คำอธิบายพอสังเขป

ฟลูโคนาโซล (fluconazole) เป็นยาต้านเชื้อรากลุ่มเอโซล (azole antifungals) ใช้สำหรับรักษาการติดเชื้อราที่รุนแรงที่อาจเกิดขึ้นในส่วนต่างๆ ของร่างกาย ยาเหล่านี้อาจใช้ในสภาวะอื่นๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์

ก่อนการใช้ยา

การแพ้ยา

โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านเคยมีอาการผิดปกติใดๆ หรือมีประวัติการแพ้ยาฟลูโคนาโซล (fluconazole) หรือยาต้านเชื้อรากลุ่มเอโซล (azole antifungals) ตัวอื่น หรือ ส่วนประกอบใด ๆ ในยานี้ รวมทั้งการมีประวัติเคยแพ้สารอื่นๆ เช่น อาหาร สารกันเสียหรือสี เป็นต้น

ตั้งครรภ์

รายการนี้จัดอยู่ในประเภท 'C' สำหรับสตรีมีครรภ์

จากการศึกษาในสัตว์พบว่ายาทำให้เกิดความผิดปกติต่อตัวอ่อนในครรภ์ แต่ไม่มีรายงานการศึกษาที่ควบคุมอย่างดีในมนุษย์ หรือ ไม่มีรายงานการศึกษาในมนุษย์และสัตว์ถึงผลของยาต่อตัวอ่อนหรือทารกในครรภ์ ดังนั้น ควรใช้ยานี้เมื่อมีการประเมินแล้วว่าจะเกิดประโยชน์มากกว่าความเสี่ยงในการเกิดความผิดปกติของทารกในครรภ์

ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยานี้ เว้นแต่แพทย์พิจารณาแล้วว่าจำเป็นต้องใช้เพราะยังไม่มีการศึกษาผลของฟลูโคนาโซล (fluconazole) ในสตรีมีครรภ์ อย่างไรก็ตามจากการศึกษาในสัตว์ทดลองพบว่าเมื่อใช้ฟลูโคนาโซล (fluconazole) ในขนาดสูงอาจเป็นอันตรายต่อมารดาและตัวอ่อนในครรภ์ ซึ่งยาเหล่านี้ทำให้เกิดทารกวิรูปในสัตว์ทดลอง หากท่านกำลังตั้งครรภ์หรือวางแผนจะตั้งครรภ์ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยานี้

กำลังให้นมบุตร

ฟลูโคนาโซล (fluconazole) สามารถผ่านเข้าสู่น้ำนมได้ สตรีที่รับประทานยานี้และต้องการให้นมบุตรควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยา

เด็ก

เด็กจำนวนน้อยรายที่สามารถใช้ฟลูโคนาโซล (fluconazole) ได้อย่างปลอดภัย ดังนั้นหากต้องการใช้ยานี้ในเด็กควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยา

ผู้สูงอายุ

ยาหลายชนิดยังไม่มีการศึกษาในผู้สูงอายุ ดังนั้นจึงยังไม่ทราบการทำงานที่แท้จริงของยาว่ามีการทำงานเช่นเดียวกันกับในผู้ป่วยวัยอื่นหรือไม่ รวมทั้งยังไม่ทราบว่ายานี้ทำให้เกิดอาการข้างเคียง, ปัญหาใดๆ ที่แตกต่างกันในผู้สูงอายุหรือไม่เนื่องจากยังไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับการเปรียบเทียบการใช้ฟลูโคนาโซล (fluconazole) ในผู้สูงอายุกับวัยอื่นๆ

ยาอื่นที่ใช้อยู่

ถึงแม้ว่ายาบางอย่างไม่ควรใช้ร่วมกัน ในบางกรณีที่จำเป็นอาจใช้ร่วมกันได้ถึงแม้ว่าอันตรกิริยาอาจเกิดขึ้นก็ตาม โดยแพทย์อาจปรับเปลี่ยนขนาดยาหรืออาจมีข้อควรระวังอื่นๆ ที่จำเป็น เมื่อท่านต้องการจะรับประทานฟลูโคนาโซล (fluconazole) ท่านต้องแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านกำลังใช้ยาต่อไปนี้อยู่

ก. การใช้ยานี้ร่วมกับฟลูโคนาโซล (fluconazole) อาจทำให้โอกาสในการเกิดอาการข้างเคียงเกี่ยวกับตับเพิ่มขึ้น

