Azacitidine

แอซาไซทิดีน (azacitidine) เป็นยาที่มีโครงสร้างคล้ายสารนิวคลีโอไซด์ (nucleoside analog) ออกฤทธิ์โดย รวมเข้ากับสายดีเอ็นเอโดยตรงและยับยั้งเอนไซม์เมทิลทรานเฟอเรส (methyltransferase) จึงไม่สามารถเติมหมู่เมทิล (methyl group) เข้ากับสายดีเอ็นเอของเซลล์มะเร็งได้ ทำให้เซลล์มะเร็งตาย นอกจากนี้ ดีไซทาบีนทำให้เกิดกระบวนการไฮโปเมทิเลชัน (hypomethylation) ในเซลล์ที่แบ่งตัวอย่างรวดเร็ว เช่น เซลล์มะเร็ง ทำให้เซลล์มะเร็งตาย แต่มีผลน้อยต่อเซลล์ที่เจริญเติบโตช้า

• แอซาไซทิดีน ใช้รักษากลุ่มอาการไขกระดูกถูกแทนที่ด้วยเซลล์ (myelodysplastic syndromes) หรือเรียกย่อว่า “เอ็มดีเอส (MDS)” หรือแต่เดิมเคยเรียกว่า “ภาวะก่อนเป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาว (preleukemia)”

ยานี้อาจใช้เพื่อรักษาโรคมะเร็งอื่น ๆ ได้อีก ดังนั้นหากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกร

โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านเคยมีอาการผิดปกติใดๆหรือมี ประวัติการแพ้แอซาไซทิดีน (azacitidine) หรือแมนนิทอล (mannitol) หรือ ส่วนประกอบใด ๆ ในยานี้ รวมทั้งการมีประวัติเคยแพ้สารอื่นๆ เช่น อาหาร, สารกันเสีย, สี เป็นต้น

• ยาเคมีบำบัดมีผลต่อไขกระดูกทำให้มีการสร้างเม็ดเลือดขาวลดลง ทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย ควรรับประทานอาหารที่สะอาด และปรุงสุกเเล้วใหม่ๆ ควรงดรับประทานผักสด หรือผลไม้ที่รับประทานทั้งเปลือก หากต้องการรับประทานควรล้างให้สะอาดและปอกเปลือกก่อนรับประทาน
• หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ ระหว่างใช้ยานี้

รายการนี้จัดอยู่ในประเภท 'D' สำหรับสตรีมีครรภ์

ยามีความเสี่ยงในการก่อให้เกิดความผิดปกติต่อทารกในครรภ์ อย่างไรก็ตาม อาจใช้ยานี้ได้หากพิจารณาแล้วว่าประโยชน์จากการใช้ยามีมากกว่าความเสี่ยงต่อทารกในครรภ์ ดังนั้นการพิจารณาใช้ยาให้อยู่ในดุลยพินิจของแพทย์

โปรดแจ้งแก่แพทย์หากกำลังตั้งครรภ์หรือวางแผนจะมีบุตร เนื่องจากยาแอซาไซทิดีน (azacitidine) มีโอกาสที่จะทำให้เกิดความผิดปกติต่อทารกในครรภ์ จากการศึกษาในหนูทดลองพบว่า ยาทำให้เกิดความผิดปกติต่อตัวอ่อน สตรีวัยเจริญพันธุ์ที่ใช้ยานี้ควรคุมกำเนิดเพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ระหว่างใช้ยานี้

โปรดแจ้งแก่แพทย์หากท่านกำลังให้นมบุตร หรือตั้งใจจะให้นมบุตรในระหว่างที่ได้รับยาแอซาไซทิดีน (azacitidine) เนื่องจากยาอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรง จึงไม่แนะนำให้ทารกได้รับน้ำนมมารดาระหว่างใช้ยานี้

ยาแอซาไซทิดีน (azacitidine) ถูกขับออกทางไต ดังนั้นความเสี่ยงต่อการเกิดพิษจากยาอาจจะเพิ่มขึ้นในผู้ที่การทำงานของไต บกพร่อง โดยเฉพาะผู้สูงอายุซึ่งมีการทำงานของไตลดลง แพทย์อาจมีการปรับขนาดยาและติดตามการทำงานของไตในผู้ป่วยกลุ่มนี้

ถึงแม้ว่ายาบางอย่างไม่ควรใช้ร่วมกัน ในบางกรณีที่จำเป็นอาจใช้ร่วมกันได้ถึงแม้ว่าอันตรกิริยาอาจเกิดขึ้นก็ตาม โดยแพทย์อาจปรับเปลี่ยนขนาดยาหรืออาจมีข้อควรระวังอื่นๆ ที่จำเป็น ท่านต้องแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านกำลังใช้ยาต่อไปนี้ร่วมอยู่ด้วย

• วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ชนิดตัวเป็น (influenza virus vaccine, live)
• วัคซีนโรคหัดชนิดตัวเป็น (measles virus vaccine, live)
• วัคซีนโรคคางทูมชนิดตัวเป็น (mumps virus vaccine, live)
• วัคซีนโรคโปลิโอชนิดตัวเป็น (poliovirus vaccine, live)
• วัคซีนโรตาไวรัสชนิดตัวเป็น (rotavirus vaccine, live)
• วัคซีนโรคหัดเยอรมันชนิดตัวเป็น (rubella virus vaccine, live)
• วัคซีนไทฟอยด์ชนิดตัวเป็น (typhoid vaccine, live)
• วัคซีนโรคฝีดาษ (smallpox vaccine)
• วัคซีนป้องกันวัณโรค (BCG vaccine)
• วัคซีนโรคอีสุกอีใส (varicella virus vaccine)
• วัคซีนไข้เหลือง (yellow fever vaccine)

ปัญหาความเจ็บป่วยอื่นที่ท่านเป็นอยู่อาจส่งผลต่อการใช้ยาแอซาไซทิดีน (azacitidine) ท่านควรแจ้งแพทย์หากท่านมีภาวะเหล่านี้ร่วมด้วย เช่น

• โรคอีสุกอีใส อาจทำให้โรครุนแรงขึ้น
• โรคงูสวัด อาจทำให้โรครุนแรงขึ้น
• โรคที่เกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกัน
• โรคติดเชื้อต่าง ๆ ยาแอซาไซทิดีน (azacitidine) จะลดภูมิคุ้มกันของร่างกาย
• โรคตับ หรือ ไต
• โรคมะเร็งตับ

ยามีจำหน่ายในรูปแบบยาฉีด

• ยานี้ต้องใช้ภายใต้การดูแลของแพทย์
• ระหว่างได้รับยานี้ ท่านควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรอย่างเคร่งครัด
• สารละลายยาแอซาไซทิดีน (azacitidine) เตรียมโดยเภสัชกร ใช้สำหรับฉีดเข้าหลอดเลือดดำ หรือใต้ผิวหนัง โดยพยาบาลผู้มีความเชี่ยวชาญในการให้ยาเคมีบำบัด
• ยาแอซาไซทิดีน (azacitidine) อาจทำให้ท่านมีอาการคลื่นไส้อาเจียน หากทนไม่ได้ ท่านต้องแจ้งแพทย์หรือพยาบาลที่ดูแล
• ควรมาตรวจตามแพทย์นัดเพื่อติดตามผลการรักษาเป็นระยะ และให้ได้รับยาตามแผนการรักษา การได้ยาไม่ครบ หรือระยะเวลาไม่ตรงกำหนด ก่อให้เกิดผลเสียต่อการรักษา ถ้ามีเหตุจำเป็นต้องเลื่อนระยะเวลาการให้ยา ควรแจ้งแพทย์ก่อนทุกครั้ง

ขนาดยาของยาแอซาไซทิดีน (azacitidine) ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น น้ำหนัก ส่วนสูงของผู้ป่วย ชนิดและระยะของโรคมะเร็งที่ผู้ป่วยเป็น รวมทั้งผลการตอบสนองต่อยาของผู้ป่วยแต่ละราย โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะเป็นผู้วิเคราะห์ แนะนำ และกำหนดเวลา และมีเภสัชกรผู้เตรียมยาเคมีบำบัด ตรวจสอบขนาดยาที่ท่านได้รับ เพื่อความปลอดภัยสูงสุดของผู้ป่วย นอกจากนี้ความถี่ของการให้ยาแอซาไซทิดีน อาจแตกต่างกันขึ้นอยู่กับสูตรยาที่ใช้ และสภาพร่างกายของผู้ป่วย เช่น ทุกสัปดาห์ หรือทุกเดือน บางครั้งอาจต้องหยุดยาชั่วคราว เพื่อให้ร่างกายมีเวลาพัก และซ่อมแซมเซลล์ปกติให้แข็งแรงพอที่จะให้ยาในครั้งต่อไปได้

