อ่าน: 132
Small_font Large_font

Mitoxantrone (ไมโทแซนโทรน)

คำอธิบายพอสังเขป

ไมโทแซนโทรน (mitoxantrone) เป็นยาต้านมะเร็งที่สังเคราะห์ขึ้นในกลุ่มแอนทราซีนไดโอน (synthetic antineoplastic anthracenedione) มีฤทธิ์ต้านมะเร็งเทียบเท่ากับยากลุ่มแอนทราซัยคลิน (anthracyclines) แต่มีอาการไม่พึงประสงค์น้อยกว่า โดยออกฤทธิ์เหมือนกับยากลุ่มแอนทราซัยคลิน นั่นคือยับยั้งเอนไซม์โทโพไอโซเมอเรสโดยแทรกเข้าไปในสายดีเอ็นเอ (intercalating topoisomerase inhibitors) แต่ที่แตกต่างกันคือไม่ทำให้เกิดอนุมูลอิสระ(free radical) ที่ไปทำลายดีเอ็นเอ ของเซลล์มะเร็ง
ไมโทแซนโทรน ใช้รักษาโรคต่าง ๆ เช่น

  • โรคมัลติเพิลสเคลอโรซิส (multiple sclerosis) หรือ โรคปลอกประสาทอักเสบ (encephalomyelitis disseminata)
  • มะเร็งต่อมลูกหมาก
  • มะเร็งเม็ดเลือดขาวที่ไม่ใช่ชนิดลิมโฟไซต์แบบเฉียบพลันในผู้ใหญ่ (acute nonlymphocytic leukemia) เช่น ชนิดมัยอีโลจีนัส (myelogenous), โพรมัยอีโลไซทิค (promyelocytic), โมโนไซทิค (monocytic) และอีริทรอยด์ (erythroid) เป็นต้น

ไมโทแซนโทรน อาจใช้เพื่อรักษาโรคมะเร็งอื่น ๆ ได้อีก ดังนั้นหากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกร

ก่อนการใช้ยา

การแพ้ยา

โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านเคยมีอาการผิดปกติใดๆหรือมี ประวัติการแพ้ไมโทแซนโทรน (mitoxantrone) หรือส่วนประกอบใด ๆ ในยานี้ รวมทั้งการมีประวัติเคยแพ้สารอื่นๆ เช่น อาหาร, สารกันเสีย, สี เป็นต้น

อาหารและเครื่องดื่มที่ต้องระวัง

  • ยาเคมีบำบัดมีผลต่อไขกระดูกทำให้มีการสร้างเม็ดเลือดขาวลดลง ทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย ควรรับประทานอาหารที่สะอาด และปรุงสุกเเล้วใหม่ ๆ ควรงดรับประทานผักสด หรือผลไม้ที่รับประทานทั้งเปลือก หากต้องการรับประทานควรล้างให้สะอาดและปอกเปลือกก่อนรับประทาน
  • หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ ระหว่างใช้ยานี้

ตั้งครรภ์

ABCDX

รายการนี้จัดอยู่ในประเภท 'D' สำหรับสตรีมีครรภ์

ยามีความเสี่ยงในการก่อให้เกิดความผิดปกติต่อทารกในครรภ์ อย่างไรก็ตาม อาจใช้ยานี้ได้ หากพิจารณาแล้วว่าประโยชน์จากการใช้ยามีมากกว่าความเสี่ยงต่อทารกในครรภ์ ดังนั้นการพิจารณาใช้ยาให้อยู่ในดุลยพินิจของแพทย์

ยาไมโทแซนโทรน (mitoxantrone) ก่อให้เกิดความผิดปกติต่อตัวอ่อนของสัตว์ทดลอง โปรดแจ้งแก่แพทย์หากกำลังวางแผนจะมีบุตร เนื่องจากยาไมโทแซนโทรน อาจทำให้ทารกในครรภ์เสียชีวิตหรือเกิดทารกวิรูปได้เมื่อให้ยาในหญิงตั้งครรภ์ สตรีวัยเจริญพันธุ์ควรใช้วิธีคุมกำเนิดระหว่างใช้ยานี้

กำลังให้นมบุตร

ยาไมโทแซนโทรน (mitoxantrone) สามารถผ่านออกทางน้ำนมได้ในปริมาณที่มีนัยสำคัญ (18 นาโนกรัม/มิลลิลิตร) และมีรายงานว่ายังคงหลั่งออกทางน้ำนมแม้ว่าจะหยุดใช้ยาไปแล้วถึง 28 วัน โปรดแจ้งแก่แพทย์หากท่านกำลังให้นมบุตร หรือตั้งใจจะให้นมบุตรในระหว่างที่ได้รับยาไมโทแซนโทรนเนื่องจากยาอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรง จึงไม่แนะนำให้ทารกได้รับน้ำนมมารดาระหว่างใช้ยานี้

เด็ก

ยังไม่มีการพิสูจน์ถึงประสิทธิผลและความปลอดภัยของการใช้ยาไมโทแซนโทรน (mitoxantrone) ในเด็ก

ผู้สูงอายุ

ผู้ป่วยสูงอายุ ควรได้รับการติตตามอาการพิษจากยาอย่างใกล้ชิด เมื่อได้รับยาไมโทแซนโทรน (mitoxantrone)

ยาอื่นที่ใช้อยู่

ถึงแม้ว่ายาบางอย่างไม่ควรใช้ร่วมกัน ในบางกรณีที่จำเป็นอาจใช้ร่วมกันได้ถึงแม้ว่าอันตรกิริยาอาจเกิดขึ้นก็ตาม โดยแพทย์อาจปรับเปลี่ยนขนาดยาหรืออาจมีข้อควรระวังอื่นๆ ที่จำเป็น ท่านต้องแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านกำลังใช้ยาต่อไปนี้ร่วมอยู่ด้วย

แอมโฟเทอริซิน บี (amphotericin B) ยาต้านไทรอยด์ (antithyroid agents) แอซาไทโอพรีน (azathioprine)
คลอแรมเฟนิคอล (chloramphenicol) คอลชิซีน (colchicine) ฟลูไซโทซีน(flucytosine)
แกนไซโคลเวียร์ (ganciclovir) อินเทอเฟียรอน (interferon) พลิคามัยซิน (plicamycin)
ซิโดวูดีน (zidovudine) โพรเบเนซิด (probenecid) ซัลฟินไพราโซน (sulfinpyrazone)
วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ (influenza virus vaccine, live) วัคซีนโรคหัด (measles virus vaccine, live)
วัคซีนโรคคางทูม (mumps virus vaccine, live) วัคซีนโรคโปลิโอ (poliovirus vaccine, live)
วัคซีนโรตาไวรัส (rotavirus vaccine, live) วัคซีนโรคหัดเยอรมัน (rubella virus vaccine, live)
วัคซีนโรคฝีดาษ (smallpox vaccine) วัคซีนไทฟอยด์ (typhoid vaccine)
วัคซีนโรคอีสุกอีใส (varicella virus vaccine) วัคซีนไข้เหลือง (yellow fever vaccine)
วัคซีนป้องกันวัณโรค (BCG vaccine)

ภาวะโรคร่วม

ปัญหาความเจ็บป่วยอื่นที่ท่านเป็นอยู่อาจส่งผลต่อการใช้ยาไมโทแซนโทรน (mitoxantrone) ท่านควรแจ้งแพทย์หากท่านมีภาวะเหล่านี้ร่วมด้วย เช่น

  • โรคอีสุกอีใส อาจทำให้โรครุนแรงขึ้น
  • โรคงูสวัด อาจทำให้โรครุนแรงขึ้น
  • โรคที่เกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกัน
  • ภาวะเลือดจาง
  • โรคติดเชื้อต่าง ๆ ยาไมโทแซนโทรน (mitoxantrone) จะลดภูมิคุ้มกันของร่างกาย
  • โรคตับหรือไต
  • โรคหัวใจ
  • โรคเกาต์ (gout)

