อ่าน: 7820
Small_font Large_font

Ampicillin (แอมพิซิลลิน)

คำอธิบายพอสังเขป

แอมพิซิลลิน (ampicillin) เป็นยาในกลุ่มเพนิซิลลิน (penicillins) ใช้สำหรับรักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย โดยการฆ่าเชื้อแบคทีเรียหรือป้องกันการเจริญเติบโตของเชื้อ

ยาในกลุ่มเพนิซิลลิน (penicillins) มีหลายชนิด แต่ละชนิดใช้ในการรักษาการติดเชื้อที่ต่างกัน ยาตัวหนึ่ง ๆ ในกลุ่มนี้อาจใช้ทดแทนตัวอื่น ๆ ในกลุ่มเดียวกันไม่ได้ นอกจากนี้เพนิซิลลิน (penicillins) ยังใช้รักษาการติดเชื้อแบคทีเรียในส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย บางครั้งอาจให้ร่วมกับยาฆ่าเชื้อ (ยาปฏิชีวนะ) ตัวอื่น ๆ ยาในกลุ่มเพนิซิลลิน (penicillins) บางตัวอาจใช้ในกรณีอื่น ๆ ตามแพทย์สั่ง ยาในกลุ่มเพนิซิลลิน (penicillins) ไม่ได้ใช้รักษาไข้หวัดหรือการติดเชื้อไวรัสอื่น ๆ

ก่อนการใช้ยา

การแพ้ยา

โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านเคยมีอาการผิดปกติใด ๆ หรือมีประวัติการแพ้ยาแอมพิซิลลิน (ampicillin) หรือยากลุ่มเพนิซิลลิน (penicillins) ตัวอื่น หรือส่วนประกอบใด ๆ ในยานี้ รวมทั้งการมีประวัติเคยแพ้สารอื่น ๆ เช่น อาหาร, สารกันเสีย, สี เป็นต้น

อาหารและเครื่องดื่มที่ต้องระวัง

โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์ให้ทราบหากท่านกำลังได้รับคำแนะนำให้รับประทานอาหารที่มีโซเดียมต่ำ (low-salt) เนื่องจากยาบางตัวในกลุ่มนี้มีส่วนประกอบของโซเดียมในปริมาณที่อาจทำให้เกิดปัญหาในผู้ป่วยบางรายได้

ตั้งครรภ์

ABCDX

รายการนี้จัดอยู่ในประเภท 'B' สำหรับสตรีมีครรภ์

จากการศึกษาในสัตว์พบว่ายาไม่มีความเสี่ยงในการทำให้เกิดความผิดปกติของตัวอ่อนในครรภ์ แต่ไม่มีรายงานการศึกษาในมนุษย์ หรือ จากการศึกษาในสัตว์พบว่ายามีความเสี่ยงในการทำให้เกิดความผิดปกติของตัวอ่อนในครรภ์ แต่ไม่พบผลดังกล่าวจากการศึกษาในมนุษย์ ดังนั้น ยาที่จัดอยู่ในประเภทนี้สามารถใช้ในสตรีมีครรภ์ได้ค่อนข้างปลอดภัย

ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยานี้เพราะยังไม่มีการศึกษาผลของแอมพิซิลลิน (ampicillin) ในสตรีตั้งครรภ์ อย่างไรก็ตามแอมพิซิลลิน (ampicillin) ก็มีการใช้อย่างแพร่หลายในสตรีตั้งครรภ์และยังไม่มีรายงานการทำให้เกิดทารกวิรูปหรือเกิดปัญหาอื่นในการศึกษาในสัตว์ทดลอง

กำลังให้นมบุตร

แอมพิซิลลิน (ampicillin) สามารถผ่านเข้าสู่น้ำนมได้ในปริมาณเล็กน้อย อาจทำให้เกิดการแพ้ยา ท้องร่วง ติดเชื้อราและผื่นผิวหนังในทารกที่ได้รับน้ำนมมารดา

เด็ก

มีการศึกษาการใช้แอมพิซิลลิน (ampicillin) ในขนาดยาที่ให้ผลการรักษาในเด็ก พบว่ายังไม่มีรายงานการเกิดอาการไม่พึงประสงค์หรือปัญหาใด ๆ ที่แตกต่างจากการใช้ในผู้ใหญ่

ผู้สูงอายุ

มีการใช้แอมพิซิลลิน (ampicillin) ในผู้สูงอายุและยังไม่มีรายงานการเกิดอาการไม่พึงประสงค์หรือปัญหาใด ๆ ที่แตกต่างกับการใช้ยานี้ในวัยอื่น ๆ

