คำอธิบายพอสังเขป

เจนทาไมซิน (gentamicin) เป็นยาปฏิชีวนะกลุ่มอะมิโนไกลโคไซด์ (aminoglycosides) เจนทาไมซินชนิดใช้กับดวงตาใช้สำหรับรักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียที่ดวงตา ออกฤทธิ์โดยยับยั้งการสร้างโปรตีนของแบคทีเรีย

• ยานี้ไม่ได้ผลต่อเชื้อไวรัสหรือเชื้อราในโรคติดเชื้อที่ดวงตา

ก่อนการใช้ยา

การแพ้ยา

โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านเคยมีอาการผิดปกติใด ๆ หรือมีประวัติการแพ้ยาเจนทาไมซิน (gentamicin) หรือยาในกลุ่มอะมิโนไกลโคไซด์ (aminoglycosides) ตัวอื่น หรือ ส่วนประกอบใด ๆ ในยานี้ รวมทั้งการมีประวัติเคยแพ้สารอื่น ๆ เช่น อาหาร, สารกันเสีย, สี เป็นต้น

อาหารและเครื่องดื่มที่ต้องระวัง

ท่านสามารถรับประทานอาหารได้ตามปกติเว้นแต่ว่าแพทย์ได้แจ้งท่านเป็นอย่างอื่น

ตั้งครรภ์

รายการนี้จัดอยู่ในประเภท 'C' สำหรับสตรีมีครรภ์

จากการศึกษาในสัตว์พบว่ายาทำให้เกิดความผิดปกติต่อตัวอ่อนในครรภ์ แต่ไม่มีรายงานการศึกษาที่ควบคุมอย่างดีในมนุษย์ หรือ ไม่มีรายงานการศึกษาในมนุษย์และสัตว์ถึงผลของยาต่อตัวอ่อนหรือทารกในครรภ์ ดังนั้น ควรใช้ยานี้เมื่อมีการประเมินแล้วว่าจะเกิดประโยชน์มากกว่าความเสี่ยงในการเกิดความผิดปกติของทารกในครรภ์

กำลังให้นมบุตร

ไม่พบว่ายาเจนทาไมซิน ชนิดใช้กับดวงตา (ophthalmic gentamicin) ทำให้เกิดความผิดปกติต่อทารกที่ได้รับน้ำนมมารดา

เด็ก

ไม่มีข้อมูลจำเพาะที่เปรียบเทียบการใช้ยาเจนทาไมซินชนิดใช้กับดวงตา (ophthalmic gentamicin) ในเด็กอายุต่ำกว่า 1 เดือนกับวัยอื่น ๆ

ผู้สูงอายุ

ยาหลายชนิดยังไม่มีการศึกษาในผู้สูงอายุ ดังนั้นจึงยังไม่ทราบผลที่แท้จริงว่าเป็นเช่นเดียวกันกับผู้ป่วยวัยอื่นหรือไม่ รวมทั้งยังไม่ทราบว่ายานี้ทำให้เกิดอาการข้างเคียง, ปัญหาใดๆ ที่แตกต่างกันในผู้สูงอายุกับวัยอื่นหรือไม่ เนื่องจากยังไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับการเปรียบเทียบการใช้ยาเจนทาไมซินชนิดใช้กับดวงตา(ophthalmic gentamicin) ในผู้สูงอายุกับวัยอื่น ๆ

ยาอื่นที่ใช้อยู่

ถึงแม้ว่ายาบางอย่างไม่ควรใช้ร่วมกัน ในบางกรณีที่จำเป็นอาจใช้ร่วมกันได้ถึงแม้ว่าอันตรกิริยาอาจเกิดขึ้นก็ตาม โดยแพทย์อาจปรับเปลี่ยนขนาดยาหรืออาจมีข้อควรระวังอื่น ๆ ที่จำเป็น โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านกำลังใช้ยาหยอดหรือป้ายตาบริเวณเดียวกันกับยาเจนทาไมซิน ชนิดใช้กับดวงตา (ophthalmic gentamicin)

ภาวะโรคร่วม

ปัญหาการเจ็บป่วยอื่นที่ท่านเป็นอยู่อาจส่งผลต่อการใช้ยาเจนทาไมซินชนิดใช้กับดวงตา (ophthalmic gentamicin)
โปรดแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้งก่อนใช้ยาหากท่านกำลังเจ็บป่วยอยู่

