อ่าน: 2012
Antihistamines and Decongestants Combination (ยาสูตรผสมระหว่างยาต้านฮิสตามีนและบรรเทาอาการคัดจมูก)
ยาต้านฮิสตามีน (antihistamines) ออกฤทธิ์โดยป้องกันผลของสารที่เรียกว่าฮิสตามีน (histamine) ซึ่งถูกสร้างขึ้นภายในร่างกาย ฮิสตามีน (histamine) ทำให้เกิดอาการคัน จาม น้ำมูกไหลหรือน้ำตาไหล ยาต้านฮิสตามีนที่ผสมในสูตรยานี้ได้แก่ อะคริวาสติน (acrivastine), บรอมเฟนิรามีน (brompheniramine), คาร์บิน็อกซามีน (carbinoxamine), คลีมาสติน (clemastine), เด็กซ์บรอมเฟนิรามีน (dexbrompheniramine), ไดเฟนไฮดรามีน (diphenhydramine), เฟนิรามีน (pheniramine), ฟีนิลโทล็อกซามีน (phenyltoloxamine), โปรเมธาซีน (promethazine), ไพริลามีน (pyrilamine) และไตรโพรลิดีน (triprolidine)
สำหรับเอซาทาดีน (azatadine), ลอแรทาดีน (loratadine) ไม่ควรใช้สำหรับลดน้ำมูกจากไข้หวัดธรรมดาเพราะมีฤทธิ์ลดน้ำมูกได้น้อย ให้ใช้ในกรณีมีน้ำมูกจากการแพ้
ยาบรรเทาอาการคัดจมูก เช่น เฟนิลเอฟริน (phenylephrine) และซูโดเอฟรีดิน (pseudoephedrine) ทำให้เส้นเลือดหดตัวส่งผลทำให้ทางเดินหายใจภายในจมูกโล่งขึ้น แต่อาจเพิ่มความดันโลหิตในผู้ป่วยที่มีโรคความดันโลหิตสูง
โปรดแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านเคยมีอาการผิดปกติใดๆ หรือมีประวัติการแพ้ยาต้านฮิสตามีน (antihistamines), แอมเฟตามีน (amphetamine), เด็กโตรแอมเฟตามีน (dextroamphetamine), เอฟีดริน (ephedrine), อีพิเนฟริน (epinephrine), ไอโซโพรเทอรีนอล (isoproterenol), เมตาโพรเทอรีนอล (metaproterenol), เมธแอมเฟตามีน (methamphetamine), นอร์เอพิเนฟริน (norepinephrine), เฟนิลเอฟริน (phenylephrine), ซูโดเอฟรีดิน (pseudoephedrine) หรือเทอร์บูทาลีน (terbutaline) รวมทั้งการมีประวัติเคยแพ้สารอื่นๆ เช่น อาหาร สารกันเสียหรือสี เป็นต้น
การใช้ยาสูตรผสมระหว่างยาต้านฮิสตามีนและบรรเทาอาการคัดจมูก (antihistamines and decongestants) เป็นครั้งคราวอาจไม่ทำให้เกิดปัญหาต่อตัวอ่อนในครรภ์ อย่างไรก็ตามเมื่อใช้ยานี้ในขนาดสูงและ/หรือเป็นระยะเวลานาน อาจทำให้โอกาสการเกิดปัญหาดังกล่าวเพิ่มขึ้น สำหรับส่วนผสมของตัวยาสำคัญแต่ละตัวในยาสูตรผสมนี้ ควรพิจารณาดังนี้
- **แอลกอฮอล์* ควรระมัดระวังในการเลือกใช้ยาสูตรผสมของยานี้เพราะบางตำรับมีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ในปริมาณสูง
- ยาต้านฮิสตามีน (antihistamine) ควรระมัดระวังในการใช้ยานี้แม้ว่าจะยังไม่พบว่าทำให้เกิดปัญหาในมนุษย์
