ในยุคเศรษฐกิจตกต่ำ คนจำนวนมากต้องทำงานหนักเพื่อหารายได้ที่จะนำมาใช้ในการดำรงชีวิตให้อยู่รอด จนละเลยการดูแลสุขภาพของตนเอง ละเลยต่อการออกกำลังกาย ซึ่งสิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นสาเหตุให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บตามมา บางคนดูแลสุขภาพโดยพึ่งอาหารเสริมที่มีการโฆษณาอวดอ้างสรรพคุณ ทำให้ต้องเสียเงินทองซื้อมาในราคาแพงเพื่อหวังให้ตนเองสุขภาพดี วิธีการเหล่านี้ไม่ใช่วิธีที่ถูกต้องนัก การที่จะทำตนให้มีสุขภาพที่ดีนั้นต้องหาวิธีการที่จะปรับสมดุลของทั้งร่างกายและจิตใจให้เหมาะสม เมื่อสุขภาพร่างกายดีชีวิตก็จะยืนยาว วิถีการปฏิบัติตนเพื่อจะให้มีชีวิตยืนยาวนั้นมีหลักปฏิบัติ 2 ทาง คือ การปฏิบัติทางกายและการปฏิบัติทางใจ

การปฏิบัติทางกาย
การปฏิบัติทางกายประกอบด้วยการกิน การออกกำลังกายและการพักผ่อน การกินต้องกินอาหารที่ดี และงดอาหารที่ไม่ดี อาหารที่ดีได้แก่อาหารสะอาด มีประโยชน์ต่อร่างกายและเหมาะสมกับวัย วัยเด็กต้องกินอาหารมากเพราะเด็กๆคึกคักว่องไว วิ่งเดินมาก เปลืองพลังงานและยังต้องสร้างกระดูกและกล้ามเนื้อเพื่อเติบโต เด็กจึงต้องกินมากๆและกินอาหารที่มีประโยชน์ ส่วนผู้ใหญ่นั้นการเติบโตสิ้นสุดแล้ว การกระโดดโลดเต้นก็มีน้อย ความต้องการอาหารจึงลดลง นอกจากนั้นเมื่ออายุเข้าวัยกลางคน อาหารประเภทมันมากและหวานจัด กลายเป็นสิ่งไม่ค่อยเหมาะสม จึงควรกินให้น้อยลง เพื่อป้องกันสาเหตุของโรคแทรกซ้อนบางประการ

การออกกำลังกายที่ดีจะต้องไม่ออกกำลังกายอย่างหักโหมหรือนานเกินไป ถ้าต้องการความแข็งแรงของหัวใจและปอด ควรออกกำลังกายแค่วันละ 20 – 30 นาที โดยออกกำลังกายแบบ interval training คือการออกกำลังกายแบบพักเป็นช่วงๆ โดยเริ่มต้นจากการอบอุ่นร่างกายก่อนประมาณ 5 นาที แล้วออกกำลังเต็มที่หรืออย่างหนัก 2 นาที แล้วพัก 1 – 2 นาที การออกกำลังกายอย่างหนักคือใช้กำลัง 80 – 90 % ของความสามารถของเราที่ทำได้เต็มที่ ทำสลับกันไปแบบนี้เป็นเวลาทั้งหมด 20 – 30 นาที การออกกำลังกายแบบช่วงนี้จะช่วยละลายไขมันในตัวเราและลดความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บจากการออกกำลังกาย ช่วยทำให้หัวใจและปอดแข็งแรงขึ้น

การพักผ่อนได้แก่การนอน เรื่องนี้มีความสำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าการกินอาหารเท่าใดนัก เนื่องด้วยเป็นโอกาสที่ร่างกายจะฟื้นสภาพจากความเหน็ดเหนื่อยและซ่อมแซมส่วนที่บุบสลายหรือสึกหรอให้กลับคืนเป็นปกติ

จากที่กล่าวไปพบว่าทั้ง 3 ปัจจัย คือ การกิน การออกกำลังกายและการพักผ่อน เป็นการฝึกฝนและอนุรักษ์เพื่อสร้างองค์ประกอบที่จำเป็นของร่างกายให้อยู่อย่างสมดุล หากขาดอย่างใดอย่างหนึ่งไปนานๆก็จะทำให้ร่างกายเกิดเสื่อมโทรมในที่สุด

การปฏิบัติทางใจ
การปฏิบัติทางใจหรือทางจิตได้แก่การรักษาให้จิตสงบ เรื่องนี้เป็นข้อที่ยากที่สุด เนื่องจากต้องฝืนธรรมชาติของจิต จิตมนุษย์และสัตว์คอยแต่จะโลดแล่นไปมา จับโน่นจับนี่ทีอยู่ตลอดเวลา อาการเช่นนี้ทำให้จิตอยู่ไม่สุข ไม่ได้พักผ่อน ต้องอ่อนกำลังลงและไม่สามารถจะจดจ่ออยู่กับเรื่องหนึ่งเรื่องใดได้เป็นเวลานาน จิตที่เป็นอย่างนี้ย่อมมีประสิทธิภาพต่ำ และทำให้กายตกต่ำไปด้วย ทั้งนี้เพราะจิตเป็นนายกายเป็นบ่าว เมื่อนายโลเลสั่งการอย่างโน้นทีอย่างนี้ทีบ่าวก็ไม่ได้พัก ผลย่อมเสื่อมสรรถภาพไปด้วย การทำให้จิตสงบเช่นวิธีทำสมาธิตามแนวพระพุทธศาสนา นอกจากจะทำให้จิตสงบได้ดียังช่วยให้กายสดชื่นและแข็งแรงด้วย

จะเห็นได้ว่าการปฏิบัติตนเพื่อให้มีอายุยืนยาวไม่ใช่เรื่องยากลำบากอะไรเลยเพียงแค่ปรับเปลี่ยนวิถีการดำรงชีพของเราใหม่ พยายามหักห้ามจิตใจเราไม่ให้ตามใจปากมากนัก ออกกำลังกายให้เหมาะสมกับวัย และพักผ่อนอย่างเพียงพอ นอกจากนี้การพยายามทำตัวเองให้อารมณ์ดีอยู่เสมอ ไม่โกรธใครง่ายๆ ก็ถือว่าเป็นเคล็บลับของผู้สูงอายุในปัจจุบันด้วย ปัจจุบันมีองค์กรหลายๆที่ซึ่งสามารถให้ความรู้เพื่อให้เราสามรถมีชีวิตอยู่ในโลกใบนี้อย่างยาวนานและที่สำคัญมีสุขภาพดีด้วย

ที่มา

กลุ่มประสานและถ่ายทอดเทคโนโลยีเซรามิก
สำนักเทคโนโลยีชุมชน
กรมวิทยาศาสตร์บริการ