มารับยาตามแพทย์นัด เพื่อให้ได้ยาตามแผนการรักษา การได้ยาไม่ครบ หรือระยะเวลาไม่ตรงกำหนด อาจก่อให้เกิดผลเสียต่อการรักษา ถ้ามีเหตุจำเป็นต้องเลื่อนระยะเวลาการให้ยา ควรแจ้งแพทย์ก่อนทุกครั้ง

เก็บยาไว้ที่อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส และป้องกันแสง

• ยาแอซาไซทิดีน (azacitidine) มีผลต่อไขกระดูกทำให้มีการสร้างเม็ดเลือดขาว เกล็ดเลือด และเม็ดเลือดแดงลดลง ทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย หรือภาวะเลือดออกง่าย
• ควรพบแพทย์ทันทีถ้าท่านมีเลือดออกผิดปกติ ปัสสาวะหรืออุจจาระเป็นเลือด ควรระมัดระวังการใช้ไหมขัดฟัน หรือไม้จิ้มฟัน และแจ้งทันตแพทย์ทุกครั้งว่าใช้ยานี้อยู่
• ควรหลีกเลี่ยงการพบปะกับคนที่เป็นหวัด หัด สุกใส วัณโรค มีไข้ หรือติดเชื้ออื่นๆ หากมีอาการผิดปกติ ได้แก่ ไข้สูง หนาวสั่น ปัสสาวะแสบขัด เจ็บคอ ท้องเสีย เหนื่อยหอบผิดปกติ ควรรีบพบแพทย์ และแจ้งแพทย์ทุกครั้งว่าท่านกำลังรักษาด้วยยาเคมีบำบัดอยู่
• ระหว่างที่ได้รับการรักษาด้วยยาแอซาไซทิดีน (azacitidine) ท่านไม่ควรได้รับวัคซีนใด ๆ โดยไม่ได้แจ้งแพทย์ เนื่องจากยาทำให้ภูมิคุ้มกันของท่านลดลง และมีโอกาสติดเชื้อจากวัคซีนที่ท่านได้รับ นอกจากนี้บุคคลที่ท่านอาศัยอยู่ด้วยก็ไม่ควรได้รับวัคซีนโปลิโอ เพราะอาจทำให้ท่านได้รับเชื้อไวรัสโปลิโอได้
• การใช้ยาในเพศชาย : ผู้ป่วยเพศชายที่ใช้ยานี้ควรใช้วิธีคุมกำเนิดระหว่างใช้ยานี้และควรปรึกษาแพทย์ก่อนวางแผนจะมีบุตร เนื่องจากยาอาจมีอันตรายต่อทารกในครรภ์

ยาอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์บางอย่างที่ไม่ต้องการ ซึ่งอาการเหล่านี้ไม่ได้เกิดกับผู้ใช้ยาทุกราย แต่หากเกิดอาการไม่พึงประสงค์ขึ้นควรได้รับการรักษาที่เหมาะสม

ก. พบแพทย์ทันหากมีอาการต่อไปนี้

• ผิวซีด
• หายใจสั้น
• หัวใจเต้นเร็ว
• เจ็บหน้าอก
• ไอ
• มีเลือดออกผิดปกติหรือมีจ้ำเลือด
• เลือดกำเดาไหล
• เจ็บคอ, ไข้, สั่น หรือมีอาการอื่นๆ ที่แสดงถึงการติดเชื้อ
• ผื่นลมพิษ
• หายใจ หรือกลืนลำบาก

