อ่าน: 4505
Small_font Large_font

Dextromethorphan (เดกซ์โทรเมทอร์แฟน )

คำอธิบายพอสังเขป

เดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) ใช้สำหรับบรรเทาอาการไอที่เกิดจากไข้หวัดหรือไข้หวัดใหญ่ ไม่ควรใช้ในการบรรเทาอาการไอเรื้อรังที่เกิดจากการสูบบุหรี่, โรคหอบหืด, ถุงลมโป่งพองหรือการไอที่มีเสมหะปริมาณมากๆ

เดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) บรรเทาอาการไอโดยออกฤทธิ์กดศูนย์การไอในสมอง

ก่อนการใช้ยา

การแพ้ยา

โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านเคยมีอาการผิดปกติใดๆหรือมีประวัติการแพ้ยาเดกซ์โตเมทโทรแฟน (dextromethorphan) หรือสารอื่นๆ เช่น แอลกอฮอล์, สารแต่งรสหวาน, เบนโซเคน, กลูโคส,เมนทอล, น้ำผึ้ง, ซูคาโลส, ซูโครสหรือน้ำตาล รวมทั้งการมีประวัติเคยแพ้สารอื่นๆ เช่น อาหาร สารกันเสียหรือสี เป็นต้น

ตั้งครรภ์

ABCDX

รายการนี้จัดอยู่ในประเภท 'C' สำหรับสตรีมีครรภ์

จากการศึกษาในสัตว์พบว่ายาทำให้เกิดความผิดปกติต่อตัวอ่อนในครรภ์ แต่ไม่มีรายงานการศึกษาที่ควบคุมอย่างดีในมนุษย์ หรือ ไม่มีรายงานการศึกษาในมนุษย์และสัตว์ถึงผลของยาต่อตัวอ่อนหรือทารกในครรภ์ ดังนั้น ควรใช้ยานี้เมื่อมีการประเมินแล้วว่าจะเกิดประโยชน์มากกว่าความเสี่ยงในการเกิดความผิดปกติของทารกในครรภ์

ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยานี้ เว้นแต่แพทย์พิจารณาแล้วว่าจำเป็นต้องใช้เนื่องจากยังไม่มีการศึกษาการใช้เดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) ในสตรีตั้งครรภ์ หากท่านกำลังตั้งครรภ์หรือวางแผนจะตั้งครรภ์ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยานี้

กำลังให้นมบุตร

ยังไม่ทราบว่าเดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) ผ่านเข้าสู่น้ำนมได้หรือไม่ แต่ยังไม่มีรายงานว่าเดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) ทำให้เกิดอันตรายแก่ทารกในครรภ์ ดังนั้นควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยานี้

เด็ก

แม้ว่าจะไม่มีข้อมูลที่เฉพาะเจาะจงของการใช้ยาในเด็กเมื่อเปรียบเทียบกับการใช้ในช่วงอายุอื่นๆ แต่คาดว่ายานี้ไม่ทำให้เกิดผลข้างเคียงหรือเกิดปัญหาใดๆที่แตกต่างจากที่เกิดในผู้ใหญ่ ไม่ควรใช้เดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) ในเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 2 ปี ยกเว้นแพทย์สั่ง

ผู้สูงอายุ

ยาหลายชนิดยังไม่มีการศึกษาในผู้สูงอายุ ดังนั้นจึงยังไม่ทราบการทำงานที่แท้จริงของยาว่ามีการทำงานเช่นเดียวกันกับในผู้ป่วยวัยอื่นหรือไม่ รวมทั้งยังไม่ทราบว่ายานี้ทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์, ปัญหาใดๆที่แตกต่างกันในผู้สูงอายุหรือไม่ เนื่องจากยังไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับการเปรียบเทียบการใช้เดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) ในผู้สูงอายุกับวัยอื่นๆ

ยาอื่นที่ใช้อยู่

เมื่อท่านต้องการจะรับประทานเดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) ท่านต้องแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านกำลังใช้ยาต่อไปนี้อยู่

  • อะมิโอดาโรน (amiodarone)
  • ฟลูออกซีทีน (fluoxetine)
  • ควินิดีน (quinidine)

การรับประทานเดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) ร่วมกับยาเหล่านี้อาจทำให้ผลข้างเคียงของเดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) เพิ่มขึ้น

ยาที่กดประสาทส่วนกลาง (ยานี้อาจเป็นสาเหตุให้ง่วงนอน) การรับประทานยานี้ร่วมกับเดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) อาจทำให้ฤทธิ์ของยาที่กดประสาทส่วนกลางหรือเดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) เพิ่มขึ้น

ยาที่มีฤทธิ์ยับยั้งฤทธิ์ของเอนไซม์โมโนเอมีน อ็อกซิเดส [(monoamine oxidase (MAO) inhibitor activity)] เช่น ฟูราโซลิโดน (furazolidone), ฟีเนลซีน (phenelzine), โปรคาร์บาซีน (procarbazine), ซีเลจิลีน (selegiline), ทรานิลซัยโปรมีน (tranylcypromine) หากท่านกำลังรับประทานยานี้หรือเคยรับประทานยานี้ใน 2-3 สัปดาห์ที่ผ่านมาและเมื่อรับประทานเดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) อาจทำให้ไม่รู้สึกตัว, วิงเวียนศีรษะ, ตื่นเต้นหรือพฤติกรรมเปลี่ยนไป, มีไข้, ความดันโลหิตสูง, คลื่นไส้, เฉื่อยชา, ชักกระตุกหรือหดเกร็ง, สั่น