• พาราเซทามอล (paracetamol) เมื่อใช้เป็นเวลานานหรือใช้ในขนาดสูง
• อะมิโอดาโรน (amiodarone)
• อะนาบอลิกสเตรอยด์(anabolic steroids) เช่น แนนโดรโลน (nandrolone), โอแซนโดรโลน (oxandrolone), ออกซิเมโทโลน (oxymetholone), สตาโนโซลอล (stanozolol)
• แอนโดรเจน (androgens) (ฮอร์โมนเพศชาย)
• ยาต้านธัยรอยด์ (antithyriod agents) (ยาที่ใช้ในการรักษาภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานมากผิดปกติ)
• คาร์มัสทีน (carmustine)
• คลอโรควิน (chloroquine)
• แดนโทรลีน (dantrolene)
• เดาโนรูบิซิน (daunorubicin)
• ไดซัลไฟแรม (disulfiram)
• ไดวาโพรเอกซ์ (divaproex)
• เอสโทรเจน (estrogens)
• อีเตรทิเนต (etretinate)
• เกลือของทอง (gold salts)
• ไฮดรอกซิคลอโรควิน (hydroxychloroquine)
• เมอร์แคปโทพิวรีน (mercaptopurine)
• เมโทเทรกเซต (methotrexate)
• นาลเทร็กโซน (naltrexone) เมื่อใช้เป็นเวลานานหรือใช้ในขนาดสูง
• ยาคุมกำเนิดชนิดรับประทาน (oral contraceptive)
• ยาฆ่าเชื้ออื่นๆ (other anti-infectives) ที่บริหารยาโดยการรับประทานหรือฉีด
• ฟีโนไทอะซีน (phenothiazines) เช่น อะซีโตฟีนาซีน (acetophenazine), คลอร์โพรมาซีน (chlorpromazine), ฟลูเฟนาซีน (fluphenazine), เมโซริดาซีน (mesoridazine), เพอร์เฟนาซีน (perphenazine), โพรคลอร์เพอร์ราซีน (prochlorperazine), โพรมาซีน (promazine), โพรเมทาซีน (promethazine), ไทโอริดาซีน (thioridazine), ไทรฟลูโอเพอราซีน (trifluoperazine), ไทรฟลูโอโพรมาซีน (trifluopromazine), ไตรมีพราซีน (trimeprazine)
• พลิคาไมซิน (plicamycin)
• กรดวาลโพรอิก (valproic acid)

ข. การใช้ยาต่อไปนี้ร่วมกับฟลูโคนาโซล (fluconazole) อาจทำให้เกิดการคั่งน้ำในร่างกายหรือการเต้นของหัวใจช้าลง

• ฟีโลดิพีน (felodipine)
• ไนเฟดิพีน (nifedipine)
• วีราพามิล (verapamil)

ค. ไซโคลสปอรีน (cyclosporine) และแทโครลิมัส (tacrolimus) การใช้ร่วมกับฟลูโคนาโซล (fluconazole) อาจทำให้ความเข้มข้นของยานี้เพิ่มขึ้นจนเกิดพิษได้

ง. ดิจอกซิน (digoxin) ความเข้นข้นของดิจอกซิน (digoxin) อาจสูงขึ้นจนเกิดพิษได้

จ. ไอโซไนอาซิด (isoniazid) หรือไรแฟมพิน (rifampin) ยานี้อาจทำให้ฤทธิ์ของฟลูโคนาโซล (fluconazole) ลดลง

ฉ. วอร์ฟาริน (warfarin) ผลฤทธิ์ของยาต้านการแข็งตัวของเลือดอาจเพิ่มขึ้น

ภาวะโรคร่วม

ปัญหาความเจ็บป่วยอื่นที่ท่านเป็นอยู่อาจส่งผลต่อการใช้ฟลูโคนาโซล (fluconazole) ท่านควรแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านมีสภาวะเหล่านี้ร่วมด้วย เช่น

• ติดแอลกอฮอล์หรือเคยมีประวัติติดแอลกอฮอล์หรือเป็นโรคตับ อาจทำให้โอกาสในการเกิดอาการข้างเคียงจากฟลูโคนาโซล (fluconazole) เพิ่มขึ้น
• โรคไต ฤทธิ์ของฟลูโคนาโซล (fluconazole) อาจเพิ่มขึ้นในผู้ป่วยโรคไต

การใช้ที่ถูกต้อง

เพื่อให้การกำจัดการติดเชื้อดีที่สุด ท่านต้องรับประทานยาให้ครบระยะเวลาของการรักษา แม้ว่าอาการของท่านจะดีขึ้นแล้วก็ตามหลังจากรับประทานยา 2–3 วัน เนื่องจากการรักษาการติดเชื้อราต้องใช้เวลานานมาก ดังนั้นท่านอาจต้องรับประทานยาทุกวันต่อเนื่องเป็นเวลานานประมาณ 6 เดือนถึง 1 ปีหรือนานกว่านั้น

