 |
คนทีสอ หรือ ม่านจิงจื่อ คือ ผลสุกที่ทำให้แห้งของพืชที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Vitex trifolia L. var. simplicifolia Cham. หรือ V. trifolia L. วงศ์ Verbenaceae [1]
คนทีสอ, ดินสอ (ภาคกลาง); คนทีสอขาว (ชลบุรี); คุนตีสอ (สตูล); โคนดินสอ (จันทบุรี, ภาคกลาง); ดอกสมุทร, สีเสื้อน้อย (เชียงใหม่); ทิสอ, เทียนขาว (พิษณุโลก); ผีเสื้อ (เลย), ผีเสื้อน้อย (ภาคเหนือ); มูดเพิ่ง (ตาก); สีสอ (ประจวบคีรีขันธ์) [2]
ม่านจิงจื่อ (จีนกลาง), หมั่งเก็งจี้ (จีนแต้จิ๋ว) [1]
Shrub Chastetree Fruit [1]
Fructus Viticis [1]
เก็บเกี่ยวผลสุกในฤดูใบไม้ร่วง แยกสิ่งที่ปะปนทิ้ง ตากแดดให้แห้ง เก็บรักษาไว้ในที่มีอากาศเย็นและแห้ง มีการระบายอากาศดี [1]
การเตรียมตัวยาพร้อมใช้มี 2 วิธี ดังนี้
วิธีที่ 1 คนทีสอ เตรียมโดยนำวัตถุดิบสมุนไพรที่ปราศจากสิ่งปนปลอมมาร่อนเอาเศษเล็ก ๆ ออก แล้วทุบให้แตกก่อนใช้ [1, 3]
วิธีที่ 2 คนทีสอผัด เตรียมโดยนำตัวยาที่ได้จากวิธีที่ 1 ใส่กระทะ นำไปผัดโดยใช้ไฟระดับปานกลาง ผัดจนกระทั่งผิวด้านนอกสีเข้มขึ้น นำออกจากเตา ร่อนเอาก้านผลและเยื่อบาง ๆ สีขาวออก ตั้งทิ้งไว้ให้เย็น ทุบให้แตกก่อนใช้ [1, 3]
ตัวยาที่มีคุณภาพดี ผลต้องมีขนาดใหญ่ มีเนื้อมาก กลิ่นหอม และปราศจากสิ่งปนปลอม [4]
คนทีสอ รสเผ็ด ขม เย็นเล็กน้อย มีฤทธิ์ผ่อนคลาย กระจายความร้อน ใช้แก้หวัดจากการกระทบลมร้อน ปวดศีรษะ อาการผิดปกติต่าง ๆ จากศีรษะ และมีฤทธิ์ระบายความร้อนของศีรษะและตา ใช้แก้อาการตาแดง บวม ปวดตา ตาลาย น้ำตามาก [1]
คนทีสอผัด จะทำให้รสเผ็ดของยาลดลง มีฤทธิ์ระบายความร้อนในระดับชี่ ระงับปวด ใช้รักษาอาการตาและหูสูญเสียความสามารถ โรคไมเกรน [3]
คนทีสอ รสเผ็ดร้อน สรรพคุณ แก้พยาธิ แก้ฟกบวม แก้เสมหะ แก้ลม แก้ริดสีดวงคอ [5]
การแพทย์แผนจีน ใช้ 5-9 กรัม ต้มเอาน้ำดื่ม [1]
เว็บสุขภาพ | ดูแลสุขภาพ | การใช้ยา | อาการโรคภัย | สมุนไพรรักษาโรค