การใช้ที่ถูกต้อง

ขั้นตอนการใช้ยาหยอดตา

1. ล้างมือให้สะอาดก่อนที่จะใช้ยาหยอดตา
2. อ่านวิธีใช้ยาบนฉลากยา ตรวจสอบวันหมดอายุของยาทุกครั้งที่ใช้
3. เขย่าขวดยาก่อนใช้ยาหยอดตา
4. เปิดเกลียวจุกของขวดยาไว้
5. นอน หรือนั่งลงให้ศีรษะเอนไปทางด้านหลัง พร้อมกับมองแหงนตาขึ้น กรณีผู้ป่วยเป็นเด็ก ควรหยอดในท่านอนสะดวกกว่า และไม่ควรหยอดตาในขณะที่เด็กร้องไห้
6. ค่อย ๆ ใช้มือข้างหนึ่งดึงหนังตาล่างลงมาให้เป็นกระพุ้ง และเหลือบตาขึ้นข้างบน
7. ให้ใช้มืออีกข้างหนึ่งจับขวดยา โดยให้ปลายหลอดอยู่ใกล้ตา แต่อย่าให้สัมผัสกับตาหรือขนตา
8. หยดยาตามจำนวนที่แพทย์สั่งลงตรงกระพุ้ง ด้านในของเปลือกตาล่าง
9. ใช้นิ้วมือกดตรงหัวตาด้านในเบาๆประมาณ 1-2 นาที เพื่อป้องกันไม่ให้ยาไหลเข้าสู่ท่อนํ้าตา จะได้ไม่รู้สึกขมคอ
10. ปิดตาเบา ๆ (อย่าขยี้ตา) ใช้กระดาษทิชชูซับนํ้ายาส่วนเกินออก หลับตาอย่างน้อย 2 นาที
11. ถ้าต้องหยอดยาตามากกว่า 1 ชนิด ควรหยอดยาตาแต่ละชนิดห่างกันอย่างน้อย 5 นาที ถ้ามีทั้งยาหยอดตาและยาป้ายตาพร้อม ๆ กัน ควรจะใช้ยาหยอดตาก่อน ทิ้งระยะ 10 นาที แล้วจึงป้ายตา
12. หลังจากหยอดยา เรียบร้อยแล้ว ปิดจุกยาให้สนิท ควรเก็บยาไว้ในตู้เย็นช่องธรรมดา
13. หลังจากเปิดยาหยอดตาใช้แล้ว ไม่ควรจะใช้ยานั้นเกิน 1 เดือน

ขั้นตอนการใช้ยาป้ายตา

1. ล้างมือให้สะอาด
2. นอนหรือนั่งแหงนหน้าขึ้น
3. ค่อยๆใช้มือข้างหนึ่ง ดึงหนังตาล่างลงมาให้เป็นกระพุ้ง และเหลือบตาขึ้นข้างบน
4. ให้ใช้มืออีกข้างหนึ่งจับหลอดขี้ผึ้ง และบีบขี้ผึ้งขนาดยาวประมาณ 1 เซนติเมตร หรือประมาณครึ่งนิ้ว ลงในด้านในของเปลือกตาล่าง โดยเริ่มป้ายยาจากหัวตาไปประมาณครึ่งตา ระวังอย่าให้ปลายหลอดยาแตะถูกตาหรือขนตา
5. ปล่อยมือจากการดึงหนังตา
6. ค่อยๆปิดตา และกลอกลูกตาไปมาทุกทิศทุกทางขณะที่ยังปิดตาอยู่สักครู่หนึ่งประมาณ1-2 วินาที เพื่อให้ยากระจายได้ทั่วตา เมื่อลืมตาขึ้น ตาอาจจะพร่าเล็กน้อย หากมีขี้ผึ้งไหลออกมานอกตาให้เช็ดด้วยกระดาษทิชชู
7. ปิดฝาจุกหลอดยาให้สนิท

คำ แนะนำ อื่นๆในการใช้ยาหยอดตา และยาป้ายตา

• ถ้าต้องใช้ยาขี้ผึ้งป้ายตา 2 ชนิดขึ้นไป ควรรอเวลาในการป้ายยาแต่ละชนิดให้ห่างกันประมาณ 10 นาที ถ้ายาอีกชนิดเป็นยาหยอดตาให้ใช้ยาหยอดตาก่อน และรอประมาณ 10 นาที จึงใช้ยาขี้ผึ้งป้ายตา
• หากมีขี้ตามาก ให้ล้างตาด้วยนํ้ายาล้างตา หรืออาจเช็ดขี้ตาก่อนป้ายตา
• เพื่อให้ได้ผลดี ควรใช้ยานี้จนครบเวลาการรักษา ถึงแม้ว่าอาการของท่านจะดีขึ้นหลังจากใช้ยาไม่กี่วันก็ตาม หากท่านหยุดใช้ยานี้เร็วเกินไป อาจจะกลับมามีอาการใหม่ และ ไม่ควรลืมใช้ยา

