Nalidixic acid

กรดนาลิดิซิก (nalidixic acid)เป็นยากลุ่มฟลูออโรควิโนโลน (fluoroquinolones) ใช้สำหรับรักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียที่ไวต่อยานี้ เช่น โรคติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะเป็นต้น

• ยาในกลุ่มฟลูออโรควิโนโลน (fluoroquinolones) มีหลายชนิด แต่ละชนิดใช้ในการรักษาการติดเชื้อที่ต่างกัน
• ยาตัวหนึ่ง ๆ ในกลุ่มนี้อาจใช้ทดแทนตัวอื่นๆ ในกลุ่มเดียวกันไม่ได้
• บางครั้งอาจให้ยานี้ร่วมกับยาต้านเชื้อแบคทีเรียตัวอื่น ๆ
• ยาในกลุ่มฟลูออโรควิโนโลนไม่ได้ใช้รักษาไข้หวัดหรือการติดเชื้อไวรัสอื่น ๆ

โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านเคยมีอาการผิดปกติใดๆหรือมี ประวัติการแพ้กรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) หรือ
ยาในกลุ่มฟลูออโรควิโนโลน (fluoroquinolones) ตัวอื่น หรือส่วนประกอบใด ๆ ในยานี้ รวมทั้งการมีประวัติเคยแพ้สารอื่น ๆ เช่น อาหาร, สารกันเสีย, สี เป็นต้น

ไม่ควรรับประทานกรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) พร้อมกับผลิตภัณฑ์นม เนื่องจากจะลดการดูดซึมยา หากจำเป็นควรรับประทานห่างกันอย่างน้อย 2 ชั่วโมง
ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารเสริมที่มีธาตุเหล็ก หรือแคลเซียม หรือสังกะสีเป็นส่วนประกอบระหว่าง รับประทานยานี้

รายการนี้จัดอยู่ในประเภท 'C' สำหรับสตรีมีครรภ์

จากการศึกษาในสัตว์พบว่ายาทำให้เกิดความผิดปกติต่อตัวอ่อนในครรภ์ แต่ไม่มีรายงานการศึกษาที่ควบคุมอย่างดีในมนุษย์ หรือ ไม่มีรายงานการศึกษาในมนุษย์และสัตว์ถึงผลของยาต่อตัวอ่อนหรือทารกในครรภ์ ดังนั้น ควรใช้ยานี้เมื่อมีการประเมินแล้วว่าจะเกิดประโยชน์มากกว่าความเสี่ยงในการเกิดความผิดปกติของทารกในครรภ์

ไม่มีการศึกษาการใช้ยานี้ในมนุษย์ที่ตั้งครรภ์ จากการศึกษาในสัตว์ทดลองพบว่ายานี้ก่อให้เกิดความผิดปกติต่อตัวอ่อนเมื่อใช้ยาในขนาดสูงกว่าขนาดยาของมนุษย์หลายเท่า อย่างไรก็ตามไม่แนะนำให้ใช้กรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) ในระหว่างตั้งครรภ์ เพราะยานี้ทำให้เกิดความผิดปกติต่อการพัฒนาการของกระดูกในสัตว์ทดลอง

กรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) สามารถผ่านเข้าสู่น้ำนมได้
ไม่แนะนำให้ใช้ยานี้ระหว่างให้นมบุตร อาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ในทารกที่ได้รับน้ำนม โดยเฉพาะทารกที่มีภาวะพร่องเอนไซม์กลูโคส-6-ฟอสเฟตดีไฮโดรจีเนส [glucose-6-phosphate dehydrogenase (G6PD)]

ข้อมูลการใช้กรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) ในผู้ป่วยสูงอายุยังมีจำกัด อย่างไรก็ตามยังไม่มีรายงานการเกิดอาการไม่พึงประสงค์หรือปัญหาใด ๆ ที่แตกต่างกับการใช้ยานี้ในวัยอื่นๆ

ถึงแม้ว่ายาบางอย่างไม่ควรใช้ร่วมกัน ในบางกรณีที่จำเป็นอาจใช้ร่วมกันได้ถึงแม้ว่าอันตรกิริยาอาจเกิดขึ้นก็ตาม โดยแพทย์อาจปรับเปลี่ยนขนาดยาหรืออาจมีข้อควรระวังอื่นๆ ที่จำเป็น ท่านต้องแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านกำลังใช้ยาต่อไปนี้ร่วมอยู่ด้วย

