อ่าน: 603
Small_font Large_font

Trimethoprim (ไทรเมโทพริม )

คำอธิบายพอสังเขป

ไทรเมโทพริม (trimethoprim) ออกฤทธิ์โดยการยับยั้งเอนไซม์ไดไฮโดรโฟเลต รีดักเทส (dihydrofolate reductase) ที่จำเป็นต่อการสร้างกรดนิวคลีอิก (nucleic acids) ของเชื้อ ใช้รักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียต่าง ๆ ที่ไวต่อยานี้ เช่น โรคติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะ, หูชั้นกลางอักเสบแบบเฉียบพลัน (acute otitis media) ในเด็ก, อาการกำเริบเฉียบพลันของหลอดลมอักเสบแบบเรื้อรัง (acute exacerbations of chronic bronchitis) ในผู้ใหญ่, และยังใช้ร่วมกับยาอื่นในการรักษากาติดเชื้อท็อกโซพลาสโมซิส (toxoplasmosis),การติดเชื้อ Pneumocystis jiroveci เป็นต้น

ก่อนการใช้ยา

การแพ้ยา

โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านเคยมีอาการผิดปกติใดๆหรือมี ประวัติการแพ้ยาไทรเมโทพริม (trimethoprim) หรือส่วนประกอบใด ๆ ในยานี้ รวมทั้งการมีประวัติเคยแพ้สารอื่นๆ เช่น อาหาร, สารกันเสีย, สี เป็นต้น

อาหารและเครื่องดื่มที่ต้องระวัง

ท่านสามารถรับประทานอาหารได้ตามปกติเว้นแต่ว่าแพทย์ได้แจ้งท่านเป็นอย่างอื่น

ตั้งครรภ์

ABCDX

รายการนี้จัดอยู่ในประเภท 'C' สำหรับสตรีมีครรภ์

จากการศึกษาในสัตว์พบว่ายาทำให้เกิดความผิดปกติต่อตัวอ่อนในครรภ์ แต่ไม่มีรายงานการศึกษาที่ควบคุมอย่างดีในมนุษย์ หรือ ไม่มีรายงานการศึกษาในมนุษย์และสัตว์ถึงผลของยาต่อตัวอ่อนหรือทารกในครรภ์ ดังนั้น ควรใช้ยานี้เมื่อมีการประเมินแล้วว่าจะเกิดประโยชน์มากกว่าความเสี่ยงในการเกิดความผิดปกติของทารกในครรภ์

จากการศึกษาในหนูทดลองพบว่ายาทำให้เกิดความผิดปกติต่อตัวอ่อน และจากการศึกษาในกระต่ายก็พบว่าทำให้ความสามารถในการตั้งครรภ์ลดลง แต่จากรายงานการใช้ไทรเมโทพริม (trimethoprim) ในหญิงตั้งครรภ์ไม่พบว่ายาทำให้เกิดความผิดปกติหรือปัญหาใด ๆต่อทารกในครรภ์
อย่างไรก็ตามควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยานี้และการใช้ยานี้ระหว่างตั้งครรภ์ควรใช้เมื่อมีความจำเป็นเท่านั้นเพราะการศึกษาผลของยาตัวตัวอ่อนของสัตว์ทดลองอาจไม่สามารถทำนายผลที่จะเกิดกับทารกมนุษย์ได้

กำลังให้นมบุตร

ไทรเมโทพริม (trimethoprim) สามารถผ่านเข้าสู่น้ำนมได้ แต่ยังไม่พบว่ายาก่อให้เกิดปัญหาที่รุนแรงต่อทารกที่ได้รับน้ำนมมารดา

เด็ก

  • มีข้อมูลการใช้ยาไทรเมโทพริม (trimethoprim) อย่างจำกัดในเด็กอายุ 2 เดือนขึ้นไป
  • การใช้ยาไทรเมโทพริมในเด็กอายุ 12 ปีขี้นไปนั้น ยังไม่มีรายงานการเกิดอาการไม่พึงประสงค์หรือปัญหาใด ๆ ที่แตกต่าง กับการใช้ยานี้ในวัยผู้ใหญ่

