คำอธิบายพอสังเขป

ดอกซีซัยคลิน (doxycycline) เป็นยาปฏิชีวนะกึ่งสังเคราะห์ในกลุ่มเททราซัยคลิน (tetracyclines) ใช้รักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียที่ไวต่อยานี้ เช่น โรคติดเชื้อระบบทางเดินหายใจ โรคติดเชื้อที่ผิวหนัง สิว โรคติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะ และใช้ในการรักษาโรคแอนแทรกซ์(anthrax) หลังจากสูดหายใจเชื้อเข้าไป เป็นต้น

• ยาในกลุ่มเททราซัยคลิน มีหลายชนิด แต่ละชนิดอาจใช้ในการรักษาการติดเชื้อที่ต่างกัน
• ยาตัวหนึ่ง ๆ ในกลุ่มนี้อาจใช้ทดแทนตัวอื่นๆ ในกลุ่มเดียวกันไม่ได้ บางครั้งอาจให้ร่วมกับยาฆ่าเชื้อ (ยาปฏิชีวนะ) ตัวอื่น ๆ
• ยาในกลุ่มเททราซัยคลินไม่ได้ใช้รักษาไข้หวัดหรือการติดเชื้อไวรัสอื่น ๆ

ก่อนการใช้ยา

การแพ้ยา

โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านเคยมีอาการผิดปกติใดๆหรือมีประวัติการแพ้ยาดอกซีซัยคลิน (doxycycline) หรือ ยาในกลุ่มเททราซัยคลิน (tetracyclines) ตัวอื่น หรือ ส่วนประกอบใด ๆ ในยานี้ รวมทั้งการมีประวัติเคยแพ้สารอื่น เช่น อาหาร, สารกันเสีย, สี เป็นต้น

อาหารและเครื่องดื่มที่ต้องระวัง

• การรับประทานยาร่วมกับอาหารหรือนมอาจลดการดูดซึมยาได้เล็กน้อย
• ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารเสริมที่มีธาตุเหล็ก หรือแคลเซียมเป็นส่วนประกอบระหว่าง รับประทานยานี้

ตั้งครรภ์

รายการนี้จัดอยู่ในประเภท 'D' สำหรับสตรีมีครรภ์

ยามีความเสี่ยงในการก่อให้เกิดความผิดปกติต่อทารกในครรภ์ อย่างไรก็ตาม อาจใช้ยานี้ได้ หากพิจารณาแล้วว่าประโยชน์จากการใช้ยามีมากกว่าความเสี่ยงต่อทารกในครรภ์ ดังนั้นการพิจารณาใช้ยาให้อยู่ในดุลยพินิจของแพทย์

ห้ามใช้ยานี้ระหว่างตั้งครรภ์ เนื่องจากอาจทำให้ฟันของทารกในครรภ์เปลี่ยนสีและการเจริญเติบโตของของทารกในครรภ์ช้าลง และอาจทำให้เกิดปัญหาต่อตับในสตรีมีครรภ์ที่ได้รับยาฉีดนี้ในขนาดสูงเข้าหลอดเลือดดำ

กำลังให้นมบุตร

ไม่แนะนำให้ใช้ยานี้ระหว่างให้นมบุตรเนื่องจากยาสามารถผ่านเข้าสู่น้ำนมได้ และอาจทำให้ฟันของเด็กที่ได้รับน้ำนมมารดาเปลี่ยนสี และชะลอการเจริญของกระดูกและฟัน นอกจากนี้อาจทำให้เด็กที่ได้รับน้ำนมเกิดการแพ้แสงแดด และติดเชื้อราในช่องปากและช่องคลอดได้

เด็ก

ไม่ควรใช้ยานี้ในเด็กอายุต่ำกว่า 8 ปี เนื่องจากอาจทำให้เกิดการเปลี่ยนสีของฟันอย่างถาวร และทำให้การเจริญของกระดูกช้าลง เว้นแต่ว่าแพทย์สั่ง