• ยาลดกรดที่มีส่วนผสมของ อะลูมินัม (aluminum) หรือ แมกนีเซียม (magnesium)
• ซูคราลเฟต (sucralfate) อาจรบกวนการดูดซึมกรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) เข้าสู่ร่างกาย
• ยาต้านโรคซึมเศร้าชนิดไทรซัยคลิก (tricyclic antidepressants) เช่น แอมิทริปทิลีน (amitriptyline) ,นอร์ทริปทิลีน (nortriptyline), อิมิพรามีน (imipramine), โคลมิพรามีน (clomipramine) เป็นต้น-การให้ร่วมกับกรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) อาจทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะได้
• ทีออฟิลลีน (theophylline) -กรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) อาจทำให้เพิ่มอาการไม่พึงประสงค์จากยาทีออฟิลลีน
• ยาอื่น ๆ ได้แก่
  |ไดดาโนซีน (ดีดีไอ) [didanosine (DDI)]| ธาตุเหล็ก (iron)|
  | สังกะสี (zinc)|ยาต้านภาวะ หัวใจเต้นผิดจังหวะ (antiarrhythmic agents)|
  |ซิซาไพรด์ (cisapride)|อิริโทรมัยซิน (erythromycin)|
  |กาเฟอีน (caffeine)|คาร์มัสทีน (carmustine)|
  |ดาคาร์บาซีน(dacarbazine)|โพรคาร์บาซีน (procarbazine)|
  |ไซโคลสพอริน (cyclosporine)|แมกกอลเดรต (magaldrate)|
  |เมลฟาแลน (melphalan)|เพียมินอล (pirmenol)|
  |โพรเคนาไมด์ (procainamide)|ควินิดีน (quinidine)|
  |วอร์ฟาริน (warfarin)|

ปัญหาความเจ็บป่วยอื่นที่ท่านเป็นอยู่อาจส่งผลต่อการใช้กรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) ท่านควรแจ้งแพทย์หากท่านมีภาวะเหล่านี้ร่วมด้วย เช่น

• โรคลมชักชนิดต่าง ๆ
• ภาวะหลอดเลือดแดงในสมองแข็ง ภาวะหลอดเลือดแดงในสมองแข็ง (cerebral arteriosclerosis)-ผู้ป่วยที่มีภาวะนี้หากได้รับกรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) อาจทำให้อาการทางระบบประสาทเลวลง
• ภาวะพร่องเอนไซม์กลูโคส-6-ฟอสเฟตดีไฮโดรจีเนส [glucose-6-phosphate dehydrogenase (G6PD)]
• โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ (arrhythmia)
• โรคตับหรือโรคไต – อาจเพิ่มอาการไม่พึงประสงค์จากยา
• ภาพคลื่นไฟฟ้าหัวใจคิวทียืดออก (QTc prolongation) – กรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) อาจทำให้ภาวะนี้เลวลง โดยเฉพาะเมื่อได้รับยาในขนาดสูง
• ผู้ที่มีผิวหนังไวต่อแสงแดด ไม่ควรใช้ยานี้

• กรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) จะให้ผลดีที่สุดเมื่อรับประทานขณะท้องว่าง (ก่อนอาหาร 1 ชั่วโมงหรือหลังอาหาร 2 ชั่วโมง) แล้วดื่มน้ำตามมาก ๆ ถ้าหากเกิดอาการไม่พึงประสงค์ต่อระบบทางเดินอาหารอาจรับประทานหลังอาหารได้
• ไม่ควรรับประทานร่วมกับอาหาร โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์นม เช่น โยเกิร์ต ชีส ไอศกรีม เป็นต้น
• ยาลดกรดบางอย่างจะรบกวนการดูดซึมของยา ควรรับประทานห่างจากกรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) อย่างน้อย 2 ชั่วโมง
• รับประทานยานี้ติดต่อกันทุกวันจนยาหมด แม้ว่าอาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม
• ยานี้จะใช้ได้ผลดีเมื่อมีระดับยาในเลือดคงที่จึงไม่ควรลืมรับประทานยา และอาจรับประทานยาตามเวลา เช่น รับประทานยาทุก 6 ชั่วโมง
• ถ้าจำเป็นต้องรับประทานธาตุเหล็กหรือแคลเซียมเสริม ควรรับประทานห่างจากยาอย่างน้อย 2 ชั่วโมง

ขนาดยาของกรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) อาจแตกต่างกันในผู้ป่วยแต่ละราย ควรใช้ยาตามที่แพทย์หรือเภสัชกรแนะนำหรือตามที่ระบุ
จำนวนครั้งของการรับประทานยาในแต่ละวัน, ระยะห่างของการรับประทานยาในแต่ละครั้ง และระยะเวลาที่ท่านรับประทานยา ขึ้นอยู่กับสภาวะโรคของท่าน

หากท่านลืมรับประทานยาให้รีบรับประทานทันทีที่นึกได้ ถ้าใกล้ถึงมื้อต่อไปให้ข้ามมื้อที่ลืมและรับประทานยาต่อในมื้อถัดไปในขนาดยา ปกติ โดย ไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่า