การติดเชื้อราบางอย่างไม่สามารถกำจัดเชื้อให้หมดไปได้จึงต้องรับประทานยาอย่างต่อเนื่อง หากท่านหยุดยาเร็วเกินไป อาการของท่านอาจเกิดขึ้นได้อีก

ยานี้ทำงานได้ดีที่สุดเมื่อมีปริมาณยาในกระแสเลือดคงที่ เพื่อช่วยให้มีปริมาณยาในกระแสเลือดคงที่ท่านไม่ควรลืมรับประทานยา รวมทั้งควรรับประทานยาในเวลาเดียวกันของทุกวัน ท่านอาจปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเพื่อช่วยในการวางแผนการรับประทานยา

ขนาดยา

ขนาดยาของฟลูโคนาโซล (fluconazole) อาจแตกต่างกันในผู้ป่วยแต่ละรายและอาจแตกต่างจากผู้ป่วยรายอื่นหากท่านมีโรคไตร่วมด้วย ห้ามปรับขนาดยาเองหากแพทย์ไม่ได้แจ้งท่าน ควรใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์ หรือ เภสัชกร หรือ ตามที่ระบุไว้บนฉลากยา

จำนวนครั้งของการรับประทานยาในแต่ละวัน, ระยะห่างของการรับประทานยาในแต่ละครั้งและระยะเวลาที่ท่านรับประทานยาขึ้นอยู่กับสภาวะโรคของท่านที่ท่านต้องรับประทานฟลูโคนาโซล (fluconazole)

เมื่อลืมใช้ยา

หากท่านลืมรับประทานยาให้รีบรับประทานทันทีที่นึกได้ ถ้าใกล้ถึงมื้อต่อไปให้ข้ามมื้อที่ลืมและรับประทานยาต่อในมื้อถัดไปในขนาดยาปกติ โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่า

การเก็บรักษา

• เก็บให้พ้นมือเด็ก
• เก็บให้ห่างจากความร้อนและหลีกเลี่ยงการสัมผัสแสงแดดโดยตรง
• ห้ามเก็บยาไว้ในห้องน้ำ ใกล้อ่างล้างมือหรือที่ชื้น เนื่องจากความร้อนหรือความชื้นอาจเป็นสาเหตุให้ยาเสื่อมคุณภาพ
• ห้ามเก็บยารูปแบบของเหลวในช่องแช่แข็ง
• ทิ้งยาเมื่อยาหมดอายุ

ข้อควรระวัง

ควรพบแพทย์ตามนัดเพื่อติดตามการรักษา เพื่อให้แน่ใจว่ากำจัดเชื้อได้อย่างสมบูรณ์และได้ติดตามอาการไม่พึงประสงค์จากยา

หากอาการของท่านไม่ดีขึ้นภายใน 2–3 สัปดาห์ (หรือ 1 เดือนสำหรับการติดเชื้อบางอย่าง) หรืออาการยิ่งแย่ลง ควรกลับไปพบแพทย์

ยานี้ไม่ควรรับประทานร่วมกับซิซาไพรด์ (cisapride) และโดเฟทิไลด์ (dofetilide) เนื่องจากอาจทำให้ความเสี่ยงในการเกิดอาการข้างเคียงเกี่ยวกับหัวใจเพิ่มขึ้น

อาการไม่พึงประสงค์

ยาอาจทำให้เกิดอาการข้างเคียงบางอย่างที่ไม่ต้องการ ถึงแม้ว่าอาการข้างเคียงต่อไปนี้อาจไม่ได้เกิดขึ้นทั้งหมด แต่หากเกิดอาการข้างเคียงขึ้นควรได้รับการรักษาที่เหมาะสม

ก. ควรพบแพทย์ทันที หากมีอาการข้างเคียงต่อไปนี้เกิดขึ้น

พบน้อย

• มีไข้และหนาวสั่น, มีผื่นที่ผิวหนังหรือมีอาการคันที่ผิวหนัง

พบน้อยมาก

• ปัสสาวะสีเข้มขึ้น, มีไข้และเจ็บคอ, ไม่อยากอาหาร, อุจจาระสีซีด, เกิดผื่นแดง (reddening), ตุ่มน้ำใส (blistering), ผิวหนังซีดหรือมีการหลุดลอกของผิวหนังและเยื่อบุผิว,ปวดท้อง, เลือดออกผิดปกติหรือมีจ้ำเลือดเกิดขึ้น, เหนื่อยล้าหรืออ่อนเพลียมากผิดปกติ, ตัวเหลืองตาเหลือง