- เฟนิลเอฟริน (phenylephrine) ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยานี้ เว้นแต่แพทย์พิจารณาแล้วว่าจำเป็นต้องใช้เนื่องจากยังไม่มีการศึกษาถึงผลการเกิดทารกวิรูปจากการใช้เฟนิลเอฟริน (phenylephrine) ทั้งในมนุษย์และสัตว์ทดลอง
- โปรเมธาซีน (promethazine) เป็นยาในกลุ่มฟีโนไธอะซีน (phenothiazine) อาจใช้เป็นส่วนผสมของยาสูตรผสมบางสูตร ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยานี้ เว้นแต่แพทย์พิจารณาแล้วว่าจำเป็นต้องใช้ เนื่องจากพบว่าทำให้เกิดดีซ่านและกล้ามเนื้อสั่นในเด็กทารกแรกเกิดจากมารดาที่ได้รับฟีโนไธอะซีน (phenothiazine) ระหว่างตั้งครรภ์ ยิ่งไปกว่านั้นทารกแรกคลอดอาจมีปัญหาเกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือดหากมารดารับประทานฟีโนไธอะซีน (phenothiazine) ภายใน 2 สัปดาห์สุดท้ายก่อนคลอด
- ซูโดเอฟรีดิน (pseudoephedrine) หลีกเลี่ยงการใช้ยานี้ เว้นแต่แพทย์พิจารณาแล้วว่าจำเป็นต้องใช้เนื่องจากยังไม่มีการศึกษาถึงผลการเกิดทารกวิรูปจากการใช้ซูโดเอฟรีดิน (pseudoephedrine) ในมนุษย์ จากการศึกษาในสัตว์ทดลองพบว่าซูโดเอฟรีดิน (pseudoephedrine) ไม่ทำให้เกิดทารกวิรูปแต่เมื่อให้ยาในขนาดสูงพบว่าทำให้น้ำหนักเฉลี่ย ความยาวและอัตราการสร้างกระดูกในตัวอ่อนของสัตว์ทดลองลดลง
ยาต้านฮิสตามีนและบรรเทาอาการคัดจมูก (antihistamines and decongestants) สามารถผ่านเข้าสู่น้ำนมได้ปริมาณเล็กน้อย ไม่แนะนำให้ใช้ในสตรีให้นมบุตร เนื่องจากการใช้ยานี้อาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์เพิ่มขึ้น เช่น กระตือรือร้นผิดปกติหรือกระสับกระส่ายในเด็กที่ได้รับนมมารดาและอาจทำให้สารคัดหลั่งต่างๆ ในร่างกายลดลง อาจทำให้อัตราการไหลของน้ำนมลดลงและอาจทำให้ปริมาณน้ำนมในสตรีบางรายลดลง ยังไม่ทราบว่าลอแรทาดีน (loratadine) ทำให้เกิดอาการข้างเคียงเช่นเดียวกับยาตัวอื่นหรือไม่
ในเด็กที่เล็กมากๆ มักไวต่อฤทธิ์ของยานี้ อาจพบภาวะความดันโลหิตสูง ฝันร้าย กระตือรือร้นผิดปกติหรือกระสับกระส่ายและมีผลกระทบต่อสภาวะจิตใจ ก่อนที่จะใช้ยาสูตรผสมนี้ในเด็ก ควรอ่านเอกสารกำกับยาอย่างละเอียด ยาบางตัวในยาสูตรผสมนี้อาจแรงเกินไปสำหรับเด็ก หากท่านไม่แน่ใจว่ายาใดบ้างที่สามารถใช้ในเด็กหรือหากท่านมีข้อสงสัยเกี่ยวกับขนาดยาที่ใช้ในเด็ก ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยา
ผู้สูงอายุมักไวต่อฤทธิ์ของยา อาจทำให้เกิดอาการสับสน ปัสสาวะลำบากและเจ็บ มึนงง ง่วงซึม ปากแห้ง ในผู้สูงอายุที่ได้รับยานี้ อาจมีอาการฝันร้ายหรือกระตือรือร้นผิดปกติ กระสับกระส่าย กระวนกระวาย หรือหงุดหงิดได้