• เก็บในภาชนะปิดสนิทให้พ้นมือเด็ก
• เก็บให้ห่างจากความร้อนและหลีกเลี่ยงการสัมผัสแสงแดดโดยตรง
• ห้ามเก็บยาไว้ในห้องน้ำ ใกล้อ่างล้างมือหรือที่ชื้น เนื่องจากความร้อนหรือความชื้นอาจเป็นสาเหตุให้ยาเสื่อมคุณภาพ
• ทิ้งยาเมื่อยาหมดอายุ

หากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 2-3 วันหรืออาการยิ่งแย่ลงกว่าเดิม ควรกลับไปพบแพทย์
หากต้องใช้ยานี้ในระยะเวลามากกว่า 2 สัปดาห์ ควรไปพบแพทย์ตามนัด เนื่องจากแพทย์อาจทำการตรวจเลือด และ/หรือการทำงานของตับ

• ก่อนใช้กรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) ควรแน่ใจก่อนว่าผู้ป่วยไม่เคยมีประวัติแพ้ยาอื่นในกลุ่มฟลูออโรควิโนโลน (fluoroquinolones) และควรสังเกตอาการแพ้ยาอย่างใกล้ชิดถ้าผู้ป่วยเคยมีประวัติแพ้ยาดังกล่าวและได้รับกรดนาลิดิซิก เพราะมีโอกาสเกิดการแพ้ข้ามกันได้
• การใช้กรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) จะเปลี่ยนแปลงเชื้อที่อาศัยอยู่ตามปกติในลำไส้ใหญ่ และอาจทำให้เชื้อคลอสทริเดีย(clostridia) เจริญมากเกินไป ทำให้เกิดท้องร่วงจากเชื้อแบคทีเรีย_คลอสทริเดียม ดิฟฟิไซล์_ (Clostridium difficile associated diarrhea) ควรพบแพทย์ทันทีหากมีอาการถ่ายเหลวเป็นน้ำหรือท้องร่วงรุนแรงซึ่งอาจมีเลือดปนโดยมีหรือไม่มีอาการปวดเกร็งหน้าท้องและไข้ก็ได้ และห้ามใช้ยารักษาอาการท้องร่วง โดยไม่ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อน เพราะการใช้ยาแก้ท้องร่วงอาจทำให้อาการเหล่านี้ยิ่งรุนแรงขึ้น
  หมายเหตุ อาการปวดเกร็งหน้าท้องและถ่ายเหลวเป็นน้ำหรือท้องร่วงรุนแรงซึ่งอาจมีเลือดปน อาจเกิดขึ้นได้หลังจากที่หยุดใช้ยานี้แล้วเป็นเวลาหลายสัปดาห์

• การใช้กรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) อาจทำให้ผิวหนังไวต่อแสงมากขึ้น ซึ่งแสดงออกโดยผิวหนังแดงและอักเสบได้ง่ายเมื่อสัมผัสแสงแดด ควรหลีกเลี่ยงแสงแดด และไม่สัมผัสกับแสงแดดโดยตรง ควรสวมเสื้อผ้าที่ป้องกันแสงแดด แว่นตากันแดด ใช้ครีมกันแดด ที่มีเอสพีเอฟ (SPF 15) ขึ้นไป โดยอาการนี้อาจยังคงอยู่หลายเดือนหลังจากหยุดยาไปแล้ว ควรรีบพบแพทย์ถ้ามีอาการรุนแรงขึ้น

• ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานกรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) ร่วมกับยาต้านภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ เช่น โพรเคนาไมด์ (procainamide), ควินิดีน (quinidine), อะมิดอดาโรน (amiodarone), โซทาลอล (sotalol) เป็นต้น
• มีรายงานการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ต่อระบบประสาทส่วนกลางจากการใช้กรดนาลิดิซิก (nalidixic acid) เช่น การชัก (convulsions), ความดันในกะโหลศีรษะสูงขึ้น (increased intracranial pressure), และโรคจิต (toxic psychosis) ดังนั้นควรใช้ยาด้วยความระมัดระวังในผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลาง เช่น ภาวะหลอดเลือดแดงในสมองแข็ง (cerebral arteriosclerosis) หรือโรคลมชัก (epilepsy)

ยาอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์บางอย่างที่ไม่ต้องการ ซึ่งอาการเหล่านี้ไม่ได้เกิดกับผู้ใช้ยาทุกราย แต่หากเกิดอาการไม่พึงประสงค์ขึ้นควรได้รับการรักษาที่เหมาะสม

