 |
SGOT (AST)
เอนไซม์เอสจีโอที (เอเอสที)
Aspartate aminotransferase
Aspartate aminotransferase, Serum glutamic-oxaloacetic transaminase,
ALT, ALP, GGT, Bilirubin, Liver panel, Albumin, Total Protein
SGOT มีชื่อเรียกเป็นทางการว่าแอสพาร์เทต อะมิโนทรานสเฟอเรส (Aspartate aminotransferase: AST) เป็นเอนไซม์ที่มีในเนื้อเยื่อต่างๆ โดยมีมากในเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจและตับ ส่วนไต กล้ามเนื้อโครงสร้างและเม็ดเลือดแดงก็มีเอนไซม์นี้แต่น้อยกว่าเมื่อเทียบกับตับและหัวใจ
SGOT (AST) จะอยู่ในเซลล์ทั้งส่วนไซโตพลาสซึม และไมโตคอนเดรีย ซึ่งต่างจาก ALT ที่มีแต่เฉพาะในไซโตพลาสซึม (cytoplasm) ไม่พบในไมโตคอนเดรีย คนปกติมีระดับ SGOT (AST) ในเลือดต่ำ เมื่อเนื้อเยื่อหรืออวัยวะที่มี SGOT (AST) มากได้รับอันตรายจากการติดเชื้อ สารพิษ หรือการขาดออกซิเจนหล่อเลี้ยง ส่งผลให้มีการรั่วซึมของ SGOT (AST) เข้ากระแสเลือด
ตับเป็นอวัยวะสำคัญซึ่งอยู่บริเวณด้านขวาบนของช่องท้อง และอยู่ใต้กะบังลม ตับมีหน้าที่สำคัญมากมายเช่น ผลิตน้ำดี ซึ่งจัดเป็นหน้าที่หลักของเซลล์ตับ, ควบคุมเมตาบอลิซึมของไขมัน โดยเฉพาะการสังเคราะห์คอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์, ผลิตสารที่เป็นปัจจัยการแข็งตัวของเลือด (clotting factors) แปรสภาพสารพิษและยาต่างๆให้อยู่ในรูปที่ร่างกายสามารถขับถ่ายออกไปได้
ปริมาณของ SGOT (AST) จะเป็นสัดส่วนโดยตรงกับจำนวนเซลล์ที่ได้รับอันตราย โดย SGOT (AST) จะเพิ่มสูงขึ้นในกระแสเลือด การตรวจวัด AST ในเลือดมีประโยชน์ในการตรวจความเสียหายของตับ เนื่องจากการอักเสบ ยาพิษ ตับแข็ง และโรคพิษสุราเรื้อรัง อย่างไรก็ตาม SGOT (AST) ไม่ได้มีความจำเพาะสำหรับตับ อาจจะเพิ่มขึ้นได้จากร่างกายส่วนอื่น ๆได้ด้วย
แพทย์นิยมสั่งตรวจ SGOT (AST) และ SGPT (ALT) ควบคู่กันในกรณีของผู้ป่วยโรคตับ โดยใช้อัตราส่วนของระดับ ALT/AST (DeRitis ratio) เป็นเครื่องช่วยในการวินิจฉัยโรคตับได้ในบางกรณี คือในสภาวะปกติ ALT/AST มีค่า < 1 เมื่อเกิดภาวะตับอักเสบจากไวรัส ในช่วงแรก SGPT (ALT) จะถูกปล่อยออกมาจากเซลล์ตับได้พอ ๆ กับ SGOT (AST) ทำให้ DeRitis ratio มีค่าเท่ากับ 1 หรือมากกว่า เนื่องจาก SGOT (AST) ถูกปล่อยออกมาจากไซโตพลาสซึมเพียงส่วนเดียว ในสภาวะนี้เซลล์ตับยังกลับคืนสู่สภาพปกติได้ เมื่อเซลล์ตับตายลงอย่างถาวรจะมีการปลดปล่อย SGOT (AST) ออกมาจากส่วนไมโตคอนเดรียเพิ่ม ทำให้ DeRitis ratio มีค่า <1 อีกครั้ง หากเซลล์ตับมีการตายลงเป็นจำนวนมาก