ผู้สูงอายุ

ยาหลายชนิดยังไม่มีการศึกษาในผู้สูงอายุ ดังนั้นจึงยังไม่ทราบผลที่แท้จริงว่าเป็นเช่นเดียวกันกับผู้ป่วยวัยอื่นหรือไม่ รวมทั้งยังไม่ทราบว่ายานี้ทำให้อาการไม่พึงประสงค์, ปัญหาใดๆ ที่แตกต่างกันในผู้สูงอายุกับวัยอื่นหรือไม่ เนื่องจากยังไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับการเปรียบเทียบการใช้ยาในกลุ่มเททราซัยคลิน (tetracyclines)ในผู้สูงอายุกับวัยอื่น ๆ

ยาอื่นที่ใช้อยู่

ถึงแม้ว่ายาบางอย่างไม่ควรใช้ร่วมกัน ในบางกรณีที่จำเป็นอาจใช้ร่วมกันได้ถึงแม้ว่าอันตรกิริยาอาจเกิดขึ้นก็ตาม โดยแพทย์อาจปรับเปลี่ยนขนาดยาหรืออาจมีข้อควรระวังอื่นๆ ที่จำเป็น เมื่อท่านต้องการจะรับประทานยาดอกซีซัยคลิน (doxycycline) ท่านต้องแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านกำลังใช้ยาต่อไปนี้อยู่

ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดรับประทาน (oral contraceptives)	แอซิทรีทิน (acitretin)
อะลูมินัมคาร์บอเนต (aluminum carbonate)	อะลูมินัมไอดรอกไซด์ (aluminum hydroxide)
อะลูมินัมฟอสเฟต (aluminum phosphate)	บิสมัทซับซาลิซิเลต (bismuth subsalicylate)
แคลเซียม (calcium)	คาร์บามาซีพีน (carbamazepine)
ซิซาทราคิวเรียม (cisatracurium)	ไดคิวมารอล (dicumarol)
ดิจอกซิน (digoxin)	ไดไฮดรอกซีอะลูมินัมแอมิโนแอซิเทต (dihydroxyaluminum aminoacetate)
ไดไฮดรอกซีอะลูมินัมโซเดียมคาร์บอเนต (dihydroxyaluminum sodium carbonate)	เอไทนิลเอสทราไดออล (ethinyl estradiol)
ฟอสเฟนิทอยด์ (fosphenytoin)	ธาตุเหล็ก (iron)
ไอโซเทรทินอยด์ (isotretinoin)	แมกอลเดรต (magaldrate)
แมกนีเซียมคาร์บอเนต (magnesium carbonate)	แมกนีเซียมไฮดรอกไซด์ (magnesium hydroxide)
แมกนีเซียมออกไซด์ (magnesium oxide)	แมกนีเซียมไทรซิลิเคต (magnesium trisilicate)
เมสทรานอล (mestranol)	เมโททรีเซต (methotrexate)
นอร์เอลเจสโทรมิน (norelgestromin)	นอร์เอทินโดรน (norethindrone)
นอร์เจสเทรล (norgestrel)	เพนิซิลลิน จี (penicillin G)
เพนิซิลลิน จี โพรเคน (penicillin G procaine)	เพนิซิลลิน วี (penicillin V)
ฟีโนบาร์บิทาล (phenobarbital)	เฟนิทอยด์ (phenytoin)
ราพาคิวโรเนียม (rapacuronium)	ไรแฟมพิน (rifampin)
ไรฟาเพนทีน (rifapentine)	วอร์ฟาริน (warfarin)
ยาลดกรด(antacids)

ภาวะโรคร่วม

ปัญหาความเจ็บป่วยอื่นที่ท่านเป็นอยู่อาจส่งผลต่อการใช้ยายาดอกซีซัยคลิน (doxycycline) ท่านควรแจ้งแพทย์หากท่านมีภาวะเหล่านี้ร่วมด้วย เช่น