ก. พบแพทย์โดยเร็วหากมีอาการต่อไปนี้
พบบ่อย

• ผื่นผิวหนัง
  พบน้อย
• ตาพร่า การมองเห็นลดลง, การมองเห็นสีเปลี่ยนไป, สับสน, เห็นภาพซ้อน ,อาการสั่น,วิงเวียนศีรษะ,กระสับกระส่าย
  พบน้อยมาก
• ปวดท้องอย่างรุนแรง, ผิวหนัง หรือเยื่อบุหลุดลอกเป็นแผ่น, ทารกมีกระหม่อมโป่งที่ศีรษะ (bulging fontanel),ชัก, ปัสสาวะมีสีเข้มขึ้น , ท้องร่วงเป็นน้ำและอาจมีเลือดปน, ไข้ , เห็นภาพหลอน,ปวดศีรษะรุนแรง, ปวดข้อ, คลื่นไส้อาเจียน, อ่อนเพลีย, ตัวเหลือง ตาเหลือง

ข.อาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ อาจเกิดขึ้นได้โดยไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษา อาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้จะหายไปในระหว่างการรักษาหรือหยุดยาไปแล้วเนื่องจากร่างกายจะปรับตัว เข้ากับยา ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถ้าอาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้เกิดขึ้นติดต่อกันนาน หรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันของท่าน
พบบ่อย

• ท้องร่วง, เวียนศีรษะ, เซื่องซึม, ปวดศีรษะ, ปวดท้อง, อ่อนเพลีย
  พบน้อย
• ผิวหนังมีความไวต่อแสงแดด

ค. อาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ นอกเหนือจากที่ระบุไว้อาจเกิดขึ้นในผู้ป่วยบางราย หากท่านสังเกตเห็นอาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

• Fluoroquinolones, Antibacterials (Fluoroquinolones, Antibacterials)

• Nato tablets (ยาเม็ด นาโต้)

• Ciprofloxacin (ซิโพรฟลอกซาซิน)
• Moxifloxacin (โมซิฟลอกซาซิน)
• Norfloxacin (นอร์ฟลอกซาซิน)
• Ofloxacin (โอฟลอกซาซิน)
• Levofloxacin (ลีโวฟลอกซาซิน)
• Gatifloxacin (กาติฟลอกซาซิน)
• Lomefloxacin (โลมีฟลอกซาซิน)
• Nalidixic acid (กรดนาลิดิซิก)
• Ofloxacin (Ophthalmic) (โอฟลอกซาซิน ชนิดใช้กับดวงตา)
• Ofloxacin (Otic) (โอฟลอกซาซิน ชนิดหยอดหู)
• Moxifloxacin (Ophthalmic) (โมซิฟลอกซาซิน ชนิดใช้กับดวงตา)
• Levofloxacin (Ophthalmic) (ลีโวฟลอกซาซิน ชนิดใช้กับดวงตา)
• Ciprofloxacin (Ophthalmic) (ซิโพรฟลอกซาซินชนิดใช้กับดวงตา)
• Prednisolone and Ofloxacin (Ophthalmic) (ยาสูตรผสมเพรดนิโซโลนและโอฟลอกซาซินชนิดใช้กับดวงตา)
• Gatifloxacin (Ophthalmic) (กาติฟลอกซาซินชนิดใช้กับดวงตา)
• Dexamethasone and Moxifloxacin (Ophthalmic) (ยาสูตรผสมเดกซาเมทาโซนและโมซิฟลอกซาซินชนิดใช้กับดวงตา)
• Dexamethasone and Ciprofloxacin (Otic) (ยาสูตรผสมเดกซาเมทาโซนและซิโพรฟลอกซาซินชนิดหยอดหู)
• Hydrocortisone and Ciprofloxacin (Otic) (ยาสูตรผสมไฮโดรคอร์ติโซนและซิโพรฟลอกซาซินชนิดหยอดหู)

1. กองควบคุมยา สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข. สืบค้นทะเบียนยาสามัญสำหรับยาเดี่ยว.Nalidixic acid. Available at: http://wwwapp1.fda.moph.go.th/ed2547/?url=14 Access Date: June 8, 2010.
2. Dailymed current medication information .Nalidixic acid Available at: http://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?id=9922#nlm42232-9 Date: June 8, 2010.
3. DRUGDEX® System: Klasco RK (Ed): DRUGDEX® System (electronic version). Thomson Micromedex, Greenwood Village, Colorado, USA. Available at: http://www.thomsonhc.com (cited: 8/06/2010).
4. MedlinePlus Trusted Health Information for You. Nalidixic acid. Available at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/drug_Aa.html. Access Date: March 17, 2005.
5. The Merck Manuals Online medical Library The Merck Manual for Healthcare ProfessionalsNalidixic acid Drug Information Provided by Lexi-Comp. Available at: http://www.merck.com/mmpe/lexicomp/nalidixic%20acid.html#NFC8BB Access Date: June 8, 2010.