ยาฝังคุมกำเนิด
เป็นการคุมกำเนิดโดยใช้หลอดยาบรรจุฮอร์โมนจำนวน 2 หลอด ฝังที่บริเวณด้านในของต้นแขน ใช้เวลาในการฝังยาประมาณ 10 นาที แต่มีประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ได้นานถึง 5 ปี

ยาฝังคุมกำเนิดมีผลดีอย่างไร

1. เป็นวิธีคุมกำเนิดชั่วคราวที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์สูง ปลอดภัย
2. สะดวก ฝังยาเพียงครั้งเดียว สามารถคุมกำเนิดได้นานถึง 5 ปี
3. ไม่ต้องมีข้อปฏิบัติขณะร่วมเพศ
4. เมื่อครบ 5 ปี หรือเมื่อต้องการบุตร เพียงแต่มาพบแพทย์เพื่อถอดยาฝังคุมกำเนิดออก ก็จะมีบุตรได้ตามปกติ

ป้องกันการตั้งครรภ์ได้อย่างไร

1. เปลี่ยนแปลงเยื่อมูกที่บริเวณปากมดลูกให้มีลักษณะเหนียวข้น ทำให้ตัวอสุจิไม่สามารถผ่านไปผสมกับไข่ได้
2. เปลี่ยนแปลงเยื่อบุโพรงมดลูกให้มีลักษณะฝ่อ ไม่เหมาะแก่การฝังตัวของไข่ที่ถูกผสมแล้ว
3. ยับยั้งการตกไข่

สตรีที่เหมาะจะฝังยาคุม

1. ไม่มีข้อห้ามในการฝังยาคุม
2. ต้องการเว้นช่วงการมีบุตรอย่างน้อย 5 ปี
3. ไม่ต้องการมีบุตรแต่ยังไม่พร้อมจะทำหมัน
4. มีข้อห้ามในการใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจน

ข้อห้ามในการฝังยาคุม

1. ตั้งครรภ์หรือสงสัยว่าตั้งครรภ์
2. เป็นหรือสงสัยว่าเป็นมะเร็งเต้านม
3. มีเลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลูก โดยไม่ทราบสาเหตุ
4. มีความผิดปกติของระบบการแข็งตัวของหลอดเลือด หรือกำลังได้รับยาต้านทานการแข็งตัวของหลอดเลือด
5. มีความผิดปกติเกี่ยวกับการทำงานของตับ หรือเคยมีประวัติโรคตับ

เวลาที่เหมาะสมในการฝังยาคุม

1. ภายใน 7 วันแรกของการมีระดูหรือเมื่อใดก็ได้ที่แน่ใจว่าไม่ได้กำลังตั้งครรภ์
2. หลังการแท้งบุตรทันที หรือ 7 วันแรกหลังแท้ง
3. หลังคลอด 4 – 6 สัปดาห์

มีอาการข้างเคียงอย่างไร หลังฝังยาคุมอาจพบรอบเดือนผิดปกติ เช่น ระดูมามาก มานาน มากระปลิดประปรอย หรือไม่มีระดูมาเลย แต่ไม่มีผลเสียต่อสุขภาพ
อาการข้างเคียงอื่น ๆ ที่อาจเกิดขึ้น ซึ่งคล้ายกับฮอร์โมนคุมกำเนิดอื่น ๆ ได้แก่ น้ำหนักขึ้น ปวดศีรษะ เป็นสิว

ข้อปฏิบัติหลังฝังยาคุม

• ควรงดร่วมเพศ หรือใช้วิธีคุมกำเนิดอื่นร่วมด้วย เช่น ใช้ถุงยางอนามัยใน 7 วันแรกของการฝังยาคุมกำเนิด
• ควรมาพบแพทย์ตามนัด 7 วัน เพื่อดูแลแผลที่ฝังยาและต่อไปปีละครั้งเพื่อติดตามผลและตรวจมะเร็งปากมดลูกประจำปี

การดูแลบริเวณที่ฝังยาคุม

• แกะผ้าพันแผลออกหลังฝังยาได้ 1 – 2 วัน
• รักษาบริเวณที่ฝังยาให้แห้ง อย่าโดนน้ำ 7 วัน
• บริเวณที่ฝังยาอาจมีจ้ำเลือดหรือบวม ซึ่งจะหายปกติใน 1 – 2 วัน
• ควรหลีกเลี่ยงการออกแรงหนัก ๆ ด้วยแขนข้างที่ฝังยาประมาณ 7 วัน
• ควรหลีกเลี่ยงการกระทบกระแทกอย่างแรงบริเวณที่ฝังยาคุม
• ควรมาพบแพทย์ ถ้าบริเวณที่ฝังยาคุมมีการติดเชื้อ เป็นหนอง หรือมีอาการปวด บวม แดง

ข้อมูลจาก: หน่วยวางแผนครอบครัว โรงพยาบาลสงขลานครินทร์