ยาอื่นที่ใช้อยู่

ถึงแม้ว่ายาบางอย่างไม่ควรใช้ร่วมกัน ในบางกรณีที่มียาสองชนิดแตกต่างกัน อาจใช้ร่วมกันได้ถึงแม้ว่าอันตรกิริยาอาจเกิดขึ้นก็ตาม ในกรณีนี้แพทย์อาจปรับเปลี่ยนขนาดยาหรืออาจมีข้อควรระวังอื่น ๆ ที่จำเป็น เมื่อท่านต้องการจะรับประทานแอมพิซิลลิน (ampicillin) ท่านต้องแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านกำลังใช้ยาต่อไปนี้อยู่

พาราเซทามอล (paracetamol) อะมิโอดาโรน (amiodarone) ยากลุ่ม anabolic steroids
แอนโดรเจน (androgens) ยาต้านธัยรอยด์ (antithyriod agents) คาร์มัสทีน (carmustine)
คลอโรควิน (chloroquine) แดนโทรลีน (dantrolene) เดาโนรูบิซิน (daunorubicin)
ไดซัลไฟแรม (disulfiram) ไดวาลโปรเอ็กซ (divaproex) เอสโทรเจน (estrogens)
อีทรีทิเนท (etretinate) เกลือทอง (gold salts) ไฮดรอกซิคลอโรควิน(hydroxychloroquine)
เมอร์แคปโทพิวรีน (mercaptopurine) เมโทเทรกเซต(methotrexate) นาลเทร็กโซน (naltrexone)
ยาคุมกำเนิดชนิดรับประทาน (oral contraceptive) ยาฆ่าเชื้ออื่น ๆ (other anti-infectives) ฟีโนไธอะซีน (phenothiazine)
พลิคามัยซิน (plicamycin) กรดวาลโปรอิก (valproic acid) อะมิโลไรด์ (amiloride)
บีนาซีพริล (benazepril) แคปโทพริล (captopril) อีแนลาพริล (enalapril)
โฟซิโนพริล (fosinopril) ไลซิโนพริล (lisinopril) ยาที่มีส่วนผสมของโพแทสเซียม (potassium-containing medicine)
ควินาพริล (quinapril) รามิพริล (ramipril) สไพโรโนแลกโทน (spironolactone)
ไทรแอมทิรีน (triamterene) ยาต้านการแข็งตัวของเลือด (anticoagulants) ไดพายริดาโมล (dipyridamole)
เฮพาริน (heparin) ยาแก้ปวดหรือแก้อักเสบ (Inflammation or pain medicine) เพนทอกซิไฟลิน (pentoxifylline)

ภาวะโรคร่วม

ปัญหาความเจ็บป่วยอื่นที่ท่านเป็นอยู่อาจส่งผลต่อการใช้แอมพิซิลลิน (ampicillin) ท่านควรแจ้งแพทย์หากท่านมีสภาวะเหล่านี้ร่วมด้วย เช่น

  • การแพ้โดยทั่วไป (เช่น หอบหืด ผื่นผิวหนัง ไข้ละอองฟาง ลมพิษ), ผู้ป่วยที่มีประวัติการแพ้ยาในกลุ่มเพนิซิลลิน (penicillins) อาจเกิดอาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรงได้หากใช้แอมพิซิลลิน (ampicillin)
  • ภาวะหัวใจล้มเหลว (congestive heart failure)
  • โรคไต ผู้ป่วยที่เป็นโรคไตอาจทำให้โอกาสในการเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากยาเพิ่มขึ้น
  • ภาวะโมโนนิวคลิโอซิส (mononucleosis) ผู้ป่วยที่มีภาวะโมโนนิวคลิโอซิส (mononucleosis) อาจมีโอกาสในการเกิดผื่นผิวหนังเพิ่มขึ้นเมื่อได้รับแอมพิซิลลิน (ampicillin)
  • โรคเกี่ยวกับกระเพาะอาหารและลำไส้ ผู้ป่วยที่มีประวัติของโรคที่เกี่ยวกับกระเพาะอาหารและลำไส้อาจพัฒนาไปเป็นโรคลำไส้ใหญ่อักเสบ (colitis) เมื่อได้รับแอมพิซิลลิน (ampicillin)

การใช้ที่ถูกต้อง

แอมพิซิลลิน (ampicillin) จะให้ผลดีที่สุดเมื่อรับประทานยาขณะท้องว่าง (1 ชั่วโมงก่อนอาหารหรือ 2 ชั่วโมงหลังอาหาร) แล้วดื่มน้ำตามมาก ๆ

ขนาดยา

ขนาดยาของแอมพิซิลลิน (ampicillin) อาจแตกต่างกันในผู้ป่วยแต่ละราย ควรใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรหรือตามที่ระบุไว้บนฉลากยา ห้ามปรับเปลี่ยนขนาดยาเอง

