคาดไม่ถึง คือ โรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่สำคัญๆ ได้แก่

1. โรคเบาหวาน
2. โรคความดันโลหิตสูง
3. โรคหัวใจขาดเลือด
4. โรคอัมพฤกษ์ อัมพาต

พฤติกรรมสุขภาพที่ไม่เหมาะสม

1. อาหารและโภชนาการ จากการรับประทานอาหารประเภทหวาน มัน เค็มมาก และรับประทานผักผลไม้น้อย
2. การเลี้ยงดูเด็ก เด็กที่มีน้ำหนักมากมักมีนิสัยรับประทานอาหารเร็วและเคี้ยวอาหารน้อยกว่าเด็กที่มีน้ำหนักปกติ
3. การออกกำลังกาย เด็กอ้วนมีการใช้พลังน้อยกว่าเด็กทั่วไป การใช้ชีวิตแบบสะดวกสบาย การออกกำลังกายน้อยลง มีส่วนทำให้เสี่ยงต่อการเกิดโรคอ้วนมากขึ้น
4. กระแสความนิยมในสังคม การโฆษณาที่ใช้ดารานักร้อง หรือบุคคลที่มีชื่อเสียงที่เด็กอยากเลียนแบบ เป็นปัจจัยทางอ้อมต่อการเกิดโรคอ้วน

ผลกระทบของโรคอ้วนต่อสุขภาพเด็ก

1. กระดูกและข้อ ความผิดปกติของข้อเข่า ทำให้ขาโก่ง หรือขากางผิดปกติ
2. ระบบหัวใจและหลอดเลือด
3. การหายใจ เนื่องจากไขมันที่สะสมอยู่ในผนังช่องอก ช่องท้องและกระบังลม ทำให้เด็กอ้วนร้อยละ 30-90 มีความผิดปกติของการหายใจขณะนอนหลับ
4. ภาวการณ์ต่อต้านอินซูลิน เด็กอ้วนมีความผิดปกติของการเผาผลาญกลูโคส นำไปสู่การเกิดโรคเบาหวานประเภทที่ 2
5. ขาดความมั่นใจ วิตกกังวล เกิดปมด้อย
6. เด็กที่มีน้ำหนักเกินมีผลการเรียนต่ำกว่าเด็กที่มีน้ำหนักปกติ
7. ครึ่งหนึ่งของเด็กอ้วนในวัยเรียน จะยังคงอ้วนเมื่อเป็นวัยรุ่น และหากยังอ้วนเมื่อเป็นวัยรุ่น โอกาสที่จะเป็นผู้ใหญ่อ้วนยิ่งสูงมาก

ปฏิบัติตัวอย่างไร ? ห่างไกลภัยอ้วน

1. จัดกิจกรรมให้มีการเคลื่อนไหว ไม่นั่งๆ นอนๆ ดูทีวี เล่นเกมส์ ควรใช้คอมพิวเตอร์และอินเตอร์เนตไม่เกิน 2 ชั่วโมง/วัน
2. ออกกำลังกายสม่ำเสมออย่างน้อยวันละ 30 นาที 5 วัน/สัปดาห์
3. ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
4. หลีกเลี่ยงอาหารหวาน มัน เค็ม เพิ่มการรับประทานอาหารที่มีกากใย เช่น ผักและผลไม้รสไม่หวาน

ที่สำคัญ : ผู้ใหญ่ควรเป็นแบบอย่างและช่วยดูแลเด็กในการปฏิบัติตัว “เพื่อเด็กวันนี้ มีสุขภาพดีในวันหน้า”

ที่มา : แผ่นพับสำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข

เอื้อเฟื้อแผ่นพับโดย : โรงพยาบาลหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา