คำอธิบายพอสังเขป

บูเดโซไนด์ (budesonide) เป็นกลูโคคอร์ติโคสเตอรอยด์ (glucocorticosteroid) ที่มีฤทธิ์ยับยั้งการอักเสบเฉพาะที่ บูเดโซไนด์มีฤทธิ์ยับยั้งการปล่อยสารที่ทำให้เกิดการอักเสบ และยั้งยั้งการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันของร่างกาย

โรคของจมูกบางชนิดอาจต้องใช้วิธีการพ่นยาในจมูกรักษา เช่น ในกรณีโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ หรือโรคเเพ้อากาศ ยาที่พ่นจมูกเป็นยาที่ช่วยลดความไวของจมูกต่อสารก่อภูิมิเเพ้ หรือสารระคายเคืองในอากาศ ในรายที่เป็นริดสีดวงจมูก ยาพ่นจมูกจะทำให้ริดสีดวงจมูกมีขนาดเล็กลงหรือไม่โตขึ้น นอกจากนั้นในรายที่มีไซนัสอักเสบร่วมด้วยยาพ่นจมูกจะช่วยลดการอักเสบในจมูกช่วยทำให้รูเปิดของไซนัสในโพรงจมูกโล่งขึ้น ช่วยให้การไหลเวียนของอากาศ การระบายของสารคัดหลั่งที่อยู่ภายในไซนัสดีขึ้น

การพ่นยาในจมูกที่ถูกต้อง นอกจากจะทำให้ผลของการรักษาดีเเล้ว ยังทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาที่ผิดวิธีน้อยลงด้วย

บูเดโซไนด์ชนิดพ่นจมูก (nasal budesonide) ใช้รักษาปฏิกิริยาภูมิแพ้ของเยื่อบุผิวในจมูกชนิดที่เป็นบางฤดูทั้งที่มีและไม่มีเยื่อบุผิวในจมูกอักเสบ, ปฏิกิริยาภูมิแพ้ชนิดที่เป็นตลอดทั้งปี, รักษาริดสีดวงในจมูก และป้องกันการกลับเป็นซ้ำของริดสีดวงจมูกภายหลังการผ่าตัด เป็นต้น

ก่อนการใช้ยา

การแพ้ยา

โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านเคยมีอาการผิดปกติใด ๆ หรือมีประวัติการแพ้ยาบูเดโซไนด์ (budesonide) หรือยาในกลุ่มคอร์ติโคสเตอรอยด์ (corticosteroids) หรือ ส่วนประกอบใด ๆ ในยานี้ รวมทั้งการมีประวัติเคยแพ้สารอื่น ๆ เช่น อาหาร, สารกันเสีย, สี เป็นต้น

อาหารและเครื่องดื่มที่ต้องระวัง

ท่านสามารถรับประทานอาหารได้ตามปกติเว้นแต่ว่าแพทย์ได้แจ้งท่านเป็นอย่างอื่น

ตั้งครรภ์

รายการนี้จัดอยู่ในประเภท 'B' สำหรับสตรีมีครรภ์

จากการศึกษาในสัตว์พบว่ายาไม่มีความเสี่ยงในการทำให้เกิดความผิดปกติของตัวอ่อนในครรภ์ แต่ไม่มีรายงานการศึกษาในมนุษย์ หรือ จากการศึกษาในสัตว์พบว่ายามีความเสี่ยงในการทำให้เกิดความผิดปกติของตัวอ่อนในครรภ์ แต่ไม่พบผลดังกล่าวจากการศึกษาในมนุษย์ ดังนั้น ยาที่จัดอยู่ในประเภทนี้สามารถใช้ในสตรีมีครรภ์ได้ค่อนข้างปลอดภัย

ผลของการศึกษาทางระบาดวิทยาที่ใช้ข้อมูลตั้งแต่ปี ค.ศ. 1995- 2001 บ่งชี้ว่าการใช้บูเดโซไนด์ชนิดพ่นจมูก (nasal budesonide) หรือชนิดพ่นสูด (inhalation) ไม่ได้เพิ่มความเสี่ยงต่อการความผิดปกติต่อทารกในครรภ์มารดา