ผู้สูงอายุ

ผู้ป่วยสูงอายุมักจะไวต่อยาไทรเมโทพริม (trimethoprim) โดยอาจก่อให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ทางระบบเลือดได้

ยาอื่นที่ใช้อยู่

ถึงแม้ว่ายาบางอย่างไม่ควรใช้ร่วมกัน ในบางกรณีที่จำเป็นอาจใช้ร่วมกันได้ถึงแม้ว่าอันตรกิริยาอาจเกิดขึ้นก็ตาม โดยแพทย์อาจปรับเปลี่ยนขนาดยาหรืออาจมีข้อควรระวังอื่นๆ ที่จำเป็น ท่านต้องแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านกำลังใช้ยาต่อไปนี้ร่วมอยู่ด้วย

แอซีเคไนด์ (acecainide) อะมานทาดีน (amantadine) อะมิโอดาโรน (amiodarone)
เเอมิซัลไพรด์ (amisulpride) แอมิทริปทิลีน (amitriptyline) แอมอกซาพีน (amoxapine)
แอนิซินไดโอน (anisindione) อะพรินดีน (aprindine) อาร์ซีนิคไทรออกไซด์ (arsenic trioxide)
แอสทีไมโซล (astemizole) แอซิมิไลด์(azimilide) เบพรีดิล (bepridil)
บรีไทเลียม (bretylium) คลอรัลไฮโดรต (chloral hydrate) คลอโรควิน (chloroquine)
คลอร์โพรมาซีน (chlorpromazine) ซิซาไพรด์ (cisapride) คราริโทรมัยซิน (clarithromycin)
ไซโคลสพอริน (cyclosporine) แดปโซน (dapsone) เดซิพรามีน (desipramine)
ไดเบนเซพิน (dibenzepin) ไดดาโนซีน (didanosine) ดิจอกซิน (digoxin)
ไดโซไพราไมด์ (disopyramide) โดฟีทิไลด์ (dofetilide) โดลาซีทรอน (dolasetron)
โดซีพิน (doxepin) โดรเพอริดอล (droperidol) อินาลาพริแลท (enalaprilat)
อินาลาพริลมาลีเอต (enalapril maleate) เอนฟลูเรน (enflurane) อีริโทรมัยซิน (erythromycin)
ฟรีเคไนด์ (flecainide) ฟลูโคนาโซล (fluconazole) ฟลูออกซีทีน (fluoxetine)
ฟอสคาร์เนต (foscarnet) ฟอสเฟนิทอยด์ (fosphenytoin) เจมิฟลอกซาซิน (gemifloxacin)
ฮาโลแฟนทริน (halofantrine) ฮาโลเพอริดอล (haloperidol) ฮาโลเทน (halothane)
ไฮโดรควินิดีน (hydroquinidine) ไอบิวทิไลด์ (ibutilide) อิมิพรามีน (imipramine)
ไอโซฟลูเรน (isoflurane) อิสราดิพีน (isradipine) ลามิวูดีน (lamivudine)
ลิวโคเวอริน (leucovorin) เลโวเมทาดิล (levomethadyl) ลิโดฟลาซีน (lidoflazine)
แอล-เมทิลโฟเลต (L-methylfolate) ลอร์เคไนด์ (lorcainide) เมโฟลควิน (mefloquine)
เมโซริดาซีน (mesoridazine) เมตฟอร์มิน (metformin) เมโทเทรกเซต (methotrexate)
นอร์ทริปทิลีน (nortriptyline) ออคทรีไอไทด์ (octreotide) เพนทามิดีน (pentamidine)
เฟนิทอยด์ (phenytoin) พิโมไซด์ (pimozide) เพียมินอล (pirmenol)
พราลาเทรกเซต (pralatrexate) โพรบิวคอล (probucol) โพรเคนาไมด์ (procainamide)
โพรคลอร์เพอราซีน (prochlorperazine) โพรพาฟีโนน (propafenone) ไพริเมทามีน (pyrimethamine)
ควีไทอะพีน (quetiapine) ควินาพริล (quinapril) ควินิดีน (quinidine)
รีพากลิไนด์ (repaglinide) ริสเพอริโดน (risperidone) โรซิกลิทาโซน (rosiglitazone)
เซอร์ทินดอล (sertindole) โซทาลอล (sotalol) สไพรามัยซิน (spiramycin)
ซัลโทไพรด์ (sultopride) เทลิโทรมัยซิน (telithromycin) เทอร์เฟนาดีน (terfenadine)
เททราเคน (tetracaine) ไทออริดาซีน (thioridazine) โทลาซาไมด์ (tolazamide)
โทลบิวทาไมด์ (tolbutamide) ไทรฟลูออโรเพอราซีน (trifluoperazine) ไทรมิพรามีน (trimipramine)
วาโซเพรสซิน (vasopressin) ซิโดวูดีน (zidovudine) โซเทพีน (zotepine)
เอลทรอมโบแพก (eltrombopag) เซมาทิไลด์ (sematilide) เทดิซามิล(tedisamil)