• ควรใช้ยาอย่างระมัดระวัง ในผู้ป่วยที่มีการทำงานบกพร่องของตับและไต หรือร่วมกับยาที่มีแนวโน้มว่าเป็นพิษต่อตับ

การใช้ที่ถูกต้อง

ยารูปแบบเม็ดและแคปซูล

• รับประทานโดยกลืนยาทั้งเม็ด แล้วดื่มน้ำตามมาก ๆ
• ยานี้อาจมีผลต่อระบบทางเดินอาหารทำให้คลื่นไส้อาเจียน อาจรับประทานยาพร้อมอาหารเพื่อลดปัญหานี้
• ยาลดกรดบางอย่างจะรบกวนการดูดซึมของยา ควรรับประทานห่างจากดอกซีซัยคลิน (doxycycline) อย่างน้อย 2 ชั่วโมง
• รับประทานยานี้ติดต่อกันทุกวันจนยาหมด แม้ว่าอาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม
• ยานี้จะใช้ได้ผลดีเมื่อมีระดับยาในเลือดคงที่จึงไม่ควรลืมรับประทานยา และอาจรับประทานยาตามเวลา เช่น รับประทานยาทุก 6 ชั่วโมง
• ถ้าจำเป็นต้องรับประทานธาตุเหล็กหรือแคลเซียมเสริม ควรรับประทานห่างจากยาอย่างน้อย 2 ชั่วโมง

ขนาดยา

ขนาดยาของยาดอกซีซัยคลิน (doxycycline) อาจแตกต่างกันในผู้ป่วยแต่ละราย ควรใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรหรือตามที่ฉลากระบุ
จำนวนครั้งของการรับประทานยาในแต่ละวัน, ระยะห่างของการรับประทานยาในแต่ละครั้งและระยะเวลาที่ท่านรับประทานยาขึ้น อยู่กับสภาวะโรคของท่าน

เมื่อลืมใช้ยา

หากท่านลืมรับประทานยาให้รีบรับประทานทันทีที่นึกได้ ถ้าใกล้ถึงมื้อต่อไปให้ข้ามมื้อที่ลืมและรับประทานยาต่อในมื้อถัดไปในขนาดยา ปกติ โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่า

การเก็บรักษา

• เก็บในภาชนะปิดสนิทให้พ้นมือเด็ก
• เก็บให้ห่างจากความร้อนและหลีกเลี่ยงการสัมผัสแสงแดดโดยตรง
• ห้ามเก็บยาไว้ในห้องน้ำ ใกล้อ่างล้างมือหรือที่ชื้น เนื่องจากความร้อนหรือความชื้นอาจเป็นสาเหตุให้ยาเสื่อมคุณภาพ
• ทิ้งยาเมื่อยาหมดอายุ

ข้อควรระวัง

หากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 2-3 วัน ( 2-3 สัปดาห์หรือเดือนสำหรับการรักษาสิว) หรืออาการยิ่งแย่ลงกว่าเดิม ควรกลับไปพบแพทย์

• ก่อนใช้ยาดอกซีซัยคลิน (doxycycline) ควรแน่ใจก่อนว่าผู้ป่วยไม่เคยมีประวัติแพ้ยาอื่นในกลุ่มเททราซัยคลิน (tetracyclines) และควรสังเกตอาการแพ้ยาอย่างใกล้ชิดถ้าผู้ป่วยเคยมีประวัติแพ้ยาดังกล่าวและได้รับยาดอกซีซัยคลิน เพราะมีโอกาสเกิดการแพ้ข้ามกันได้

