อ่าน: 370
Small_font Large_font

Saquinavir (ซาควินาเวียร์)

คำอธิบายพอสังเขป

ยาซาควินาเวียร์ (saquinavir) ใช้เป็นยาร่วมกับยาอื่นๆในการรักษาภาวะติดเชื้อไวรัสเอชไอวี (human immunodeficiency virus, HIV) ซึ่งทำให้เกิดโรคเอดส์หรือภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง (AIDS)

ยาซาควินาเวียร์ไม่สามารถรักษาหรือป้องกันภาวะติดเชื้อไวรัสเอชไอวีหรือภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องได้ แต่ยานี้จะช่วยชะลอการเพิ่มจำนวนของเชื้อไวรัสเอชไอวี และการเกิดภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องให้ช้าลงซึ่งอาจช่วยชะลอการเกิดอาการหรือปัญหาต่าง ๆ เนื่องจากภาวะติดเชื้อไวรัสเอชไอวีหรือภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง

ยาซาควินาเวียร์ไม่สามารถป้องกันการแพร่เชื้อไวรัสเอชไอวีจากผู้ติดเชื้อไปสู่ผู้อื่นได้ ผู้ที่ได้รับยานี้ยังอาจเกิดปัญหาต่าง ๆ ที่มักเกิดจากภาวะติดเชื้อไวรัสเอชไอวีหรือภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง

ในประเทศไทยมียา 1 รูปแบบคือ ยาเม็ดเคลือบฟิล์ม

ก่อนการใช้ยา

การแพ้ยา

โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านเคยมีอาการผิดปกติใดๆหรือมีประวัติการแพ้ยาซาควินาเวียร์ (saquinavir) รวมทั้งการมีประวัติเคยแพ้สารอื่น ๆ เช่น อาหาร สารกันเสียหรือสี เป็นต้น

ตั้งครรภ์

ABCDX

รายการนี้จัดอยู่ในประเภท 'B' สำหรับสตรีมีครรภ์

จากการศึกษาในสัตว์พบว่ายาไม่มีความเสี่ยงในการทำให้เกิดความผิดปกติของตัวอ่อนในครรภ์ แต่ไม่มีรายงานการศึกษาในมนุษย์ หรือ จากการศึกษาในสัตว์พบว่ายามีความเสี่ยงในการทำให้เกิดความผิดปกติของตัวอ่อนในครรภ์ แต่ไม่พบผลดังกล่าวจากการศึกษาในมนุษย์ ดังนั้น ยาที่จัดอยู่ในประเภทนี้สามารถใช้ในสตรีมีครรภ์ได้ค่อนข้างปลอดภัย

เคยมีการศึกษาในสัตว์ทดลองพบว่ายาซาควินาเวียร์ (saquinavir) ไม่ทำให้เกิดตัวอ่อนพิการหรือวิรูปหรือปัญหาใด ๆ แต่ยังไม่มีการศึกษาผลของยาซาควินาเวียร์ในสตรีมีครรภ์ จึงควรใช้ยาด้วยความระมัดระวัง

สตรีตั้งครรภ์หรือวางแผนจะตั้งครรภ์ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยานี้

กำลังให้นมบุตร

ยังไม่ทราบแน่ชัดว่ายาซาควินาเวียร์ (saquinavir) สามารถผ่านเข้าสู่น้ำนมของมนุษย์ได้หรือไม่
อย่างไรก็ตามในระหว่างที่มีภาวะติดเชื้อไวรัสเอชไอวีหรือมีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง เชื้ออาจแพร่ผ่านน้ำนมสู่ทารกที่ดื่มนมและทำให้ติดเชื้อไวรัสเอชไอวีได้ ผู้ติดเชื้อเอชไอวีจึงไม่ควรให้นมบุตร

เด็ก

ยาซาควินาเวียร์ (saquinavir) ยังไม่เคยมีการศึกษาในเด็กและมีข้อมูลน้อยมากเกี่ยวกับการใช้ยานี้ในเด็กเมื่อเปรียบเทียบกับช่วงอายุอื่น ๆ