ภาวะโรคร่วม

ปัญหาความเจ็บป่วยอื่นที่ท่านเป็นอยู่อาจส่งผลต่อการใช้ยาไทรเมโทพริม (trimethoprim) ท่านควรแจ้งแพทย์หากท่านมีภาวะเหล่านี้ร่วมด้วย เช่น

  • เลือดจาง เช่น ภาวะเลือดจางชนิดเม็ดเลือดแดงมีขนาดโตกว่าปกติ (megaloblastic anemia) เนื่องจากขาดกรดโฟลิก (folic acid) หรือโรคอื่นทางระบบเลือด
  • โรคตับหรือโรคไต
  • ผู้ที่มีภาวะขาดโฟเลต (folate deficiency)

การใช้ที่ถูกต้อง

  • รับประทานยานี้ในขณะท้องว่าง (1 ชั่วโมงก่อนอาหาร หรือหลังอาหาร 2 ชั่วโมง) หากเกิดอาการไม่พึงประสงค์ต่อทางเดินอาหารอาจรับประทานพร้อมอาหารได้
  • ยานี้จะใช้ได้ผลดีเมื่อมีระดับยาในเลือดคงที่จึงไม่ควรลืมรับประทานยา และรับประทานยาในเวลาเดียวกันของทุกวัน
  • รับประทานยานี้ติดต่อกันทุกวันจนยาหมด แม้ว่าอาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม

ยาเม็ด

  • กลืนยาทั้งเม็ด เเล้วดื่มน้ำตามมาก ๆ

ขนาดยา

ขนาดยาของยาไทรเมโทพริม (trimethoprim) อาจแตกต่างกันในผู้ป่วยแต่ละราย ควรใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรหรือตามที่ฉลากระบุ จำนวนครั้งของการรับประทานยาในแต่ละวัน, ระยะห่างของการรับประทานยาในแต่ละครั้งและระยะเวลาที่ท่านรับประทานยาขึ้น อยู่กับสภาวะโรคของท่าน

เมื่อลืมใช้ยา

หากท่านลืมรับประทานยาให้รีบรับประทานทันทีที่นึกได้ ถ้าใกล้ถึงมื้อต่อไปให้ข้ามมื้อที่ลืมและรับประทานยาต่อในมื้อถัดไปในขนาดยา ปกติ โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่า

การเก็บรักษา

  • เก็บในภาชนะปิดสนิทให้พ้นมือเด็ก
  • เก็บให้ห่างจากความร้อนและหลีกเลี่ยงการสัมผัสแสงแดดโดยตรง
  • ห้ามเก็บยาไว้ในห้องน้ำ ใกล้อ่างล้างมือหรือที่ชื้น เนื่องจากความร้อนหรือความชื้นอาจเป็นสาเหตุให้ยาเสื่อมคุณภาพ
  • ทิ้งยาเมื่อยาหมดอายุ

ข้อควรระวัง

ควรไปพบแพทย์ตามนัด การใช้ยานี้เป็นระยะเวลานานอาจมีผลไม่พึงประสงค์ต่อระบบเลือด
หากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 2-3 วัน หรืออาการยิ่งแย่ลงกว่าเดิม ควรกลับไปพบแพทย์