การสูบบุหรี่มีผลต่อการใช้เดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) เนื่องจากเดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) ทำให้อาการไอลดลง จึงไม่สามารถกำจัดเสมหะซึ่งเป็นผลจากการสูบบุหรี่ได้ ทำให้เสมหะสะสมในปอดและทางเดินหายใจ

ภาวะโรคร่วม

ปัญหาการเจ็บป่วยอื่นที่ท่านเป็นอยู่อาจส่งผลต่อการใช้เดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) ท่านควรแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านมีสภาวะเหล่านี้ร่วมด้วย

  • โรคหอบหืด เนื่องจากเดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) ทำให้อาการไอลดลง จึงไม่สามารถกำจัดเสมหะได้ ทำให้เสมหะสะสมในปอดและทางเดินหายใจระหว่างเกิดหอบหืด
  • โรคเบาหวาน เนื่องจากเภสัชภัณฑ์บางตัวมีส่วนผสมของน้ำตาลและอาจมีผลต่อการตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือด
  • โรคตับ ทำให้ระดับเดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) เพิ่มขึ้นและอาจทำให้เกิดผลที่ไม่พึงประสงค์ได้
  • โรคปอดอักเสบเรื้อรัง
  • ถุงลมโป่งพอง
  • การไอที่มีเสมหะเนื่องจากเดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) ทำให้อาการไอลดลงจึงกำจัดเสมหะได้ยาก ทำให้เสมหะสะสมในปอดและทางเดินหายใจ อาจทำให้เกิดโรคอื่นๆ ได้
  • หายใจช้า เดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) จะทำให้การหายใจช้ามากขึ้น

การใช้ที่ถูกต้อง

โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์ให้ทราบหากท่านได้รับคำแนะนำให้จำกัดอาหารที่มีโซเดียมต่ำ (low-salt) หรือน้ำตาลต่ำ เนื่องจากยาอาจมีโซเดียมและน้ำตาลเป็นส่วนประกอบ

รับประทานยานี้ตามใบสั่งยาของแพทย์หรือตามที่ระบุไว้บนฉลาก ห้ามรับประทานยานี้เกินขนาดและห้ามรับประทานยานี้บ่อยเกินกว่าที่ระบุ รวมทั้งห้ามรับประทานยานี้ติดต่อกันเป็นระยะเวลานานกว่าที่แพทย์สั่ง การรับประทานยานี้เป็นประจำและปริมาณมากอาจทำให้เกิดการเสพติดทางกายหรือทางใจ

ขนาดยา

ขนาดยาของยานี้อาจแตกต่างกันในผู้ป่วยละราย ควรใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์ หรือ เภสัชกร หรือ ตามที่ระบุไว้บนฉลากยา

เมื่อลืมใช้ยา

หากท่านลืมรับประทานยาให้รีบรับประทานยาทันทีที่นึกได้ อย่างไรก็ตามถ้าใกล้ถึงมื้อต่อไปให้ข้ามมื้อที่ลืมและรับประทานยาต่อในมื้อถัดไปในขนาดยาปกติ ห้ามเพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่า

การเก็บรักษา

  • เก็บให้พ้นมือเด็ก
  • เก็บให้ห่างจากความร้อนและหลีกเลี่ยงการสัมผัสแสงแดดโดยตรง
  • ห้ามเก็บยาเม็ดเดกซ์โทรเมทอร์แฟน (dextromethorphan) ไว้ในห้องน้ำ ใกล้อ่างล้างมือหรือที่ชื้น เนื่องจากความร้อนหรือความชื้นอาจเป็นสาเหตุให้ยาเสื่อมคุณภาพ
  • ทิ้งยาเมื่อยาหมดอายุ

ข้อควรระวัง

หากอาการไอไม่ดีขึ้นภายใน 7 วัน , อาการเจ็บคอไม่ดีขึ้นภายใน 2 วัน , มีไข้สูง, มีผื่นที่ผิวหนัง, หรือปวดศีรษะต่อเนื่องพร้อมกับการไอ, หรือหากเกิดโรคหอบหืดหรือความดันโลหิตสูง ควรไปพบแพทย์ทันที

อาการไม่พึงประสงค์

ยาอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์บางอย่างที่ไม่ต้องการ ซึ่งอาการเหล่านี้ไม่ได้เกิดกับผู้ใช้ยาทุกราย แต่หากเกิดอาการไม่พึงประสงค์ขึ้นควรได้รับการรักษาที่เหมาะสม

ก. ควรพบแพทย์ทันทีหากมีอาการเหล่านี้เกิดขึ้น

อาการของการได้รับยาเกินขนาด

  • ตาพร่า, สับสน, ปัสสาวะลำบาก, ง่วงซึม, วิงเวียนศีรษะ, คลื่นไส้อาเจียนรุนแรง, สั่นและเดินไม่ตรง, หายใจช้าลง, ตื่นเต้นผิดปกติ, กระสับกระส่าย, อยู่ไม่นิ่ง, ไวต่อการกระตุ้นอย่างมาก

ข. ผลข้างเคียงที่เกิดได้น้อยมาก

  • สับสน, ท้องผูก, วิงเวียนศีรษะเล็กน้อย, ง่วงซึมเล็กน้อย, ปวดหัว, คลื่นไส้อาเจียน, ปวดท้อง

กลุ่มยา

ยานี้จัดอยู่ในกลุ่มยาต่อไปนี้

ชื่อทางการค้า

ยานี้มีชื่อทางการค้าต่อไปนี้

Antus 1 (แอนทัส 1), Antus (tablets) (แอนทัส เม็ด), A-Tussin syrup (เอ - ทุลซิน ซีรัพ), A-Tussin (เอ - ทุลซิน), Cetussin syrup (ซีทุสซิน ไซรับ), Cetussin tab (ซีทุสซิน), Cortuss tablet (คอร์ทุส ชนิดเม็ด), Dec tab, Depan-F (ดีแพน - เอฟ), Dex Cough syrup (เด็กซ์-คัปไซรับ), Dex syr, Dextramet (เด็กซ์ตราเมท), Dextro-5 syrup (เด็กซ์โทร - 5 ไซรับ), Dextrocough syrup (เด๊ดโท๊คอฟ ไซรัป), Dextrodon tab, Dextromed (เด็กโตรเม็ด), Dextromethorphan BLC sugar-coated tab, Dextromethorphan Central tab, Dextromethorphan Charoen Bhaesaj sugar-coated tab, Dextromethorphan Chew Brothers sugar-coated tab, Dextromethorphan GPO tab, Dextromethorphan MacroPhar tab, Dextromethorphan Medicpharma tab, Dextromethorphan Pharma Square tab, Dextromethorphan SSP tab, Dextromethorphan syrup (เด็กซ์โทรเมธอร์แฟน ชนิดน้ำเชื่อม), Dextromethorphan T Man tab, Dextromethorphan The Forty-Two tab, Dextromethorphan TP Drug tab, Dextromethorphan Utopian sugar-coated tab, Dextropac tablets, Dextroral (เด็กโตรราล), Dextrosia-15, Eifcof-B (ไอฟ์คอฟ-บี), Eifcof-G (ไอฟ์คอฟ-จี), Icolid (ไอโคลิด), K.B. Dextro tab, Manodextro syrup (มาโนเดกซ์โตร ไซรับ), Methorphan tab, MLM-Dex, Polydex (โพลีเด็กซ์), Potussan (โพทุซแซน), Pusiran syrup (พุสซีเรน ชนิดน้ำเชื่อม), Strepsils Dry Cough loz, Throatsil Dex loz, Tusacdon syrup (ทุสแอคคอน น้ำเชื่อม), Tusco (ทูสโก), Tussanyl (ทูชชานิล), Tussils 5 (ทูซซิล 5)

ข้อมูลนี้ไม่สมบูรณ์ ยานี้อาจจะยังมีชื่อทางการค้าอื่นที่ไม่ได้แสดงในนี้ หรือชื่อทางการค้าที่แสดงในนี้อาจจะไม่อนุญาตให้จำหน่ายแล้ว

ชื่อภาษาไทยอื่นที่อาจมีการใช้

ยานี้มีชื่อภาษาไทยอื่นที่มีการใช้ดังต่อไปนี้

เดกซ์โตรเมทอร์แฟน, เด็กซ์โตรเมทอร์แฟน, เดกซ์โตรเมทอร์แฟน

ข้อมูลนี้ไม่สมบูรณ์ ยานี้อาจจะยังมีชื่อภาษาไทยอื่นที่อาจมีการใช้ ซึ่งไม่ได้แสดงในนี้

แหล่งอ้างอิง

  1. Micromedex Thomson Healthcare. Advice for the Patient Drug Information in Lay Language USP DI, volume ll. 25th ed. Massachusetts: Micromedex Thomson Healthcare, 2005: 616-8.
  2. Joint Formulary Committee. British National Formulary. 57th ed. London: British Medical Association and Royal Pharmaceutical Society of Great Britain, 2009: 180.
  3. Sunthornraj N, Fun LF, Evangelista LF, Labandilo LD, Romano MB, Afable JO, et al. MIMs Thailand. 106th ed. Bangkok: MediMedia (Thailand); 2007.

นรวร เจนณรงค์ , หทัยรัตน์ คังคะสุวรรณ
โพยม วงศ์ภูวรักษ์
24 สิงหาคม 2552 12 ตุลาคม 2553
เพื่อนแนะนำ : เงินด่วน 30 นาทีถูกกฎหมาย, เราชนะรอบ 4, ยืมเงิน 3000 ด่วน, แอพผ่อนของ, กู้เงิน, สมัครบัตรเครดิต, สินเชื่อไม่เช็ค บูโรถูกกฎหมาย