ข. อาการข้างเคียงอื่นๆ อาจเกิดขึ้นได้โดยไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษา อาการข้างเคียงเหล่านี้จะหายไปในระหว่างการรักษาเนื่องจากร่างกายจะปรับตัวเข้ากับยา ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถ้าอาการข้างเคียงเหล่านี้เกิดขึ้นติดต่อกันนานหรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันของท่าน

พบน้อย

• ท้องผูก, ท้องร่วง, วิงเวียนศีรษะ, ง่วงซึม, ปวดศีรษะ, คลื่นไส้, อาเจียน

ค. อาการข้างเคียงอื่นๆ นอกเหนือจากที่ระบุไว้อาจเกิดขึ้นในผู้ป่วยบางราย หากท่านสังเกตเห็นอาการข้างเคียงอื่นๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

ข้อมูลเพิ่มเติม

ฟลูโคนาโซล (fluconazole) สามารถใช้ในการรักษาโรคเหล่านี้ได้อีกด้วย

• การติดเชื้อ Cryptococcus neoformans (Cryptococcosis)
• โรคคุชชิ่ง (Cushing’s syndrome)
• อาการไข้ที่มีภาวะเม็ดเลือดขาวนิวโตรฟิลต่ำ (febrile neutropenia)
• การติดเชื้อราในทารกแรกคลอด
• ภาวะขนดก (hirsutism)
• การติดเชื้อ Histoplasma capsulatum (Histoplasmosis)
• การอักเสบของขอบเล็บ (paranychia)
• การติดเชื้อ Penicillium marneffei
• ปอดอักเสบเนื่องจากการติดเชื้อรา
• มะเร็งต่อมลูกหมาก
• กลาก (ringworm) ที่หนวด,มือหรือศีรษะ
• การติดเชื้อในกระแสเลือดเนื่องจากเชื้อรา
• การติดเชื้อที่ผิวหนัง รวมทั้งโรคลิชมาเนีย (Leishmaniasis) หรือโรคริ้นฝอยทรายกัด เป็นโรคติดต่อเรื้อรังที่เกิดจากโปรโตซัว, โรคติดเชื้อรา sporotrichosis

ข้อมูลข้างต้นยังไม่มีข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการใช้ที่ถูกต้องเหมาะสม, ข้อควรระวังหรืออาการข้างเคียงของการใช้ในข้อบ่งใช้เหล่านี้

กลุ่มยา

ยานี้จัดอยู่ในกลุ่มยาต่อไปนี้

• Azole, Antifungals (oral)

ยาที่เกี่ยวข้อง

ยานี้เกี่ยวข้องกับยาต่อไปนี้

Itraconazole, Ketoconazole

ชื่อทางการค้า

ยานี้มีชื่อทางการค้าต่อไปนี้

Biozole (ไบโอโซล), Diflucan, Fluconazole Sinensix, Flucozole (ฟลูโคโซล), Fludizol (200 MG) (ฟลูดิซอล (200 มิลลิกรัม)), Flunco (ฟลังโก้), Fluzoral (ฟลูโซรัล), Funa (ฟูนา), Kyrin 200 (ไคริน 200), Stalene 200 (สตาลีน 200)

ข้อมูลนี้ไม่สมบูรณ์ ยานี้อาจจะยังมีชื่อทางการค้าอื่นที่ไม่ได้แสดงในนี้ หรือชื่อทางการค้าที่แสดงในนี้อาจจะไม่อนุญาตให้จำหน่ายแล้ว

แหล่งอ้างอิง

1. Micromedex Thomson Healthcare. Advice for the Patient Drug Information in Lay Language USP DI, volume ll. 25th ed. Massachusetts: Micromedex Thomson Healthcare, 2005: 152-9.
2. Klasco RK (Ed): DRUGDEX® System (electronic version). Thomson Micromedex, Greenwood Village, Colorado, USA. Available at: http://www.thomsonhc.com (cited: Oct 11, 2009).
3. Joint Formulary Committee. British National Formulary. 57th ed. London: British Medical Association and Royal Pharmaceutical Society of Great Britain, 2009: 327-8, 330.
4. Sunthornraj N, Fun LF, Evangelista LF, Labandilo LD, Romano MB, Afable JO, et al. MIMs Thailand. 106th ed. Bangkok: MediMedia (Thailand); 2007.