  • ยานี้อาจก่อให้เกิดภาวะเลือดจาง แพทย์อาจให้ท่านรับประทานกรดโฟลิค (folic acid) เสริม ควรรับประทานกรดโฟลิคตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัดเพื่อป้องกันภาวะเลือดจาง
  • การใช้ยานี้เป็นระยะเวลานานอาจทำให้เกิดผลไม่พึงประสงค์ต่อระบบเลือด ซึ่งอาจส่งผลให้ติดเชื้อโรคบางชนิดได้ง่าย แผลหายช้า มีเลือดออกได้ง่าย ควรระมัดระวังการใช้ไหมขัดฟัน หรือไม้จิ้มฟัน และแจ้งทันตแพทย์ทุกครั้งว่าใช้ยานี้อยู่
  • การใช้ไทรเมโทพริม (trimethoprim) จะเปลี่ยนแปลงเชื้อที่อาศัยอยู่ตามปกติในลำไส้ใหญ่ และอาจทำให้เชื้อคลอสทริเดีย(clostridia) เจริญมากเกินไป ทำให้เกิดท้องร่วงจากเชื้อแบคทีเรียคลอสทริเดียม ดิฟฟิไซล์ (Clostridium difficile associated diarrhea) รวมทั้งลำไส้ใหญ่อักเสบที่มีสาเหตุจากยาต้านจุลชีพ (pseudomembranous colitis) ควรพบแพทย์ทันทีหากมีอาการท้องร่วงรุนแรง เนื่องจากอาการท้องร่วงรุนแรงอาจเป็นสัญญาณบ่งบอกการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรง และห้ามใช้ยารักษาอาการท้องร่วง โดยไม่ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อน เพราะการใช้ยาแก้ท้องร่วงอาจทำให้อาการเหล่านี้ยิ่งรุนแรงขึ้น

  • การใช้ยานี้อาจทำให้ผิวหนังไวต่อแสงมากขึ้น ซึ่งแสดงออกโดยผิวหนังจะแดงและอักเสบได้ง่ายเมื่อถูกแสงแดด ผู้ป่วยที่ต้องสัมผัสกับแสงแดดโดยตรง ควรหลีกเลี่ยงแสงแดด หรือสวมเสื้อผ้าที่ป้องกันแสงแดด แว่นตากันแดด ใช้ครีมกันแดด ที่มีค่าเอสพีเอฟ (SPF) 15 ขึ้นไป ควรรีบพบแพทย์ถ้ามีอาการรุนแรงขึ้น

อาการไม่พึงประสงค์

ยาอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์บางอย่างที่ไม่ต้องการ ซึ่งอาการเหล่านี้ไม่ได้เกิดกับผู้ใช้ยาทุกราย แต่หากเกิดอาการไม่พึงประสงค์ขึ้นควรได้รับการรักษาที่เหมาะสม

ก .พบแพทย์ทันหากมีอาการต่อไปนี้
พบน้อย

  • ผื่นผิวหนัง คัน

พบน้อยมาก
  • อุจจาระดำ, ปัสสาวะหรืออุจจาระเป็นเลือด, เล็บ ริมฝีปาก หรือผิวหนังคล้ำขึ้น,สีของผิวหน้าเปลี่ยนไป, จับสั่น, หายใจลำบาก, ไข้, ปวดศีรษะ, ปวดข้อ, คลื่นไส้ , คอแข็ง, ผิวซีด, ผิวหนังลอก ตกสะเก็ด, เลือดออกผิดปกติ

ข.อาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ อาจเกิดขึ้นได้โดยไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษา อาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้จะหายไปในระหว่างการรักษาหรือหยุดยาไปแล้วเนื่องจากร่างกายจะปรับตัว เข้ากับยา ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถ้าอาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้เกิดขึ้นติดต่อกันนาน หรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันของท่าน
พบน้อย

  • ท้องร่วง, เบื่ออาหาร,คลื่นไส้ อาเจียน, ปวดท้อง

ค. อาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ นอกเหนือจากที่ระบุไว้อาจเกิดขึ้นในผู้ป่วยบางราย หากท่านสังเกตเห็นอาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