ผู้สูงอายุ

ยังไม่ทราบว่ายาซาควินาเวียร์ (saquinavir) ทำให้เกิดอาการข้างเคียง, ปัญหาใด ๆ ที่แตกต่างกันในผู้สูงอายุกับผู้ป่วยวัยอื่นหรือไม่ เนื่องจากยังไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับการเปรียบเทียบการใช้ยาซาควินาเวียร์ในผู้สูงอายุกับวัยอื่น ๆ

ยาอื่นที่ใช้อยู่

ถึงแม้ว่ายาบางอย่างไม่ควรใช้ร่วมกัน ในบางกรณีที่มียาสองชนิดแตกต่างกัน อาจใช้ร่วมกันได้ถึงแม้ว่าอันตรกิริยาอาจเกิดขึ้นก็ตาม ในกรณีนี้แพทย์อาจปรับเปลี่ยนขนาดยาหรืออาจมีข้อควรระวังอื่นๆที่จำเป็น เมื่อท่านต้องการจะรับประทานยาซาควินาเวียร์
(saquinavir) ท่านต้องแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านกำลังใช้ยาต่อไปนี้อยู่

  • ยาปิดกั้นช่องผ่านแคลเซียม (calcium channel blocking agents) เช่น ยาบีไพรดิล (bepridil), ยาดิลไทอาเซม

(diltiazem), ยาฟีโลดิพีน (felodipine), ยาฟลูนาริซีน (flunarizine), ยาอิสราดิพีน (isradipine), ยาไนคาร์ดิพีน (nicardipine), ยาไนเฟดิพีน (nifedipine), ยาไนโมดิพีน (nimodipine), ยาวีราพามิล (verapamil) เป็นต้น
  • ฟีโนบาร์บิทอล (phenobarbital)
  • คาร์บามาเซพีน (carbamazepines)
  • ซิซาไพรด์ (cisapride)
  • เดลาเวียร์ดีน (delavirdine)
  • เดกซาเมทาโซน (dexamethasone)
  • ยาในกลุ่มเออร์กอต (ergot medicines) เช่น ยาไดไฮโดรเออร์กทามีน (dihydroergotamine), ยาเออร์โกลอยด์มีไซเลต

(ergoloid mesylate), ยาเมทิลเออร์โกโนวีน(methylergonovine), เมทิเซอร์ไจด์(methysergide) เป็นต้น
  • มิดาโซแลม (midazolam)
  • เนวิราพีน (nevirapine)
  • ฟีเนทอยน์ (phenytoin)
  • ควินิดีน (quinidine)
  • ไรฟาบูติน (rifabutin)
  • ไรแฟมพิน (rifampin)
  • ริโทนาเวียร์ (ritonavir)
  • ไตรเอโซแลม(triazolam)

ภาวะโรคร่วม

ปัญหาความเจ็บป่วยอื่นที่ท่านเป็นอยู่อาจส่งผลต่อการรับประทานยาซาควินาเวียร์ (saquinavir) ท่านควรแจ้งแพทย์หากท่านมีภาวะเหล่านี้ร่วมด้วย เช่น

  • โรคเลือดไหลไม่หยุดหรือโรคฮีโมฟีเลีย (hemophilia)
  • โรคตับหรือปัญหาอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับตับ

การใช้ที่ถูกต้อง

  • ควรรับประทานยาซาควินาเวียร์ (saquinavir) พร้อมอาหารหรือภายใน 2 ชั่วโมงหลังอาหาร
  • ยานี้อาจทำให้คลื่นไส้ อาเจียน ซึ่งอาจบรรเทาได้โดยการรับประทานอาหารครั้งละน้อย ๆ แต่รับประทานบ่อย ๆ หรือ อมลูกอม หรือเคียวหมากฝรั่ง
  • ต้องรับประทานยาซาควินาเวียร์ตามคำสั่งของแพทย์อย่างเคร่งครัด ห้ามรับประทานในจำนวนที่มากกว่าหรือบ่อยกว่าที่แพทย์สั่ง รวมทั้งห้ามหยุดรับประทานยาเองหากแพทย์ไม่ได้สั่ง
  • ควรรับประทานยาให้ครบระยะเวลาในการรักษาแม้อาการของท่านจะดีขึ้นแล้วก็ตาม
  • ควรดื่มน้ำมาก ๆ ประมาณ 2-3 ลิตรต่อวัน เว้นแต่แพทย์สั่งให้ท่านจำกัดการดื่มน้ำ
  • ยาซาควินาเวียร์จะออกฤทธิ์ได้ดีที่สุดเมื่อมีระดับยาในกระแสเลือดคงที่ เพื่อช่วยให้ระดับยาในกระแสเลือดคงที่ ควรรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอและตรงเวลา รวมทั้งควรเว้นระยะห่างของการรับประทานยาในแต่ละครั้งเท่าๆกัน เช่น หากท่านต้องรับประทานยาวันละ 2 ครั้ง ระยะห่างของการรับประทานยาในแต่ละครั้งคือ 12 ชั่วโมง เป็นต้น หากท่านมีปัญหาเรื่องการวางแผนการรับประทานยา ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร
  • ท่านควรรับประทานเฉพาะยาที่แพทย์สั่ง รวมทั้งห้ามใช้ยานี้ร่วมกับผู้อื่น

ขนาดยา

ขนาดยาของยาซาควินาเวียร์ (saquinavir) อาจแตกต่างกันในผู้ป่วยแต่ละราย ควรรับประทานยาตามคำแนะนำของแพทย์ หรือ เภสัชกรหรือ ตามที่ระบุไว้บนฉลากยา

จำนวนครั้งของการรับประทานยาในแต่ละวัน,ระยะห่างของการรับประทานยาในแต่ละครั้งและระยะเวลาที่ท่านรับประทานยาขึ้นอยู่กับสภาวะโรคของท่านที่ท่านต้องรับประทานยาซาควินาเวียร์

เมื่อลืมใช้ยา

หากท่านลืมรับประทานยาให้รีบรับประทานทันทีที่นึกได้ ถ้าใกล้ถึงมื้อต่อไปให้ข้ามมื้อที่ลืมและรับประทานยาต่อในมื้อถัดไปในขนาดยาปกติ โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่า

การเก็บรักษา

  • เก็บให้พ้นมือเด็ก
  • เก็บให้ห่างจากความร้อนและหลีกเลี่ยงการสัมผัสแสงแดดโดยตรง
  • ห้ามเก็บยาไว้ในห้องน้ำ ใกล้อ่างล้างมือหรือที่ชื้น เนื่องจากความร้อนหรือความชื้นอาจเป็นสาเหตุให้ยาเสื่อมคุณภาพ
  • ทิ้งยาเมื่อยาหมดอายุ

ข้อควรระวัง

  • ห้ามรับประทานยาอื่นโดยไม่ได้ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อน เนื่องจากการทำเช่นนั้นอาจเพิ่มโอกาสในการเกิดผลข้างเคียงจากยา
ซาควินาเวียร์ (saquinavir) หรือยาอื่น ๆได้มากขึ้น
  • ท่านควรมาพบแพทย์ตามนัดอย่างสม่ำเสมอเพื่อติดตามความเป็นไปของโรคและผลไม่พึงประสงค์จากยาที่อาจเกิดขึ้นได้โดยเฉพาะระดับน้ำตาลที่เพิ่มขึ้นในกระแสเลือด
  • ยานี้อาจทำให้รู้สึกมึนงง นอนไม่หลับ จึงควรระมัดระวังในการใช้ หากต้องขับรถหรือทำงานที่ต้องการความระมัดระวังสูง จนกว่าจะทราบว่าท่านไม่มีปัญหาเหล่านี้