อย่างไรก็ตามแพทย์ผู้รักษาจะเป็นผู้พิจารณาถึงประโยชน์ที่มารดาจะได้รับและโอกาสเสี่ยงที่อาจเกิดผลเสียต่อทารกในครรภ์

กำลังให้นมบุตร

ยังไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับการขับบูเดโซไนด์ชนิดพ่นจมูก (nasal budesonide) ออกทางน้ำนม

จึงควรระมัดระวังการใช้ยานี้ในสตรีที่ให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยา

เด็ก

• ยังไม่มีการพิสูจน์ถึงความปลอดภัย และประสิทธิผลของการใช้ยาบูเดโซไนด์ชนิดพ่นจมูก (nasal budesonide) ในเด็กอายุต่ำกว่า 6 ปี

• การใช้คอร์ติโคสเตอรอยด์ (corticosteroids) มากเกินไปหรือใช้รักษาเป็นระยะเวลานานอาจทำให้การเจริญเติบโตของเด็กหยุดชะงัก
• การใช้ยาพ่นจมูกในเด็ก ควรมีผู้ใหญ่ดูแลกำกับ เพื่อให้แน่ใจว่าขนาดและวิธีการใช้ยาถูกต้องและตรงตามที่แพทย์สั่ง

ผู้สูงอายุ

ยังไม่มีรายงานการเกิดผลข้างเคียงหรือปัญหาใดๆจากการใช้ยาบูเดโซไนด์ชนิดพ่นจมูก (nasal budesonide) ในผู้ป่วยสูงอายุ ที่แตกต่างจากการใช้ในผู้ป่วยวัยผู้ใหญ่ทั่วไป ยกเว้นการเกิดเลือดกำไหลที่เพิ่มขึ้นตามอายุ

ยาอื่นที่ใช้อยู่

ถึงแม้ว่ายาบางอย่างไม่ควรใช้ร่วมกัน ในบางกรณีที่จำเป็นอาจใช้ร่วมกันได้ถึงแม้ว่าอันตรกิริยาอาจเกิดขึ้นก็ตาม โดยแพทย์อาจปรับเปลี่ยนขนาดยาหรืออาจมีข้อควรระวังอื่นๆ ที่จำเป็น โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านกำลังใช้ยาพ่นบริเวณเดียวกันกับคอร์ติโค สเตอรอยด์ชนิดพ่นจมูก(nasal corticosteroids) หรือรับประทานยาอื่น ๆ เช่น

• อีเฟดริน (ephedrine)
• ฟีโนบาร์บิทาล (phenobarbital)
• ไรเเฟมพิน (rifampin)
• อะมิโอดาโรน (amiodarone)
• บูโพรเพียน (bupropion)
• คลาริโทรมัยซิน (clarithromycin)
• อีริโทรมัยซิน (erythromycin)
• ไอทราโคนาโซล (itraconazole)
• คีโทโคนาโซล (ketoconazole)

อาจมียาอีกหลายชนิดที่ไม่ควรใช้ร่วมกับยาบูเดโซไนด์ชนิดพ่นจมูก (nasal budesonide) ควรแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบว่าท่านกำลังใช้ยาใดอยู่ใน ขณะนี้

ภาวะโรคร่วม

ปัญหาความเจ็บป่วยอื่นที่ท่านเป็นอยู่อาจส่งผลต่อการใช้ยาบูเดโซไนด์ชนิดพ่นจมูก (nasal budesonide) ควรแจ้งแพทย์หากท่านมีภาวะเหล่านี้ร่วมด้วย เช่น

• ติดเชื้อปรสิต
• หอบหืด
• เบาหวาน
• ต้อหิน
• โรคเริม
• ติดเชื้อรา เเบคทีเรีย หรือ ไวรัสในช่องจมูก
• ช่องจมูกไ้ด้รับบาดเจ็บ หรือมีเเผล
• โรคตับ
• วัณโรค
• ไทรอยด์
• โรคหัวใจ

การใช้ที่ถูกต้อง

ขั้นตอนการใช้ยาพ่นจมูก (nasal spray)
ก่อนใช้ยาควรอ่านรายละเอียดและวิธีใช้ยาให้เข้าใจก่อนทุกครั้ง เนื่องจากยาแต่ละชื่อการค้า อาจมีวิธีใช้ที่แตกต่างกันออกไป

1. เขย่าขวดยาแรง ๆ ในกรณีที่เป็นขวดใหม่ ก่อนใช้ยาพ่นจมูกครั้งแรก ให้เขย่าขวด แล้วลองกดที่พ่นยาประมาณ 2-3 ครั้ง เพื่อให้เกิดแรงดันในขวดขวดยาจนสามารถพ่นยาออกมาเป็นละอองที่สม่ำเสมอ ในกรณีที่พ่นยาเป็นประจำทุกวันแล้ว ไม่จำเป็นต้องกดยาให้พ่นออกมาก่อนใช้จริงทุกครั้ง
2. เปิดฝาขวดยาออก
3. ก่อนใช้ยาให้สั่งน้ำมูก เพื่อให้จมูกโล่ง และก้มศีรษะไปข้างหน้าเล็กน้อย
4. ควรใช้นิ้วชี้และนิ้วกลาง วางอยู่ที่บริเวณไหล่ขวดยาและใช้นิ้วหัวแม่มือวางอยู่ที่ก้นขวด แล้วนำส่วนปลายของยาพ่นจมูก ใส่เข้าไปในโพรงจมูกข้างตรงข้ามกับมือที่ถือขวดยา เช่น ควรใช้มือซ้าย ในการพ่นยาเข้าจมูกขวา หรือควรใช้มือขวา ในการพ่นยาเข้าจมูกซ้าย เวลาใส่ปลายของยาพ่นจมูกเข้าไปในรูจมูก ควรส่องกระจกดูด้วย โดยพยายามให้ปลายของยาพ่นจมูกชี้ไปที่กึ่งกลางของลูกตาข้างที่จะพ่น เช่น ในการพ่นยาเข้าจมูกข้างขวา ควรใช้มือซ้ายในการพ่น โดยให้ปลายของยาพ่นจมูกชี้ไปที่กึ่งกลางของลูกตาข้างขวา จุดประสงค์ของการพ่นยาเฉียง ๆ เพื่อให้ยาไปสัมผัสกับเยื่อบุจมูกที่อยู่ทางด้านข้างของโพรงจมูกให้มากที่สุดเท่าที่จะมากได้ โดยไม่ให้พ่นยาเข้าไปที่ผนังกั้นช่องจมูกซึ่งอยู่ตรงกลาง เพราอาจทำให้ผนังกั้นช่องจมูกเป็นแผลและมีเลือดกำเดาไหลได้
5. ในขณะที่สูดลมหายใจเข้าทางจมูก ให้กดแป้นกดยาหนึ่งครั้งจนสุด ด้วยแรงพอสมควร ควรกดยาอย่างเร็วและแรง เพื่อให้ยากระจาย ออกมาเป็นละอองฝอย หลังจากนั้นให้เงยหน้าขึ้น และเอียงศีรษะไปด้านข้างที่พ่นเป็นเวลาครึ่งนาที จุดประสงค์ของการปฏิบัติเช่นนี้ก็เพื่อให้ยาพ่นจมูกไหลฉาบผนังด้านข้างของโพรงจมูกไปด้านหลังอย่างช้า ๆ
6. ในผู้ป่วยที่แพทย์สั่งให้พ่นจมูกข้างละ 2 ครั้ง ให้พ่นยาในจมูกอีกข้างหนึ่งในลักษณะเดียวกัน โดยพ่นจมูกข้างละ 1 ครั้งให้ครบทั้ง 2 ข้างก่อน แล้วจึงเริ่มพ่นครั้งที่ 2 ให้ครบทั้ง 2 ข้าง ตามวิธีดังกล่าวข้างต้น
7. ควรระมัดระวังไม่ให้ละอองยาเข้าตา หากละอองยาเข้าตาให้รีบล้างออกด้วยน้ำสะอาด
8. ปิดฝาครอบขวดยาเข้าที่
9. เพื่อให้ได้รับประโยชน์จากการใช้ยาอย่างเต็มที่ แนะนำให้ใช้ยาตามกำหนดอย่างสม่ำเสมอ การใช้ยาอาจต้องใช้เวลาหลายวันกว่าจะเห็นผลการรักษาเต็มที่ ยาไม่สามารถบรรเทาอาการได้ทันที

วิธีทำความสะอาดขวดยาพ่นจมูก

1. หลังการใช้งานแต่ละครั้ง ให้เช็ดทำความสะอาดหัวพ่นยา ด้วยกระดาษทิชชู หรือผ้าแห้งที่สะอาด
2. ห้ามใช้เข็ม หรือสิ่งของปลายแหลมเขี่ยหัวพ่นยา
3. ให้ปิดฝาทันทีที่ทำความสะอาดเสร็จแล้ว เพื่อป้องกันฝุ่น ควบคุมความดันและป้องกันหัวพ่นยาอุดตัน
4. หากขวดพ่นยาขัดข้องข้อง ให้ตรวจดูว่ามียาเหลืออยู่หรือไม่ ถ้าระดับยาต่ำมาก อาจทำให้ขวดพ่นยาไม่ทำงาน
5. ตรวจดูความเสียหายของขวดยา
6. หากคิดว่าหัวพ่นยาอุดตัน ห้ามใช้เข็มหรือสิ่งของปลายแหลมเขี่ย
7. ถ้าขวดพ่นยาขัดข้อง หรือไม่สามารถพ่นออกมาเป็นละอองเล็ก ๆ ได้ เช่น เมื่อกดจะเป็นสายน้ำพุ่งขึ้นมา ให้แจ้งแพทย์ หรือเภสัชกร

ขนาดยา

ขนาดยาของยาบูเดโซไนด์ชนิดพ่นจมูก (nasal budesonide) อาจแตกต่างกันในผู้ป่วยแต่ละราย ควรใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรหรือตามที่ฉลากระบุ
จำนวนครั้งของการพ่นยาในแต่ละวัน, ระยะห่างของการพ่นยาในแต่ละครั้ง, ระยะเวลาที่ใช้ยาขึ้นอยู่กับความรุนแรงของโรค

เมื่อลืมใช้ยา

หากท่านลืมพ่นยาให้รีบพ่นยาทันทีที่นึกได้ ถ้าใกล้ถึงครั้งต่อไปให้ข้ามครั้งที่ลืมและพ่นยาต่อในครั้งถัดไปในขนาดยา ปกติ โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่า

การเก็บรักษา

• เก็บยาให้พ้นมือเด็ก
• เก็บให้ห่างจากความร้อนและหลีกเลี่ยงการสัมผัสแสงแดดโดยตรง
• ห้ามเก็บยาในตู้เย็น หรือช่องแช่แข็ง
• ห้ามใช้ยาหลังวันสิ้นอายุของยาที่แสดงไว้บนฉลาก หากไม่ระบุเป็นอย่างอื่น วันสิ้นอายุของยา หมายถึง วันสุดท้ายของเดือนที่แสดงบนฉลาก

ข้อควรระวัง

ควรไปพบแพทย์ตามนัด หากต้องใช้ยานี้เป็นระยะเวลานาน

• ไม่ควรใช้คอร์ติโคสเตอรอยด์ชนิดพ่นจมูก(nasal corticosteroids) เมื่อมีการติดเชื้อที่บริเวณเยื่อจมูกที่ยังไม่ได้รับการรักษา
• ควรใช้ยาด้วยความระมัดระวังในผู้ป่วยที่เป็นวัณโรคทั้งแบบพบและไม่พบเชื้อในระบบทางเดินหายใจ หรือการติดเชื้อต่าง ๆ ที่ยังไม่ได้รับการรักษา เช่น เชื้อรา แบคทีเรีย เชื้อเริมที่แพร่กระจายสู่ระบบต่าง ๆ ของร่างกาย
• ผู้ป่วยที่เพิ่งได้รับการผ่าตัดบริเวณจมูกมาไม่นาน หรือมีบาดแผลไม่ควรใช้คอร์ติโคสเตอรอยด์ชนิดพ่นจมูก(nasal corticosteroids) ควรรอจนกว่าแผลหายจึงจะใช่ยานี้ เพราะยามีฤทธิ์ยับยั้งการหายของแผล ทำให้แผลหายช้าได้
• การใช้กลูโคคอร์ติโคสเตอรอยด์ (glucocorticosteroid) มากเกินไปหรือใช้รักษาเป็นระยะเวลานานอาจทำให้เกิดภาวะกดการทำงานของต่อมไฮโปทาลามัส-พิทูอิทารี-ต่อมหมวกไต (hypothalamic-pituitary-adrenal axis suppression) ซึ่งอาจแสดงออกโดยกลุ่มอาการคุชชิ่ง (Cushing’s syndrome) ซึ่งทำให้มีความผิดปกติหลายอย่าง เช่น บวมน้ำ น้ำหนักขึ้นอย่างรวดเร็ว หน้ากลมเหมือนดวงจันทร์ มีโหนกตรงต้นคอ นอกจากนี้ยังทำให้น้ำตาลในเลือดสูง และมีน้ำตาลออกมากับปัสสาวะ
• ผลจากการใช้ยาพ่นจมูกชนิดสเตอรอยด์ในเด็กเป็นระยะเวลานาน ยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด อย่างไรก็ตาม แพทย์ผู้รักษาจะติดตามดูการเจริญเติบโตของผู้ป่วยเด็กที่ได้รับสเตอรอยด์นานกว่าปกติอย่างใกล้ชิด ไม่ว่าจะได้รับยาโดยวิธีการใด และเปรียบเทียบถึงประโยชน์ที่ได้รับเมื่อให้การรักษาด้วยสเตอรอยด์กับโอกาสที่ตัวยาจะส่งผลให้การเจริญเติบโตของเด็กหยุดชะงัก
• การใช้ยาพ่นจมูกชนิดสเตอรอยด์เป็นระยะเวลานาน อาจทำให้เกิดการติดเชื้อราในโพรงจมูกได้
• มีรายงานการเกิดแผลเปื่อยที่บริเวณเยื่อเมือกและผนังกั้นจมูกเป็นรูภายหลังการใช้ยาพ่นจมูกชนิดสเตอรอยด์เข้าทางจมูกบ้าง แต่พบได้น้อยมาก
• การใช้ยาพ่นจมูกชนิดสเตอรอยด์ในระยะยาวอาจทำให้เกิดต้อกระจก (posterior subcapsular cataracts) หรือต้อหินที่มีการทำลายของเส้นประสาทตา และเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดของการติดเชื้อราหรือไวรัสที่ตาได้

อาการไม่พึงประสงค์

ยาอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์บางอย่างที่ไม่ต้องการ ถึงแม้ว่าอาการไม่พึงประสงค์ต่อไปนี้อาจไม่ได้เกิดขึ้นทั้งหมด แต่หากเกิดอาการไม่พึงประสงค์ขึ้นควรได้รับการรักษาที่เหมาะสม
ก. พบแพทย์โดยเร็วหากมีอาการต่อไปนี้
พบไม่บ่อยหรือน้อยมาก

• การรับรสหรือกลิ่นเปลี่ยนไป
• มีเลือดปนน้ำมูกเล็กน้อยและเลือดกำเดาไหล
• ระคายเคืองหลังพ่นยา
• น้ำตาไหลมาก ตาแดง
• ปวดตา
• ปวดศีรษะ
• วิงเวียนศีรษะ
• ลมพิษ
• ปวดกล้ามเนื้อ
• หายใจได้สั้น
• หน้าบวม ตาบวม
• ฝ้าขาวในปาก หรือคอหอย