ถึงแม้ว่ายาบางอย่างไม่ควรใช้ร่วมกัน ในบางกรณีที่จำเป็นอาจใช้ร่วมกันได้ถึงแม้ว่าอันตรกิริยาอาจเกิดขึ้นก็ตาม โดยแพทย์อาจปรับเปลี่ยนขนาดยาหรืออาจมีข้อควรระวังอื่นๆ ที่จำเป็น เมื่อท่านจะรับประทานยาต้านฮิสตามีนและบรรเทาอาการคัดจมูก (antihistamines and decongestants) ท่านต้องแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านกำลังใช้ยาต่อไปนี้อยู่
- **แอลกอฮอล์* อาจทำให้อาการง่วงซึมรุนแรงขึ้น
- ยาต้านโคลิเนอร์จิค (anticholinergics) (ยาสำหรับบรรเทาอาการปวดเกร็งท้อง) อาจทำให้เกิดอาการข้างเคียงของฤทธิ์ต้านฮิสตามีน (antihistamines) หรือฤทธิ์ต้านโคลิเนอร์จิค (anticholinergics) เช่น ปากแห้ง
- ยาที่มีฤทธิ์กดระบบประสาทส่วนกลาง อาจทำให้ฤทธิ์กดระบบประสาทส่วนกลางหรือฤทธิ์ต้านฮิสตามีน (antihistamine) อาจรุนแรงขึ้น เช่น ง่วงซึม
- ดิจิทัลลิส ไกลโคไซด์ (digitalis glycosides) การใช้ยานี้อาจมีผลต่อชีพจร
- มาโพรทิลีน (maprotiline)
- ยาต้านซึมเศร้าที่มีโครงสร้างเป็นไตรไซคลิก (tricyclic antidepressant)
- ยาที่มีฤทธิ์ยับยั้งฤทธิ์ของเอนไซม์โมโนเอมีน อ็อกซิเดส [(monoamine oxidase (MAO) inhibitor activity)] หากท่านกำลังรับประทานยาเหล่านี้หรือเคยรับประทานยาเหล่านี้ใน 2 สัปดาห์ที่ผ่านมา อาจทำให้อาการข้างเคียงของยาต้านฮิสตามีน (antihistamines) รุนแรงยิ่งขึ้น ห้ามใช้ยา 2 กลุ่มนี้ร่วมกัน
- ราโวลเฟีย แอลคาลอยด์ (rauwolfia alkaloids) อาจเพิ่มฤทธิ์หรือลดฤทธิ์ของยาบรรเทาอาการคัดจมูก
หากท่านจะรับประทานยาต้านฮิสตามีนและบรรเทาอาการคัดจมูก (antihistamines and decongestants) ที่มีซูโดเอฟรีดินเป็นส่วนประกอบ ท่านต้องแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านกำลังใช้ยาต่อไปนี้อยู่
- อะแมนทาดีน (amantadine)
- แอมเฟตามีน (amphetamine)
- ยาลดความอยากอาหารชนิดรับประทาน (ยกเว้นเฟนฟลูรามีน (fenfuramine)
- คาเฟอีน (caffeine)
- คลอฟีไดอะนอล (chlorphedianol)
- ยาสำหรับโรคหอบหืดหรือภาวะที่เกี่ยวข้องกับการหายใจ
- ยาสำหรับไข้หวัด ปัญหาเกี่ยวกับไซนัสหรือไข้ละอองฟางหรือปัญหาการแพ้อื่นๆ
- เมธิลฟีนิเดท (methyphenidate)
- พีโมลิน (pemolin) การใช้ยาเหล่านี้ร่วมกับยาสูตรผสมระหว่างยาต้านฮิสตามีนและยาบรรเทาอาการคัดจมูก (antihistamines and decongestants) อาจทำให้เกิดอาการข้างเคียงเหล่านี้ได้ เช่น กระตือรือร้นผิดปกติ นอนหลับยาก อัตราการเต้นของหัวใจผิดปกติ กระสับกระส่ายหรือกระวนกระวาย