การใช้ที่ถูกต้อง

ยามีจำหน่ายในรูปแบบยาฉีด

  • ยานี้ต้องใช้ภายใต้การดูแลของแพทย์
  • สารละลายยาไมโทแซนโทรน (mitoxantrone)**ใช้สำหรับฉีดเข้าหลอดเลือดดำ** โดยพยาบาลผู้มีความเชี่ยวชาญในการให้ยาเคมีบำบัด
  • ยาไมโทแซนโทรน อาจทำให้ท่านมีอาการคลื่นไส้อาเจียน หากทนไม่ได้ ท่านต้องแจ้งแพทย์หรือพยาบาลที่ดูแล
  • ควรให้ความร่วมมือในการติดตามผลการรักษาเป็นระยะ โดยมาตรวจตามแพทย์นัด และรับยาตามแผนการรักษา การได้ยาไม่ครบ หรือระยะเวลาไม่ตรงกำหนด ก่อให้เกิดผลเสียต่อการรักษา ถ้ามีเหตุจำเป็นต้องเลื่อนระยะเวลาการให้ยา ควรแจ้งแพทย์ก่อนทุกครั้ง

ขนาดยา

ขนาดยาของยาไมโทแซนโทรน (mitoxantrone) ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น น้ำหนัก ส่วนสูงของผู้ป่วย ชนิดและระยะของโรคมะเร็งที่ผู้ป่วยเป็น รวมทั้งผลการตอบสนองต่อยาของผู้ป่วยแต่ละราย โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะเป็นผู้วิเคราะห์ แนะนำ และกำหนดเวลา และมีเภสัชกรผู้เตรียมยาเคมีบำบัด ตรวจสอบขนาดยาที่ท่านได้รับ เพื่อความปลอดภัยสูงสุดของผู้ป่วย นอกจากนี้ความถี่ของการให้ยาไมโทแซนโทรน อาจแตกต่างกันขึ้นอยู่กับสูตรยาที่ใช้ และสภาพร่างกายของผู้ป่วย เช่น ทุกสัปดาห์ หรือทุกเดือน บางครั้งอาจต้องหยุดยาชั่วคราว เพื่อให้ร่างกายมีเวลาพัก และซ่อมแซมเซลล์ปกติให้แข็งแรงพอที่จะให้ยาในครั้งต่อไปได้

เมื่อลืมใช้ยา

ควรให้ความร่วมมือในการติดตามผลการรักษาเป็นระยะ โดยมาตรวจตามแพทย์นัด และรับยาตามแผนการรักษา การได้ยาไม่ครบ หรือระยะเวลาไม่ตรงกำหนด ก่อให้เกิดผลเสียต่อการรักษา ถ้ามีเหตุจำเป็นต้องเลื่อนระยะเวลาการให้ยา ควรแจ้งแพทย์ก่อนทุกครั้ง

การเก็บรักษา

เก็บยาในภาชนะบรรจุยาจากผู้ผลิต ที่อุณหภูมิ 15° ถึง 25°C (องศาเซลเซียส) และป้องกันแสง

ข้อควรระวัง

ควรติดตามผลการรักษาเป็นระยะ โดยมาตรวจตามแพทย์นัด ให้ยาตามแผนการรักษา การได้ยาไม่ครบ หรือระยะเวลาไม่ตรงกำหนด ก่อให้เกิดผลเสียต่อการรักษา ถ้ามีเหตุจำเป็นต้องเลื่อนระยะเวลาการให้ยา ควรแจ้งแพทย์ก่อนทุกครั้ง