ข. อาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ อาจเกิดขึ้นได้โดยไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษา อาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้จะหายไปในระหว่างการรักษาหรือหยุดยาไปแล้วเนื่อง จากร่างกายจะปรับตัวเข้ากับยา ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถ้าอาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้เกิดขึ้นติดต่อกันนาน หรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันของท่าน

• คลื่นไส้ อาเจียน
• ท้องร่วง
• ท้องผูก
• เจ็บปาก หรือลิ้น
• ริดสีดวงทวาร
• ปวดท้อง
• แสบร้อนยอดอก
• เบื่ออาหาร
• น้ำหนักลด
• ปวดศีรษะ
• วิงเวียน
• อ่อนเพลีย
• นอนไม่หลับ
• ซึมเศร้า
• กังวล
• ปวดกล้ามเนื้อ
• เหงื่อออกมาก
• ปัสสาวะขัด
• มือ, เท้า หรือขาบวม
• ผิวแห้ง
• เจ็บบริเวณที่ฉีดยา
  ยานี้อาจทำให้ผมร่วงขณะใช้ยา หลังจากหยุดยาแล้วผมจะกลับมางอกตามปกติ

ค. อาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ นอกเหนือจากที่ระบุไว้อาจเกิดขึ้นในผู้ป่วยบางราย หากท่านสังเกตเห็นอาการไม่พึงประสงค์อื่น ๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

• Antimetabolites, Antineoplastic agents (Antimetabolites, Antineoplastic agents)

• Vidaza injection (ไวดาซ่า ยาฉีด)

• อะซาไซทิดีน

• Fluorouracil (5-FU) (ฟลูออโรยูราซิล (ไฟฟ์-เอฟยู))
• Pemetrexed (เพมิเทรกเซด)
• Capecitabine (เคพไซทาบีน)
• Methotrexate (เมโทเทรกเซต)
• Cytarabine (Ara-C) (ไซทาราบีน (อารา-ซี))
• Gemcitabine (เจมไซทาบีน)
• Decitabine (ดีไซทาบีน)
• Tegafur and Uracil (ยาสูตรผสมเทกาเฟอร์และยูราซิล)
• Fludarabine (ฟลูดาราบีน)
• Cladribine (คลาดริบีน)
• Mercaptopurine or 6-Mercaptopurine (6-MP) (เมอร์แคปโทเพียวรีน)
• Thioguanine or 6-Thioguanine (ไทโอกวัวนีน)
• Azacitidine (แอซาไซทิดีน)

1. กองควบคุมยา สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข. สืบค้นทะเบียนยาสามัญสำหรับยาเดี่ยว. Azacitidine . Available at: http://wwwapp1.fda.moph.go.th/ed2547/?url=14 Access Date: Aug 4, 2010.
2. วิลาวัณย์ พิชัยรัตน์ และ สมสมัย สุธีรศานต์. การดูแลตนเองเมื่อได้รับยาเคมีบำบัด [สำหรับผู้ป่วยเเละครอบครัว] พิมพ์ครั้งที่ 2 . โรงพยาบาลสงขลานครินทร์. 2552 หน้า 5-19
3. CPM medica. MIMS Thailand Online. Available at http://www.mims.com. Access Date: Aug 4, 2010.
4. Dailymed current medication information . Azacitidine. Available at: http://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?id=2673 Date: Aug 4, 2010.
5. DRUGDEX® System:Klasco RK (Ed): DRUGDEX® System (electronic version). Thomson Micromedex, Greenwood Village, Colorado, USA. Available at: http://www.thomsonhc.com (cited: 4/8/2010).
6. Medina PJ and Fausel C. Cancer Treatment and Chemotherapy. In : DiPiro JT, Talbert RL, Yee GC, Matzke GR, Wells BG and Posey LM , editors.PharmacotherapyA Pathophysiologic Approach 7th ed. New York: McGraw-Hill; 2008. p. 2085-2108.
7. MedlinePlus Trusted Health Information for You. Azacitidine Injection. Available at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/meds/a607068.html. Access Date: Aug 4, 2010.
8. The Merck Manuals Online medical Library The Merck Manual for Healthcare Professionals: Azacitidine Drug Information Provided by Lexi-Comp. Available at: http://mymerck.net/mmpe/lexicomp/azacitidine.html Access Date: Aug 4, 2010.