- ยาปิดกั้นตัวรับเบตาอะดรีเนอร์จิค (beta-adrenergic blocking agents) การใช้ยากลุ่มนี้ร่วมกับยาสูตรผสมระหว่างยาต้านฮิสตามีนและยาบรรเทาอาการคัดจมูก (antihistamines and decongestants) อาจทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้นและเกิดปัญหาเกี่ยวกับหัวใจ (เช่น ชีพจรเต้นช้าผิดปกติ)
ปัญหาการเจ็บป่วยอื่นที่ท่านเป็นอยู่อาจส่งผลต่อการใช้ยาสูตรผสมระหว่างยาต้านฮิสตามีนและยาบรรเทาอาการคัดจมูก (antihistamines and decongestants) ท่านควรแจ้งบุคลากรทางการแพทย์หากท่านมีสภาวะเหล่านี้ร่วมด้วย
- โรคเบาหวาน ยาบรรเทาอาการคัดจมูกในยานี้อาจทำให้ความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดในผู้ป่วยเบาหวานเพิ่มขึ้น
- ต่อมลูกหมากโต
- ปัสสาวะคั่งหรือปัสสาวะลำบาก ฤทธิ์ต้านฮิสตามีน (antihistamines) บางอย่างอาจทำให้ปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินปัสสาวะรุนแรงขึ้น
- โรคต้อหิน ยานี้อาจมีผลทำให้ความดันภายในลูกตาเพิ่มขึ้น
- โรคระบบหัวใจและหลอดเลือด
- โรคความดันโลหิตสูง ยาบรรเทาอาการคัดจมูก (decongestants) ในยานี้อาจทำให้เกิดความดันโลหิตสูงขึ้นและเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ
- โรคไต อาจทำให้ระดับของลอแรทาดีน (loratadine) ในเลือดสูงขึ้น ทำให้โอกาสการเกิดอาการข้างเคียงเพิ่มขึ้นจึงต้องลดขนาดยาของลอแรทาดีน (loratadine) ในยาสูตรผสมนี้ การลดขนาดยาแพทย์จะเป็นผู้ปรับขนาดยาลง ห้ามปรับขนาดยาเองโดยเด็ดขาด
- โรคตับ อาจทำให้ระดับของลอแรทาดีน (loratadine) ในเลือดสูงขึ้น ทำให้โอกาสการเกิดอาการข้างเคียงเพิ่มขึ้น
- ไทรอยด์ทำงานมากเกินไป ภาวะไทรอยด์ทำงานมากเกินไปอาจทำให้หัวใจเต้นเร็ว ซึ่งยาบรรเทาอาการคัดจมูก (decongestants) ในยานี้อาจทำให้หัวใจเต้นเร็วได้เช่นกัน
- ปัสสาวะคั่ง ภาวะนี้อาจแย่ลงเมื่อรับประทานยาสูตรผสมระหว่างยาต้านฮิสตามีนและยาบรรเทาอาการคัดจมูก (antihistamines and decongestants) ที่มีซูโดเอฟรีดิน (pseudoephedrine) เป็นส่วนประกอบ
ยาต่อไปนี้อยู่ในกลุ่มยานี้
- Micromedex Thomson Healthcare. Advice for the Patient Drug Information in Lay Language USP DI, volume ll. 25th ed. Massachusetts: Micromedex Thomson Healthcare, 2005: 167-71.
- Klasco RK (Ed): DRUGDEX® System (electronic version). Thomson Micromedex, Greenwood Village, Colorado, USA. Available at: http://www.thomsonhc.com (cited: Oct 6, 2009).
- Sunthornraj N, Fun LF, Evangelista LF, Labandilo LD, Romano MB, Afable JO, et al. MIMs Thailand. 106th ed. Bangkok: MediMedia (Thailand); 2007.