  • ยาไมโทแซนโทรน (mitoxantrone) มีผลต่อไขกระดูกทำให้มีการสร้างเม็ดเลือดขาว เกล็ดเลือด และเม็ดเลือดแดงลดลง ทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย หรือภาวะเลือดออกง่าย
  • ควรหลีกเลี่ยงการพบปะกับคนที่เป็นหวัด หัด สุกใส วัณโรค มีไข้ หรือติดเชื้ออื่นๆ หากมีอาการผิดปกติ ได้แก่ ไข้สูง หนาวสั่น ปัสสาวะแสบขัด เจ็บคอ ท้องเสีย เหนื่อยหอบผิดปกติ ควรรีบพบแพทย์ และแจ้งแพทย์ทุกครั้งว่าท่านกำลังรักษาด้วยยาเคมีบำบัดอยู่
  • ระหว่างที่ได้รับการรักษาด้วยยาไมโทแซนโทรน ท่านไม่ควรได้รับวัคซีนใดๆ โดยไม่ได้แจ้งแพทย์ เนื่องจากยาทำให้ภูมิคุ้มกันของท่านลดลง และมีโอกาสติดเชื้อจากวัคซีนที่ท่านได้รับ นอกจากนี้บุคคลที่ท่านอาศัยอยู่ด้วยก็ไม่ควรได้รับวัคซีนโปลิโอ เพราะอาจทำให้ท่านได้รับเชื้อไวรัสโปลิโอได้
  • ควรพบแพทย์ทันทีถ้าท่านมีเลือดออกผิดปกติ ปัสสาวะหรืออุจจาระเป็นเลือด ควรระมัดระวังการใช้ไหมขัดฟัน หรือไม้จิ้มฟัน และแจ้งทันตแพทย์ทุกครั้งว่าใช้ยานี้อยู่
  • ยาไมโทแซนโทรน อาจทำให้เกิดอาการพิษต่อหัวใจได้ ผู้ป่วยที่มีประวัติโรคหลอดเลือดหัวใจ หรือเคยใช้ยาในกลุ่มแอนทราซัยคลิน (anthracycline) ควรแจ้งให้แพทย์ทราบ หากจำเป็นต้องใช้ยาแพทย์อาจทำการติดตามค่าการทำงานของหัวใจ
  • การฉีดยาไมโทแซนโทรน (mitoxantrone) อาจเกิดภาวะยารั่วออกนอกหลอดเลือด (extravasation) หากท่านมีอาการแสบร้อน, ปวด, คัน, แดง , บวม, ผิวหนังเปลี่ยนสี บริเวณที่ฉีดยา ให้รีบแจ้งพยาบาลผู้ดูแลทันที
  • ยาไมโทแซนโทรน (mitoxantrone) อาจเหนี่ยวนำให้เกิดภาวะกรดยูริกในเลือดสูง (hyperuricemia) จากการที่ยาไปทำลายเซลล์มะเร็ง แพทย์อาจทำการติดตามระดับกรดยูริกในเลือด และให้ยาเพื่อขับกรดยูริกออกจากร่างกาย

อาการไม่พึงประสงค์

ยาอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์บางอย่างที่ไม่ต้องการ ซึ่งอาการเหล่านี้ไม่ได้เกิดกับผู้ใช้ยาทุกราย แต่หากเกิดอาการไม่พึงประสงค์ขึ้นควรได้รับการรักษาที่เหมาะสม

ก. พบแพทย์หรือแจ้งพยาบาลทันทีหากมีอาการต่อไปนี้
พบบ่อยมาก

  • อุจจาระดำ, ไอ หรือหายใจสั้น

พบไม่บ่อย
  • ปัสสาวะหรืออุจจาระเป็นเลือด, หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ, ไข้หรือสั่น, ปัสสาวะแสบขัด,ขาหรือเท้าบวม, มีเลือดออกผิดปกติ หรือมีจ้ำเลือด

ข. พบแพทย์โดยเร็ว หากมีอาการต่อไปนี้
พบบ่อยมาก

  • แผลในปาก, ปวดท้อง

พบไม่บ่อย
  • ปัสสาวะลดลง, ชัก, ตัวเหลือง ตาเหลือง

พบน้อย
  • ผิวหนังบริเวณที่ฉีดยาคล้ำขึ้น, เจ็บบริเวณที่ฉีดยา, ผื่นผิวหนัง

ค. อาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ อาจเกิดขึ้นได้โดยไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษา อาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้จะหายไปในระหว่างการรักษาหรือหยุดยาไปแล้วเนื่อง จากร่างกายจะปรับตัวเข้ากับยา ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถ้าอาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้เกิดขึ้นติดต่อกันนาน หรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันของท่าน
พบบ่อยมาก