ในกรณีของตับอักเสบจากไวรัสหรือโรคตับที่มีการตายของเซลล์ตับเป็นจำนวนมาก ระดับ SGOT (AST) ในเลือดเพิ่มสูงขึ้นมากเป็นหลายสิบเท่าของค่าสูงสุดปกติ บางครั้งอาจสูงถึง 100 เท่า ของค่าสูงสุดปกติหรือประมาณ 4000 IU/L โดย AST ที่เพิ่มสูงขึ้นในเลือดจะปรากฏให้เห็นก่อนผู้ป่วยจะมีอาการทางคลินิกชัดเจน รวมทั้งก่อนพบอาการตัวเหลืองตาเหลืองด้วย จึงถือได้ว่า SGOT (AST) เป็นการทดสอบที่สำคัญมากในการบ่งชี้ภาวะที่มีเซลล์ตับถูกทำลาย (hepatocellular damage) โดยจะเพิ่มสูงสุดในวันที่ 7 ถึง 12 ของการติดเชื้อและค่อยๆลดลงสู่ระดับปกติภายใน 3 – 5 สัปดาห์ ส่วนภาวะตับอักเสบจากสารพิษ จะตรวจพบระดับของ SGOT (AST) สูงกว่าค่าสูงสุดปกติอยู่ราว 20 – 50 เท่า หรือประมาณ 800 – 2300 IU/L
ภาวะมีน้ำดีคั่งในตับ (intrahepatic cholestasis) หรือตับแข็ง (cirrhosis) ตรวจพบระดับของ SGOT (AST) ไม่ค่อยสูงมากนัก รวมถึงภาวะที่มีเนื้องอกของตับ (primary หรือ metastatic carcinoma) ดังนั้นจึงจำเป็นต้องอาศัยการทดสอบอื่นมาช่วยในการวินิจฉัย เช่นระดับเอนไซม์อัลคาไลน์ ฟอสฟาเตส (Alkaline phosphatase :ALP) ในเลือดซึ่งบ่งชี้ถึงภาวะอุดกั้นทางเดินน้ำดี
แพทย์สั่งตรวจ SGOT (AST) ร่วมกับการทดสอบอื่น ๆ เพื่อประเมินผู้ป่วยที่มีอาการผิดปกติของตับ เช่น ร่างกายอ่อนเพลีย เบื่ออาหาร มีอาการคลื่นเหียน อาเจียน ปวดช่องท้องและบวม ดีซ่าน ปัสสาวะสีดำ อุจจาระสีซีดจาง และมีอาการระคายเคือง
SGOT (AST) อาจถูกสั่งตรวจร่วมกับการทดสอบอื่น ๆ สำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นสำหรับโรคตับ รวมถึงผู้ที่มีประวัติติดต่อกับผู้ที่เป็นไวรัสตับอักเสบ ผู้ที่ดื่มสุราจัด บุคคลที่มีประวัติในครอบครัวเป็นโรคตับ ผู้ที่รับประทานยาที่เป็นอันตรายต่อตับ ผู้ที่มีน้ำหนักเกินและเป็นโรคเบาหวาน
การตรวจ SGOT (AST) จะใช้ตรวจเป็นประจำ ในการตรวจติดตามการรักษาผู้ที่เป็นโรคตับ เพื่อประเมินประสิทธิภาพของการรักษา
เลือดจากเส้นเลือดดำที่แขน
โดยปกติ ระดับ SGOT (AST) ในเลือดจะต่ำ ผู้หญิงมีค่าสูงกว่าผู้ชายเล็กน้อย และผู้สูงอายุค่าจะสูงกว่าผู้ใหญ่ทั่วไปเล็กน้อย
SGOT (AST) มีระดับสูงมาก ในผู้ป่วยโรคตับอักเสบเฉียบพลัน จากการติดเชื้อไวรัส ระดับ SGOT (AST) สูงเป็นเวลา 1–2 เดือน และจะกลับเป็นปกติเดือนที่ 3–6ระดับของ SGOT (AST) อาจสูงโดยเป็นผลมาจากยา หรือสารอื่น ๆ ที่เป็นพิษกับตับ และ SGOT (AST) จะเพิ่มสูงกว่า SGPT (ALT) ในกรณีที่ผู้ป่วยโรคหัวใจที่กล้ามเนื้อได้รับการบาดเจ็บ
ส่วนใหญ่แล้ว ในโรคตับระดับ SGPT (ALT) จะสูงกว่า SGOT (AST) และอัตราส่วน AST/ALT จะต่ำ ยกเว้นโรคตับอักเสบจากแอลกอฮอล์ ตับแข็ง และ 1 – 2 วันแรกของตับอักเสบเฉียบพลัน หรือท่อน้ำดีอุดตัน
ห้องปฏิบัติการเคมีคลินิก
เว็บสุขภาพ | ดูแลสุขภาพ | การใช้ยา | อาการโรคภัย | สมุนไพรรักษาโรค