1. ถ้ามีอาการแพ้ คือ ตาแดง บวม แสบตามาก หรือมีผิวหนังแดงมาก ต้องหยุดยา และพบจักษุแพทย์

ขนาดยา

ขนาดยาของยาเจนทาไมซินชนิดใช้กับดวงตา(ophthalmic gentamicin) อาจแตกต่างกันในผู้ป่วยแต่ละราย ควรใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรหรือตามที่ฉลากระบุ

เมื่อลืมใช้ยา

ถ้าลืมหยอดตาหรือป้ายตา ให้หยอดตาหรือป้ายตาทันทีที่นึกได้ แต่ถ้าเกือบจะถึงเวลาที่จะหยอดหรือป้ายตาครั้งต่อไป ก็ไม่ต้องหยอดหรือป้ายตาครั้งที่ลืม แต่รอหยอดหรือป้ายยาครั้งต่อไปได้เลย

การเก็บรักษา

• เก็บให้พ้นมือเด็ก
• เก็บให้ห่างจากความร้อนและหลีกเลี่ยงการสัมผัสแสงแดดโดยตรง
• ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็ง
• ทิ้งยาเมื่อยาหมดอายุ
• ยาหยอดตาหรือยาป้ายตาหลังจากเปิดฝาแล้วมีอายุ 1 เดือน หากเปิดฝาเกิน 1 เดือนให้ทิ้งยานั้น

ข้อควรระวัง

• ก่อนใช้ยาเจนทามัยซิน (gentamicin) ควรแน่ใจก่อนว่าผู้ป่วยไม่เคยมีประวัติแพ้ยาอื่นในกลุ่มอะมิโนไกลโคไซด์ (aminoglycosides) และควรสังเกตอาการแพ้ยาอย่างใกล้ชิดถ้าผู้ป่วยเคยมีประวัติแพ้ยาดังกล่าวและได้รับยาเจนทาไมซิน เพราะมีโอกาสเกิดการแพ้ข้ามกันได้
• การใช้ยาเป็นเวลานานอาจทำให้เกิดการดื้อยาและการเจริญมากไปของเชื้อที่ดื้อยาได้ ทำให้เกิดการติดเชื้อสำทับได้ (superinfection)
• ยาที่มีวางจำหน่ายอาจมีส่วนผสมของสารกันเสียพาราเบน (paraben) ซึ่งอาจทำให้เกิดผื่นแพ้สัมผัส (allergic contact dermatitis) ได้

อาการไม่พึงประสงค์

ยาอาจทำให้เกิดอาการข้างเคียงบางอย่างที่ไม่ต้องการ ถึงแม้ว่าอาการข้างเคียงต่อไปนี้อาจไม่ได้เกิดขึ้นทั้งหมด แต่หากเกิดอาการข้างเคียงขึ้นควรได้รับการรักษาที่เหมาะสม

ก. พบแพทย์ทันทีหากมีอาการต่อไปนี้
พบน้อย

• คัน, ระคายเคืองตา โดยไม่เคยเป็นมาก่อน, ตาหรือเปลือกตาแดง

พบน้อยมาก

• อุจจาระดำ, ปัสสาวะ หรืออุจจาระเป็นเลือด, ตาพร่า, ปวดตา, น้ำตาไหลมาก

**ข.อาการข้างเคียงอื่น ๆ อาจเกิดขึ้นได้โดยไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษา อาการข้างเคียงเหล่านี้จะหายไปในระหว่างการรักษาหรือหยุดยาไปแล้วเนื่องจากร่างกายจะปรับตัว เข้ากับยา ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถ้าอาการข้างเคียงเหล่านี้เกิดขึ้นติดต่อกันนาน หรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันของท่าน
พบน้อย

• รู้สึกแสบร้อน

ค. อาการข้างเคียงอื่น ๆ** นอกเหนือจากที่ระบุไว้อาจเกิดขึ้นในผู้ป่วยบางราย หากท่านสังเกตเห็นอาการข้างเคียงอื่นๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