จำนวนครั้งของการรับประทานยาในแต่ละวัน, ระยะห่างของการรับประทานยาในแต่ละครั้งและระยะเวลาที่ท่านรับประทานยาขึ้นอยู่กับสภาวะโรคของท่านที่ท่านต้องรับประทานแอมพิซิลลิน (ampicillin)

เมื่อลืมใช้ยา

หากท่านลืมรับประทานยาให้รีบรับประทานทันทีที่นึกได้ ถ้าใกล้ถึงมื้อต่อไปให้ข้ามมื้อที่ลืมและรับประทานยาต่อในมื้อถัดไปในขนาดยาปกติ โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่า

การเก็บรักษา

  • เก็บให้พ้นมือเด็ก
  • เก็บให้ห่างจากความร้อนและหลีกเลี่ยงการสัมผัสแสงแดดโดยตรง
  • ห้ามเก็บยาไว้ในห้องน้ำ ใกล้อ่างล้างมือหรือที่ชื้น เนื่องจากความร้อนหรือความชื้นอาจเป็นสาเหตุให้ยาเสื่อมคุณภาพ
  • ห้ามเก็บยารูปแบบยาน้ำแขวนตะกอนในตู้เย็น
  • ทิ้งยาเมื่อยาหมดอายุ

ข้อควรระวัง

ยาอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์บางอย่างที่ไม่ต้องการ ซึ่งอาการเหล่านี้ไม่ได้เกิดกับผู้ใช้ยาทุกราย แต่หากเกิดอาการไม่พึงประสงค์ขึ้นควรได้รับการรักษาที่เหมาะสม

ก. แอมพิซิลลิน (ampicillin) อาจทำให้เกิดท้องร่วงได้ในผู้ป่วยบางราย

  • ควรพบแพทย์ทันทีหากท่านมีอาการท้องร่วงรุนแรง เนื่องจากอาการท้องร่วงรุนแรงอาจเป็นสัญญาณบ่งบอกการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรง และห้ามใช้ยารักษาอาการท้องร่วง โดยไม่ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อน เพราะการใช้ยาแก้ท้องร่วงอาจทำให้อาการท้องร่วงของท่านยิ่งรุนแรงขึ้น
  • สำหรับอาการท้องร่วงที่ไม่รุนแรง อาจใช้ยารักษาอาการท้องร่วงที่มีส่วนประกอบของแอตตาพัลไจต์(Attapulgite) แต่ไม่ควรใช้ยาแก้ท้องร่วงอื่น ๆ เนื่องจากอาจทำให้อาการท้องร่วงยิ่งรุนแรงขึ้น
  • หากท่านมีข้อสงสัยหรือท่านมีอาการท้องร่วงไม่รุนแรงติดต่อกันหรืออาการรุนแรงขึ้น ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

ข. ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดรับประทานมีส่วนผสมของเอสโทรเจน (estrogen) อาจออกฤทธิ์ไม่เต็มที่หากท่านใช้ยาคุมกำเนิดในขณะที่กำลังใช้แอมพิซิลลิน (ampicillin) อาจทำให้เกิดการตั้งครรภ์โดยไม่ได้ตั้งใจ ท่านควรเลือกใช้วิธีคุมกำเนิดโดยวิธีอื่นหรือใช้วิธีคุมกำเนิดแบบอื่นร่วมด้วยในขณะที่ท่านกำลังใช้แอมพิซิลลิน (ampicillin) หากท่านมีข้อสงสัยควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

ค. สำหรับผู้ป่วยเบาหวาน

  • แอมพิซิลลิน (ampicillin) อาจทำให้ผลการทดสอบระดับน้ำตาลในปัสสาวะเป็นผลลบ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเปลี่ยนแปลงการรับประทานอาหารหรือขนาดยาที่ใช้รักษาโรคเบาหวาน

ก่อนที่ท่านจะรับการตรวจทางห้องปฏิบัติการ โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์ทุกครั้งว่าท่านกำลังใช้ยานี้อยู่ เนื่องจากผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการบางอย่างอาจเป็นผลมาจากการใช้ยานี้ด้วย

อาการไม่พึงประสงค์

ยาอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์บางอย่างที่ไม่ต้องการ ซึ่งอาการเหล่านี้ไม่ได้เกิดกับผู้ป่วยทุกราย แต่หากเกิดอาการไม่พึงประสงค์ขึ้นควรได้รับการรักษาที่เหมาะสม

ก. หยุดใช้ยานี้และควรได้รับการช่วยเหลืออย่างเร่งด่วน หากมีอาการไม่พึงประสงค์ต่อไปนี้
พบน้อย