• การใช้ยาดอกซีซัยคลิน (doxycycline) จะเปลี่ยนแปลงเชื้อที่อาศัยอยู่ตามปกติในลำไส้ใหญ่ และอาจทำให้เชื้อคลอสทริเดีย(clostridia) เจริญมากเกินไป ทำให้เกิดท้องร่วงจากเชื้อแบคทีเรีย คลอสทริเดียม ดิฟฟิไซล์ ( Clostridium difficile associated diarrhea) รวมทั้งลำไส้ใหญ่อักเสบเหตุจากยาต้านจุลชีพ (pseudomembranous colitis) ควรพบแพทย์ทันทีหากมีอาการถ่ายเหลวเป็นน้ำหรือท้องร่วงรุนแรงซึ่งอาจมีเลือดปนโดยมีหรือไม่มีอาการปวดเกร็งหน้าท้องและไข้ก็ได้ และห้ามใช้ยารักษาอาการท้องร่วง โดยไม่ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อน เพราะการใช้ยาแก้ท้องร่วงอาจทำให้อาการเหล่านี้ยิ่งรุนแรงขึ้น

หมายเหตุ อาการปวดเกร็งหน้าท้องและถ่ายเหลวเป็นน้ำหรือท้องร่วงรุนแรงซึ่งอาจมีเลือดปน อาจเกิดขึ้นได้หลังจากที่หยุดใช้ ยานี้แล้วเป็นเวลาหลายสัปดาห์

• ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดรับประทานมีส่วนผสมของเอสโทรเจน (estrogen) อาจออกฤทธิ์ไม่เต็มที่หากท่านใช้ยาคุมกำเนิดในขณะที่กำลังใช้ยาดอกซีซัยคลิน (doxycycline) และอาจทำให้เกิดการตั้งครรภ์โดยไม่ได้ตั้งใจ ท่านควรเลือกใช้วิธีคุมกำเนิดโดยวิธีอื่นหรือใช้วิธีคุมกำเนิดแบบอื่นร่วม ด้วยในขณะที่ท่านกำลังใช้ยาดอกซีซัยคลิน หากท่านมีข้อสงสัยควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

• การใช้ยาดอกซีซัยคลิน (doxycycline) เป็นเวลานานอาจทำให้เกิดการดื้อยาและการเจริญมากไปของเชื้อที่ดื้อยาได้ ทำให้เกิดการติดเชื้อที่ซ้ำซ้อนได้ (superinfection)

• การใช้ยาดอกซีซัยคลิน (doxycycline) อาจทำให้ผิวหนังไวต่อแสงมากขึ้น ซึ่งแสดงออกโดยเพิ่มความรุนแรงของปฏิกิริยาแดดเผา ควรหลีกเลี่ยงแสงแดด ผู้ป่วยต้องไม่สัมผัสกับแสงแดดโดยตรง ควรสวมเสื้อผ้าที่ป้องกันแสงแดด แว่นตากันแดด ใช้ครีมกันแดด ที่มีเอสพีเอฟ (SPF 15) ขึ้นไป โดยอาการนี้อาจยังคงอยู่หลายเดือนหลังจากหยุดยาไปแล้ว ควรรีบพบแพทย์ถ้ามีอาการรุนแรงขึ้น

• ยาดอกซีซัยคลิน (doxycycline) อาจรบกวนการวัดระดับสารสื่อประสาทกลุ่มแคทีโคลามีน (catecholamines) ในปัสสาวะก่อนที่ท่านจะรับการตรวจทางห้องปฏิบัติการ โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์ทุกครั้งว่าท่านกำลังใช้ยานี้อยู่

อาการไม่พึงประสงค์

ยาอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์บางอย่างที่ไม่ต้องการ ซึ่งอาการเหล่านี้ไม่ได้เกิดกับผู้ใช้ยาทุกราย แต่หากเกิดอาการไม่พึงประสงค์ขึ้นควรได้รับการรักษาที่เหมาะสม

ก. พบแพทย์โดยเร็วหากมีอาการต่อไปนี้
พบบ่อย

• ผิวหนังไวต่อแสง

พบน้อยมาก

• ปวดท้อง, ทารกมีกระหม่อมโป่งที่ศีรษะ (bulging fontanel), ปวดศีรษะ, เบื่ออาหาร, คลื่นไส้อาเจียน, การมองเห็นเปลี่ยนไป, ตัวเหลือง