กลุ่มยา

ยานี้จัดอยู่ในกลุ่มยาต่อไปนี้

• Aminoglycoside, Antibiotics

ยาที่เกี่ยวข้อง

ยานี้เกี่ยวข้องกับยาต่อไปนี้

Betamethasone and Gentamicin (Topical) , Betamethasone and Neomycin (Ophthalmic) , Betamethasone and Neomycin (Otic) , Betamethasone and Neomycin (Topical) , Betamethasone, Gentamicin, Tolnaftate and Clioquinol (Topical), Desoximetasone, Framycetin and Gramicidin (Topical) , Dexamethasone and Gentamicin (Ophthalmic) , Dexamethasone and Gentamicin (Otic) , Dexamethasone and Neomycin (Ophthalmic) , Dexamethasone and Neomycin (Otic) , Dexamethasone and Neomycin (Topical) , Dexamethasone and Tobramycin (Ophthalmic) , Dexamethasone, Framycetin and Gramicidin (Ophthalmic), Dexamethasone, Framycetin and Gramicidin (Otic), Dexamethasone, Neomycin and Polymyxin B (Ophthalmic) , Fludrocortisone, Neomycin, Furaltadone, Polymyxin B, and Lidocaine (Otic), Fluocinolone acetonide and Gentamicin (Topical) , Fluocinolone acetonide and Neomycin (Topical) , Gentamicin (Otic), Gentamicin (Topical) , Hydrocortisone and Neomycin (Ophthalmic) , Hydrocortisone and Neomycin (Topical) , Neomycin (Oral) , Neomycin and Bacitracin (Topical) , Neomycin, Clioquinol, and Bacitracin (Topical) , Neomycin, Polymyxin B, and Bacitracin (Topical) , Neomycin, Polymyxin B, and Gramicidin (Ophthalmic) , Prednisolone and Gentamicin (Otic) , Prednisolone and Neomycin (Ophthalmic) , Prednisolone and Neomycin (Otic) , Prednisolone and Neomycin (Topical) , Tobramycin (Ophthalmic) , Triamcinolone acetonide, Neomycin, Gramicidin and Nystatin (Topical)

ชื่อทางการค้า

ยานี้มีชื่อทางการค้าต่อไปนี้

Gentramycin eye drops (เย็นตร้ามัยซิน ชนิดหยอดตา), Gental eye drops, Miramycin eye-ear drop (ยาหยอดหู ตา ไมรามัยซิน), Myramycin eye ointment (ไมรามัยซิน ยาป้ายตาชนิดขี้ผึ้ง), Genta-oph eye drops (เย็นต้า-อ๊อฟ ยาหยอดตา), Manogenta eye drop (ยาหยอดตา มาโนเจนต้า), Gramfadex eye drops (ยาหยอดตา แกรมฟาเด็กซ์), Gentamytrex ophtiole (eye drops), Tamigen eye-ear drops (ยาหยอดตา หู ทามิเจน), Tha - genta eye drops (ตา - เย็นต้า ยาหยอดตา)

ข้อมูลนี้ไม่สมบูรณ์ ยานี้อาจจะยังมีชื่อทางการค้าอื่นที่ไม่ได้แสดงในนี้ หรือชื่อทางการค้าที่แสดงในนี้อาจจะไม่อนุญาตให้จำหน่ายแล้ว

ชื่อภาษาไทยอื่นที่อาจมีการใช้

ยานี้มีชื่อภาษาไทยอื่นที่มีการใช้ดังต่อไปนี้

เจนตามัยซิน ชนิดใช้กับดวงตา

ข้อมูลนี้ไม่สมบูรณ์ ยานี้อาจจะยังมีชื่อภาษาไทยอื่นที่อาจมีการใช้ ซึ่งไม่ได้แสดงในนี้

แหล่งอ้างอิง

1. กองควบคุมยา สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข. สืบค้นทะเบียนยาสามัญสำหรับยาเดี่ยว.Gentamicin . Available at: http://wwwapp1.fda.moph.go.th/ed2547/?url=14 Access Date: May 7, 2010.
2. สุชาดา ชุติมาวรพันธ์, โพยม วงศ์ภูวรักษ์, อภิฤดี เหมะจุฑา. คู่มือทักษะตามเกณฑ์ความรู้ความสามารถทางวิชาชีพของผู้ประกอบวิชาชีพเภสัชกรรม (พ.ศ.2550). สภาเภสัชกรรม. หน้า 66-91.
3. DRUGDEX® System:Klasco RK (Ed): DRUGDEX® System (electronic version). Thomson Micromedex, Greenwood Village, Colorado, USA. Available at: http://www.thomsonhc.com (cited: 7/5/2010).
4. McEvoy GK, Snow EK, Miller J et al. AHFS Drug information 2009. the American Society of Health-System Pharmacists,Inc.Bestheda. 2009. p3512.
5. Micromedex Thomson Healthcare. Advice for the Patient Drug Information in Lay Language USP DI, volume ll. 25th ed. Massachusetts: Micromedex Thomson Healthcare, 2005: p 856-857.