  • ไอ, หายใจเร็วและผิดปกติ, หายใจได้สั้น
  • มีไข้ ปวดข้อ
  • อาการวิงเวียนศีรษะคล้ายหมดสติหรือเป็นลม (ทันที)
  • หน้าพองหรือบวม
  • ผิวหนังแดง หรือ ผิวหนังเป็นผื่น แดง หรือ มีผื่นลมพิษ คัน

ข. ควรพบแพทย์ทันที หากมีอาการไม่พึงประสงค์ต่อไปนี้
พบน้อยมาก

  • ปริมาณปัสสาวะลดลง
  • เจ็บคอและมีไข้
  • ปัสสาวะลำบาก
  • ชัก
  • มีเลือดออกหรือรอยฟกช้ำผิดปกติ
  • ตัวเหลืองตาเหลือง
  • คันและมีสารคัดหลั่งไหลออกมาจากบริเวณช่องคลอด
  • มีปื้นสีขาวในปากและ/หรือลิ้น

ค. อาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ อาจเกิดขึ้นได้โดยไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษา อาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้จะหายไปในระหว่างการรักษาเนื่องจากร่างกายจะปรับตัวเข้ากับยา ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถ้าอาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้เกิดขึ้นติดต่อกันนานหรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันของท่าน
พบบ่อย

  • ท้องร่วง (ไม่รุนแรง)
  • ปวดศีรษะ
  • เจ็บปากหรือลิ้น

ง.อาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ นอกเหนือจากที่ระบุไว้อาจเกิดขึ้นในผู้ป่วยบางราย หากท่านสังเกตเห็นอาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

กลุ่มยา

ยานี้จัดอยู่ในกลุ่มยาต่อไปนี้

ยาที่เกี่ยวข้อง

ยานี้เกี่ยวข้องกับยาต่อไปนี้

Amoxicillin and Clavulanate (Amoxycillin and Clavulanate), Amoxicillin หรือ Amoxycillin, Cloxacillin, Dicloxacillin, Sultamicillin

ชื่อทางการค้า

ยานี้มีชื่อทางการค้าต่อไปนี้

Amicilin cap, Ampac cap, Ampac susp, Ampi Frx, Ampi T Man Pharma cap, Ampi T Man Pharma syr, Ampi T Man Pharma tab, Ampicillin Asian Union cap, Ampicillin Community Pharm cap, Ampicillin General Drugs House cap, Ampicillin General Drugs House dry syr , Ampicillin Paediatric film-coated tab, Ampicillin T.O. cap, Ampicillin T.O. syr, Ampicillin The Forty-Two cap, Ampicin cap (แอมพิซิน แคปซูล ), Ampicin syr, Ampicyn capsule (แอมพิซีน แคปซูล), Ampihof (แอมพิฮอฟ ), Ampillin capsule (แอมพิลิน แคปซูล), Ampillin dry syrup (แอมพิลลิน ดราย ไซรัป), Ampimycin, Ampi-Oral 500 cap, Ampipac, Ampra M H cap, Amprexyl (แอมเพร็กซิล), Medicillin (เมดิคซิลลิน), Pentrexyl, Utocillin (ยูโทซิลลิน), Utocillin powder, Vacillin, Viccillin capsule

ข้อมูลนี้ไม่สมบูรณ์ ยานี้อาจจะยังมีชื่อทางการค้าอื่นที่ไม่ได้แสดงในนี้ หรือชื่อทางการค้าที่แสดงในนี้อาจจะไม่อนุญาตให้จำหน่ายแล้ว

แหล่งอ้างอิง

  1. Micromedex Thomson Healthcare. Advice for the Patient Drug Information in Lay Language USP DI, volume ll. 25th ed. Massachusetts: Micromedex Thomson Healthcare, 2005: 1316-22.
  2. Klasco RK (Ed): DRUGDEX® System (electronic version). Thomson Micromedex, Greenwood Village, Colorado, USA. Available at: http://www.thomsonhc.com (cited: Oct 6, 2009).
  3. Joint Formulary Committee. British National Formulary. 57th ed. London: British Medical Association and Royal Pharmaceutical Society of Great Britain, 2009: 293-4.
  4. Sunthornraj N, Fun LF, Evangelista LF, Labandilo LD, Romano MB, Afable JO, et al. MIMs Thailand. 106th ed. Bangkok: MediMedia (Thailand); 2007.

นรวร เจนณรงค์ , หทัยรัตน์ คังคะสุวรรณ
โพยม วงศ์ภูวรักษ์
18 สิงหาคม 2552 10 ตุลาคม 2553
เพื่อนแนะนำ : เงินด่วน 30 นาทีถูกกฎหมาย, เราชนะรอบ 4, ยืมเงิน 3000 ด่วน, แอพผ่อนของ, กู้เงิน, สมัครบัตรเครดิต, สินเชื่อไม่เช็ค บูโรถูกกฎหมาย