ข.อาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ อาจเกิดขึ้นได้โดยไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษา อาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้จะหายไปในระหว่างการรักษาหรือหยุดยาไปแล้วเนื่องจากร่างกายจะปรับตัว เข้ากับยา ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถ้าอาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้เกิดขึ้นติดต่อกันนาน หรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันของท่าน
พบบ่อย

• ปวดเกร็งหรือแสบร้อนกระเพาะอาหาร, ท้องร่วง

พบน้อย

• ติดเชื้อราช่องคลอด, เจ็บปากหรือลิ้น

ค. อาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ นอกเหนือจากที่ระบุไว้อาจเกิดขึ้นในผู้ป่วยบางราย หากท่านสังเกตเห็นอาการไม่พึงประสงค์อื่นๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

กลุ่มยา

ยานี้จัดอยู่ในกลุ่มยาต่อไปนี้

• Tetracyclines, Antibiotics

ยาที่เกี่ยวข้อง

ยานี้เกี่ยวข้องกับยาต่อไปนี้

Chlortetracycline, Chlortetracycline (Ophthalmic) , Chlortetracycline (Topical) , Minocycline, Oxytetracycline, Oxytetracycline and Polymyxin B (Ophthalmic), Oxytetracycline and Polymyxin B (Topical), Tetracycline (Oral or Injection) , Tetracycline (Topical) , Tetracycline, Sulfamethizole, and Phenazopyridine

ชื่อทางการค้า

ยานี้มีชื่อทางการค้าต่อไปนี้

Doxycline capsule (ด๊อกซี่คลิน แคปซูล), Embramycin capsules (แอมบร้ามัยซิน แคปซูล), Doxin capsules (ด๊อกซิน แค๊ปซูล), Pondoxcycline capsules (พอนด์ดอกซ์ไซคลีน แคปซูล), Doxy.p capsule (ด๊อก ซี พี แคปซูล), Siadocin capsule (ไซดาโดซิน แคปซูล), Vidoxin capsule (ไวด้อกซิน แคปซูล), Docline capsule (ด๊อกคลีน แคปซูล), Bronmycin capsule (บรอนไมซิน แคปซูล), Medoxin capsules (มีด๊อกซินแคปซูล), Vidoxcin capsule (ไวด๊อกซิน แคปซูล), Specy capsule (สเปซี แคปซูล), Magnacin capsule (แมคน่าซิน แคปซูล), Torymycin capsule (โทรีมัยซิน แคปซูล), Doxine capsule (ด็อกซิน แคปซูล), Doxylin capsule (ด๊อกซี่ลิน แคปซูล), 693 Malbac (mb) capsule (693 มาลแบค แคปซูล), Doxymed capsule (ด้อกซี่เมด แคปซูล), Doxymycin capsule (ด๊อกซี่มัยซิน แคปซูล), Doxy capsule (ด๊อกซี่ แคปซูล), Doximed film coated tablet (ด็อกซี่เมด ชนิดเม็ดเคลือบฟิล์ม), Doxycycline capsule (ด๊อกซี่ซัยคลิน แคปซูล), Vibralex capsule (ไวบราเลกซ์ แคปซูล), Policycline 100 capsule (โปลีไซคลีน 100 แคปซูล), Nadoxin capsule (นาด็อกซิน แคปซูล), Doxyclate capsule (ด็อกซี่เคลท แคปซูล), Doxin enteric coated tablets (ด๊อกซิน เอนเทอริคโค๊ต ชนิดเม็ด), Doxycline Osoth Inter capsules (ด๊อกซี่คลีน โอสถ อินเตอร์ แคปซูล), Amermycin capsule (อาเมอไมซิน แคปซูล), Pincycline capsule (พินไซคลิน แคปซูล), Doxylcap capsule (ด๊อกซิลแคป แคปซูล), Doxinpac capsule, Docyl capsule (โดซิล แคปซูล), Dolocin capsules (โดโลซิน แคปซูล), Vepmarcine capsule (เว็พมาร์ซิน แคปซูล), Doxxo capsule (ด๊อกซ์โซ แคปซูล), Cin-doxy capsule (ซิน-ด็อกซี่ แคปซูล), N.L.doxy enteric coated tablets (เอ็น.แอล.ด็อกซี่ เอนเทอริคโค๊ต ชนิดเม็ด), Manodoxy capsule (มาโนด็อกซี่ แคปซูล), N.L doxy capsules (เอ็น.แอล.ด็อกซี่ แคปซูล), Servidoxyne 100, Veemycin film coated tablet (วีมัยซิน ชนิดเม็ดเคลือบฟิล์ม), Bracin capsule (บราซิน แคปซูล), Doxinin capsule, Q - doxycap capsules, Doxycom 100 mg capsule (ด็อกซีคอม 100 มก. แคปซูล), Viprocin capsule, Doxybac capsule (ด็อกซีแบค แคปซูล), Doxyman - 100 capsule (ดอกซิแมน - 100 แคปซูล), Voxmycin capsule (วอกซ์มัยซิน แคปซูล), Greater doxy capsule (เกร๊ทเตอร์ ด๊อกซี แคปซูล), Boots doxycycline 100 mg capsule, Doxy i.p. capsules, Vidolex capsule (ไวโดเลกซ์ แคปซูล), Doxy b.k. capsule (ด๊อกซี่ บี.เค. แคปซูล), G - doxycap capsules, Doxyhof capsule (ด็อกซี ฮอฟ แคปซูล), Medomycin capsule, Tetradox film coated tablet (เตตร้าด็อก ยาเม็ดเคลือบฟิล์ม), Vibramycin film coated tablet, Docline Atlantic capsule, Doxin The Forty-Two capsule, Doxy-P capsule, Madoxy capsule