  • ปวดเมื่อย, ท้องผูก, ปัสสาวะคั่ง, ท้องเสีย, คอแห้ง, ประจำเดือนขาด, คลื่นไส้อาเจียน, ต่อมน้ำเหลืองที่คอโต

ยานี้อาจทำให้ผมร่วงขณะใช้ยา หลังจากหยุดยาแล้วผมจะกลับมางอกตามปกติ

ง. อาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ นอกเหนือจากที่ระบุไว้อาจเกิดขึ้นในผู้ป่วยบางราย หากท่านสังเกตเห็นอาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

กลุ่มยา

ยานี้จัดอยู่ในกลุ่มยาต่อไปนี้

ยาที่เกี่ยวข้อง

ยานี้เกี่ยวข้องกับยาต่อไปนี้

Doxorubicin, Doxorubicin liposome , Epirubicin, Etoposide , Idarubicin , Irinotecan , Topotecan

ชื่อทางการค้า

ยานี้มีชื่อทางการค้าต่อไปนี้

Mitoxantrone Baxter injection (ไมโตแซนโทรน ยาฉีด), Neotalem injection, Mitoxantrone "Ebewe" injection

ข้อมูลนี้ไม่สมบูรณ์ ยานี้อาจจะยังมีชื่อทางการค้าอื่นที่ไม่ได้แสดงในนี้ หรือชื่อทางการค้าที่แสดงในนี้อาจจะไม่อนุญาตให้จำหน่ายแล้ว

แหล่งอ้างอิง

  1. กองควบคุมยา สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข. สืบค้นทะเบียนยาสามัญสำหรับยาเดี่ยว. Mitoxantrone . Available at: http://wwwapp1.fda.moph.go.th/ed2547/?url=14 Access Date: Aug 4, 2010.
  2. วิลาวัณย์ พิชัยรัตน์ และ สมสมัย สุธีรศานต์. การดูแลตนเองเมื่อได้รับยาเคมีบำบัด [สำหรับผู้ป่วยเเละครอบครัว] พิมพ์ครั้งที่ 2 . โรงพยาบาลสงขลานครินทร์. 2552 หน้า 5-19
  3. CPM medica. MIMS Thailand Online. Available at http://www.mims.com. Access Date: Aug 4, 2010.
  4. Dailymed current medication information . Mitoxantrone. Available at: http://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?id=14618 Date: Aug 4, 2010.
  5. DRUGDEX® System:Klasco RK (Ed): DRUGDEX® System (electronic version). Thomson Micromedex, Greenwood Village, Colorado, USA. Available at: http://www.thomsonhc.com (cited: 4/8/2010).
  6. Medina PJ and Fausel C. Cancer Treatment and Chemotherapy. In : DiPiro JT, Talbert RL, Yee GC, Matzke GR, Wells BG and Posey LM , editors.PharmacotherapyA Pathophysiologic Approach 7th ed. New York: McGraw-Hill; 2008. p. 2085-2108.
  7. MedlinePlus Trusted Health Information for You. Mitoxantrone (Systemic) . Available at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/drug_Aa.html. Access Date: March 17, 2005.
  8. The Merck Manuals Online medical Library The Merck Manual for Healthcare Professionals: Mitoxantrone Drug Information Provided by Lexi-Comp. Available at: http://www.merck.com/mmpe/lexicomp/mitoxantrone.html Access Date: Aug 4, 2010.

ไตรรัตน์ แก้วเรือง
โพยม วงศ์ภูวรักษ์
04 สิงหาคม 2553 15 ตุลาคม 2553
เพื่อนแนะนำ : เงินด่วน 30 นาทีถูกกฎหมาย, เราชนะรอบ 4, ยืมเงิน 3000 ด่วน, แอพผ่อนของ, กู้เงิน, สมัครบัตรเครดิต, สินเชื่อไม่เช็ค บูโรถูกกฎหมาย