กลุ่มยา

ยานี้จัดอยู่ในกลุ่มยาต่อไปนี้

ยาที่เกี่ยวข้อง

ยานี้เกี่ยวข้องกับยาต่อไปนี้

Betamethasone and Clioquinol (Topical), Betamethasone, Gentamicin, Tolnaftate and Clioquinol (Topical), Chloramphenicol , Chloramphenicol (Ophthalmic) , Chloramphenicol (Otic), Chloramphenicol (Topical), Clindamycin (Oral), Clindamycin (Topical), Clioquinol (Topical) , Dexamethasone, Chloramphenicol and Tetrahydrozoline (Ophthalmic), Linezolid , Metronidazole (Oral), Metronidazole (Topical), Metronidazole (Vaginal), Neomycin, Clioquinol, and Bacitracin (Topical) , Nitrofurantoin, Oxytetracycline and Polymyxin B (Ophthalmic), Oxytetracycline and Polymyxin B (Topical), Prednisolone and Chloramphenicol (Topical) , Prednisolone and Nitrofurazone (Topical) , Prednisolone, Chloramphenicol and Naphazoline (Ophthalmic) , Prednisolone, Nitrofurazone and Lidocaine (Topical)

ชื่อทางการค้า

ยานี้มีชื่อทางการค้าต่อไปนี้

Uritrim 100 tablet (ยูริทริม 100 ชนิดเม็ด), Uritrim 200 tablet (ยูริทริม 200 ชนิดเม็ด), Trimethop tablet (ไตรมีธอพ ชนิดเม็ด), TMP tablet (ยาเม็ด ทีเอ็มพี ), Methopan tablet (ยาเม็ด เมโทแพน ), Primet tablet (พริมเมท เม็ด )

ข้อมูลนี้ไม่สมบูรณ์ ยานี้อาจจะยังมีชื่อทางการค้าอื่นที่ไม่ได้แสดงในนี้ หรือชื่อทางการค้าที่แสดงในนี้อาจจะไม่อนุญาตให้จำหน่ายแล้ว

ชื่อภาษาไทยอื่นที่อาจมีการใช้

ยานี้มีชื่อภาษาไทยอื่นที่มีการใช้ดังต่อไปนี้

ไตรเมโทพริม

ข้อมูลนี้ไม่สมบูรณ์ ยานี้อาจจะยังมีชื่อภาษาไทยอื่นที่อาจมีการใช้ ซึ่งไม่ได้แสดงในนี้

แหล่งอ้างอิง

  1. กองควบคุมยา สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข. สืบค้นทะเบียนยาสามัญสำหรับยาเดี่ยว.Trimethoprim . Available at: http://wwwapp1.fda.moph.go.th/ed2547/?url=14 Access Date: May 20, 2010.
  2. DRUGDEX® System:Klasco RK (Ed): DRUGDEX® System (electronic version). Thomson Micromedex, Greenwood Village, Colorado, USA. Available at: http://www.thomsonhc.com (cited: 20/5/2010).
  3. Micromedex Thomson Healthcare. Advice for the Patient Drug Information in Lay Language USP DI, volume ll. 25th ed. Massachusetts: Micromedex Thomson Healthcare, 2005: p 1616-1617.
  4. MedlinePlus Trusted Health Information for You.Trimethoprim.Available at : http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/meds/a684025.html Access Date: May 19, 2010.
  5. The Merck Manuals Online medical Library The Merck Manual for Healthcare Professionals: Sulfadiazine Drug Information Provided by Lexi-Comp. Available at:http://www.merck.com/mmpe/lexicomp/trimethoprim.html#N1CDBFA Access Date: May 19, 2010.

ไตรรัตน์ แก้วเรือง
โพยม วงศ์ภูวรักษ์
25 พฤษภาคม 2553 17 ตุลาคม 2553
เพื่อนแนะนำ : เงินด่วน 30 นาทีถูกกฎหมาย, เราชนะรอบ 4, ยืมเงิน 3000 ด่วน, แอพผ่อนของ, กู้เงิน, สมัครบัตรเครดิต, สินเชื่อไม่เช็ค บูโรถูกกฎหมาย