ข้อมูลนี้ไม่สมบูรณ์ ยานี้อาจจะยังมีชื่อทางการค้าอื่นที่ไม่ได้แสดงในนี้ หรือชื่อทางการค้าที่แสดงในนี้อาจจะไม่อนุญาตให้จำหน่ายแล้ว

ชื่อภาษาไทยอื่นที่อาจมีการใช้

ยานี้มีชื่อภาษาไทยอื่นที่มีการใช้ดังต่อไปนี้

ด็อกซีซัยคลิน, ดอกซีไซคลิน, ด็อกซีไซคลิน

ข้อมูลนี้ไม่สมบูรณ์ ยานี้อาจจะยังมีชื่อภาษาไทยอื่นที่อาจมีการใช้ ซึ่งไม่ได้แสดงในนี้

แหล่งอ้างอิง

1. กองควบคุมยา สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข. สืบค้นทะเบียนยาสามัญสำหรับยาเดี่ยว.Doxycycline . Available at: http://wwwapp1.fda.moph.go.th/ed2547/?url=14 Access Date: May 6, 2010.
2. DRUGDEX® System:Klasco RK (Ed): DRUGDEX® System (electronic version). Thomson Micromedex, Greenwood Village, Colorado, USA. Available at: http://www.thomsonhc.com (cited: 3/5/2010).
3. McEvoy GK, Snow EK, Miller J et al. AHFS Drug information 2009. the American Society of Health-System Pharmacists,Inc.Bestheda. 2009. p459-462
4. Micromedex Thomson Healthcare. Advice for the Patient Drug Information in Lay Language USP DI, volume ll. 25th ed. Massachusetts: Micromedex Thomson Healthcare, 2005: p 1563-1566.
5. MedlinePlus Trusted Health Information for You. Doxycycline .Available at : http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/meds/a682063.html Access Date: May 3, 2010.