อาการของการใช้ยาเกินขนาด

• มีสิว
• ตาพร่า
• ขนดก
• หน้ากลม
• เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
• มีโหนกตรงต้นคอ
• ความดันโลหิตสูง
• ปัสสาวะบ่อย กระหายน้ำ

ข. อาการไม่พึงประสงค์อื่นๆ อาจเกิดขึ้นได้โดยไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษา อาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้จะหายไปในระหว่างการรักษาหรือหยุดยาไปแล้วเนื่องจากร่างกายจะปรับตัว เข้ากับยา ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถ้าอาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้เกิดขึ้นติดต่อกันนาน หรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันของท่าน
พบบ่อย

• จมูกแห้งและจาม

ค.อาการไม่พึงประสงค์อื่นๆ นอกเหนือจากที่ระบุไว้อาจเกิดขึ้นในผู้ป่วยบางราย หากท่านสังเกตเห็นอาการข้างเคียงอื่นๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

กลุ่มยา

ยานี้จัดอยู่ในกลุ่มยาต่อไปนี้

• Corticosteroids (Nasal)

ยาที่เกี่ยวข้อง

ยานี้เกี่ยวข้องกับยาต่อไปนี้

Beclomethasone dipropionate (Nasal) , Fluticasone (Nasal), Mometasone furoate (Nasal) , Triamcinolone acetonide (Nasal)

ชื่อทางการค้า

ยานี้มีชื่อทางการค้าต่อไปนี้

Busocort nasal spray (ยาพ่นจมูกบูโซคอร์ท), Busonine-32 nasal spray (บูโซนีน-32 ยาพ่นจมูก), Busonine-64 nasal spray (บูโซนีน-64 ยาพ่นจมูก), Rhinocort aqua nasal spray (ไรโนคอร์ท อะควา ยาพ่นจมูก), Eltair forte aqueous nasal spray 100 mcg. (แอลท์แอร์ ฟอร์ท สเปรย์ ยาพ่นจมูก), Bunase nasal spray (บูเนส ยาพ่นจมูก), Nasal budesonide 100 mcg nasal spray, Besonin aqua nasal spray 50 mcg per dose

ข้อมูลนี้ไม่สมบูรณ์ ยานี้อาจจะยังมีชื่อทางการค้าอื่นที่ไม่ได้แสดงในนี้ หรือชื่อทางการค้าที่แสดงในนี้อาจจะไม่อนุญาตให้จำหน่ายแล้ว

ชื่อภาษาไทยอื่นที่อาจมีการใช้

ยานี้มีชื่อภาษาไทยอื่นที่มีการใช้ดังต่อไปนี้

บิวดีโซไนด์

ข้อมูลนี้ไม่สมบูรณ์ ยานี้อาจจะยังมีชื่อภาษาไทยอื่นที่อาจมีการใช้ ซึ่งไม่ได้แสดงในนี้

แหล่งอ้างอิง

1. กองควบคุมยา สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข. สืบค้นทะเบียนยาสามัญสำหรับยาเดี่ยว. Budesonide. Available at: http://wwwapp1.fda.moph.go.th/ed2547/?url=14 Access Date: Jan 7, 2010.
2. ปารยะ อาศนะเสน และ ประยุทธ ตันสุริยะวงศ์. คำแนะนำในการพ่นยาในจมูก. สาขาโรคจมูกและภูมิแพ้ ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา คณะแพทย์ศาสตร์ศิริราชพยาบาล. 3 พ.ค. 2547
3. Dailymed current medication information . Budesonide. Available at: http://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?id=34994 Date: Jan 10, 2010.
4. MedlinePlus Trusted Health Information for You. Corticosteroids (Nasal) Available at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/drug_Aa.html. Access Date: March 17, 2005.
5. DRUGDEX® System:Klasco RK (Ed): DRUGDEX® System (electronic version). Thomson Micromedex, Greenwood Village, Colorado, USA. Available at: http://www.thomsonhc.com (cited: Jan 7, 2010.).