อาการไม่พึงประสงค์

ยาอาจทำให้เกิดอาการข้างเคียงบางอย่างที่ไม่ต้องการ ถึงแม้ว่าอาการข้างเคียงต่อไปนี้อาจไม่ได้เกิดขึ้นทั้งหมด แต่หากเกิดอาการข้างเคียงขึ้นควรได้รับการรักษาที่เหมาะสม

ก.ควรพบแพทย์ทันที หากมีอาการข้างเคียงต่อไปนี้เกิดขึ้น

พบน้อยมาก

  • รู้สึกแสบร้อน คัน ชาหรือมีความรู้เหมือนมีเข็มทิ่ม
  • ลมหายใจมีกลิ่นหอมหวาน
  • ผิวแห้งหรือมีอาการคันตามผิวหนัง
  • ความอยากอาหารเพิ่มขึ้น
  • กระหายน้ำมากขึ้น
  • ปัสสาวะมากขึ้น
  • น้ำหนักลด
  • มีผื่นตามผิวหนัง
  • เหนื่อยล้าผิดปกติ

ข.ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถ้าอาการข้างเคียงเหล่านี้เกิดขึ้นติดต่อกันนานหรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันของท่าน

พบน้อยหรือน้อยมาก

  • ปวดท้อง, ท้องร่วง, ปวดศีรษะ, เป็นแผลในปาก, อ่อนเพลีย

ค. อาการข้างเคียงอื่น ๆ นอกเหนือจากที่ระบุไว้อาจเกิดขึ้นในผู้ป่วยบางราย หากท่านสังเกตเห็นอาการข้างเคียงอื่น ๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

ข้อมูลเพิ่มเติม

ยานี้อาจทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงกระจายตัวของไขมันบริเวณต่าง ๆ ร่างกาย โดยมีไขมันเพิ่มบริเวณไหล่ คอ และรอบลำตัว แต่มีการสูญเสียไขมันบริเวณแขน ขาและใบหน้า ทำให้แขนขาเล็กลง แก้มตอบ ซึ่งเป็นผลข้างเคียงตามปกติของยานี้

กลุ่มยา

ยานี้จัดอยู่ในกลุ่มยาต่อไปนี้

ยาที่เกี่ยวข้อง

ยานี้เกี่ยวข้องกับยาต่อไปนี้

Abacavir, Abacavir, lamivudine, zidovudine, Amprenavir, Delavirdine, Didanosine , Efavirenz, Indinavir, Lamivudine, Lopinavir+ritonavir, Nevirapine, Ritonavir, Tenofovir, Zidovudine

ชื่อทางการค้า

ยานี้มีชื่อทางการค้าต่อไปนี้

Invirase film-coated tab (อินไวเรส)

ข้อมูลนี้ไม่สมบูรณ์ ยานี้อาจจะยังมีชื่อทางการค้าอื่นที่ไม่ได้แสดงในนี้ หรือชื่อทางการค้าที่แสดงในนี้อาจจะไม่อนุญาตให้จำหน่ายแล้ว

แหล่งอ้างอิง

  1. Micromedex Thomson Healthcare. Advice for the Patient Drug Information in Lay Language USP DI, volume ll. 25th ed. Massachusetts: Micromedex Thomson Healthcare, 2005: 1434-5.
  2. Klasco RK (Ed): DRUGDEX® System (electronic version). Thomson Micromedex, Greenwood Village, Colorado, USA. Available at: http://www.thomsonhc.com (cited: Dec 12, 2010).
  3. Sunthornraj N, Fun LF, Evangelista LF, Labandilo LD, Romano MB, Afable JO, et al. MIMs Thailand. 106th ed. Bangkok: MediMedia (Thailand); 2007.

หทัยรัตน์ คังคะสุวรรณ
โพยม วงศ์ภูวรักษ์
23 มกราคม 2554 07 เมษายน 2554
เพื่อนแนะนำ : เงินด่วน 30 นาทีถูกกฎหมาย, เราชนะรอบ 4, ยืมเงิน 3000 ด่วน, แอพผ่อนของ, กู้เงิน, สมัครบัตรเครดิต, สินเชื่อไม่เช็ค บูโรถูกกฎหมาย